Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο ήρθε στην Αθήνα και δήλωσε πως «οι παράνομες γεωτρήσεις (της Τουρκίας) σε διεθνή ύδατα δεν είναι αποδεκτές ενέργειες». Είναι ένα μήνυμα που ακούγεται, σε πρώτο χρόνο, ικανοποιητικό με δεδομένη την, εξαιρετική δύσκολη για την Ελλάδα και την Κύπρο, γεωπολιτική συγκυρία στην ανατολική Μεσόγειο: Οι τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο έχουν «απογειωθεί» μετά την συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στην Νέα Υόρκη, η Τουρκία έχει ουσιαστικά εισβάλει στην κυπριακή επικράτεια στέλνοντας το Γιαβούζ όχι απλώς εντός της ΑΟΖ της Κύπρου αλλά εντός του Οικοπέδου 7 – δηλαδή, για πρώτη φορά, εντός όχι μόνο οριοθετημένου αλλά και αδειοδοτημένου, Τεμαχίου στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας – οι προσφυγικές ροές στα ελληνικά νησιά αυξάνονται καθημερινά, και την ίδια ώρα ο Ερντογάν ετοιμάζει πολεμική επιχείρηση στην βόρεια Συρία.

Σ’ αυτό το σκηνικό, η δήλωση Πομπέο προς την Αγκυρα θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο όπλο στα χέρια της ελληνικής διπλωματίας υπό δύο προϋποθέσεις: Ότι θα συνοδευόταν από συγκεκριμένες κινήσεις της αμερικανικής πλευράς που θα μπορούσαν να ανακόψουν την παραβατικότητα της Τουρκίας και ότι η ελληνική κυβέρνηση θα το αξιοποιούσε εντείνοντας την πίεσή της τόσο προς τον ίδιο τον Ερντογάν, όσο και προς τις συμμάχους ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ενωση να προχωρήσουν στην επιβολή των – ήδη αποφασισμένων – κυρώσεων κατά της Αγκυρας.

Μέχρι στιγμής ούτε το ένα, ούτε το άλλο συμβαίνει. Ο Μάικ Πομπέο όταν ερωτήθηκε πως θα ανασχεθούν οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας αναφέρθηκε αορίστως σε «διπλωματικές κινήσεις» χωρίς καμία αναφορά σε κυρώσεις, παρ’ ότι ήδη στην αμερικανική Γερουσία βρίσκεται το νομοσχέδιο Μενέντεζ που προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα κατά της Τουρκίας. Το ίδιο ακριβώς έπραξε και η πρέσβης των ΗΠΑ στην Κύπρο Τζούντιθ Γκάρμπερ μιλώντας για «διασφάλιση του διεθνούς δικαίου δια της διπλωματικής οδού», ενώ την ίδια ώρα όλα τα τελευταία μηνύματα από την Ουάσιγκτον δείχνουν πως ο Ντόναλντ Τραμπ αίρει οριστικά την απειλή των κυρώσεων προς την Τουρκία και για τους S-400 και περνά την γραμμή του «κατευνασμού» του Ερντογάν κόντρα στην στάση του Στέητ Ντηπάρτμεντ. Προς επιβεβαίωση τούτων, δε, το πρακτορείο Anadolu μετέδωσε χθες το βράδυ πως υπήρξε επικοινωνία Τραμπ-Ερντογάν για την κατάσταση στην Συρία και ότι σχεδιάζεται συνάντηση των δύο τον επόμενο μήνα στην Ουάσιγκτον.

Σε ό,τι αφορά την στάση της ελληνικής κυβέρνησης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Δένδιας έθεσαν μεν το θέμα της τουρκικής παραβατικότητας στις συναντήσεις με τον Μάικ Πομπέο, αλλά μόνον έως εκεί. Στην διάρκεια των συνομιλιών κανείς από την ελληνική πλευρά δεν έθεσε το ζήτημα της επιβολής των ευρωπαϊκών κυρώσεων για τις παράνομες τουρκικές ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ, όπως δεν έθεσε ούτε καν ερώτημα για το εάν θα υπάρξουν αμερικανικές κυρώσεις για τους S-400. Oυδείς επίσης αναφέρθηκε στο νομοσχέδιο Μενέντεζ που καλεί τον Λευκό Οίκο αφενός να επιβάλει κυρώσεις κατά της Τουρκίας και αφετέρου να στηρίξει Ελλάδα και Κύπρο. Την ίδια στιγμή, δε, η Αθήνα δεν είχε καμία συμμετοχή στις κινήσεις και τα διαβήματα της Λευκωσίας προς την ΕΕ ακριβώς για την επιβολή των κυρώσεων μετά την είσοδο του Γιαβούζ στο Οικόπεδο 7 – μια στάση, που φέρεται να προκάλεσε δυσφορία στην κυπριακή πλευρά. Ο συντονισμός, άλλωστε, Ελλάδας και Κύπρου σύμφωνα με έμπειρους διπλωματικούς παράγοντες δεν βρίσκεται στο καλύτερο του επίπεδο το τελευταίο τρίμηνο και αυτό ακριβώς το γεγονός επιχειρείται να καλυφθεί με την σημερινή, εσπευσμένη επίσκεψη του έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Λευκωσία.

Τούτων δοθέντων, η επίσκεψη Πομπέο στην Αθήνα μάλλον άφησε περισσότερες σκιές απ’ όσες έσβησε. Και ενεργοποίησε αντανακλαστικά συναγερμού από πηγές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, οι οποίες διαπιστώνουν αλλαγή της εξωτερικής πολιτικής με υιοθέτηση από την κυβέρνηση του δόγματος Τραμπ περί «κατευνασμού» του Ερντογάν – ενός κατευνασμού που, όπως λένε, περιλαμβάνει υποβάθμιση των πιέσεων για τις τουρκικές προκλήσεις σε Κύπρο και Αιγαίο με (επιθυμητό) αντάλλαγμα την συγκράτηση των προσφυγικών ροών από την Τουρκία.

«Δεν αποτελεί ενεργητική εξωτερική πολιτική ο κατευνασμός και οι διαπροσωπικές σχέσεις» τόνισε χαρακτηριστικά ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος, αναφερόμενος προφανώς στην δήλωση Μητσοτάκη στην Νέα Υόρκη μετά την συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν ότι «πιστεύει στις διαπροσωπικές σχέσεις». Την ίδια ώρα, δε, έμπειροι διπλωματικοί παράγοντες διαπίστωναν πως ο πρωθυπουργός φαίνεται να υποχωρεί από πάγιες θέσεις υπό την πίεση του προσφυγικού προβλήματος, και σημείωναν ως ανησυχητική και την υποβάθμιση της επιθετικής ρητορικής κατά της Τουρκίας και από την αμερικανικη πλευρά. Κατά τις ίδιες πηγές υπάρχει σοβαρή ποιοτική στροφή στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής καθώς η Αθήνα δεν θέτει το θέμα των παραβιάσεων στο Αιγαίο, ενώ δείχνει να εγκαταλείπει και την στρατηγική των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Άγκυρας για τις κλιμακούμενες απειλές στην Κυπριακή ΑΟΖ.