Μέλος και εκπρόσωπος της ερευνητικής δημοσιογραφικής ομάδας Solomon, o Σταύρος Μαλιχούδης σχολιάζει την έρευνα που ξεκίνησε ο Συνήγορος του Πολίτη για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου. Ο κ. Μαλιχούδης, που στο κείμενο που ακολουθεί παραθέτει αποκαλυπτικά στοιχεία για την τραγωδία,  θα είναι ομιλητής στην εκδήλωση «Αυτοψία ενός ναυαγίου», που θα πραγματοποιηθεί μεθαύριο Πέμπτη 23 Νοεμβρίου στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου. (Κινηματογράφος Τριανόν, 19.30)

Έξι μήνες μετά το πιο πολύνεκρο ναυάγιο που γνώρισε ποτέ η Ελλάδα, το ναυάγιο στην Πύλο, με θύματα πάνω από 600 αιτούντες άσυλο, τα ερωτήματα γύρω από την ανατροπή του αλιευτικού παραμένουν. Ο Συνήγορος του Πολίτη, η ανεξάρτητη Αρχή που έχει εκ του νόμου αρμοδιότητα να διερευνά περιστατικά πιθανής αυθαιρεσίας ένστολων, ανακοίνωσε πως ξεκινά δική του ανεξάρτητη έρευνα. Είχαν προηγηθεί, επισημαίνεται στην ανακοίνωση, επιστολές προς την ηγεσία του Λιμενικού Σώματος, και η «ρητή άρνηση» του Λιμενικού να διεξαγάγει εσωτερική πειθαρχική έρευνα και να παράσχει στοιχεία στον Συνήγορο.

Το έργο του Συνηγόρου προμηνύεται δύσκολο.

Δεν είναι μόνο που, παρά τη σχετική οδηγία της Frontex που αποκάλυψε το Solomon και οι συνεργάτες του, οι (υπερσύγχρονες) κάμερες του (υπερσύγχρονου) σκάφους του Λιμενικού ΠΠΛΣ-920 φέρονται να βρίσκονταν εκτός λειτουργίας και να μην έχουν καταγράψει όσα συνέβησαν εκείνο το βράδυ.

Ρεπορτάζ της Καθημερινής αναφέρει πως και οι επικοινωνίες του κυβερνήτη του σκάφους του Λιμενικού με το αρχηγείο «έγιναν μέσω κινητών και ως εκ τούτου είναι δύσκολη η ανάκτηση συνομιλιών από τη νύχτα του ναυαγίου».

Στο νέο ρεπορτάζ που δημοσιεύσαμε, εξετάζουμε τις καταγγελίες που έχουν αποδοθεί στο Λιμενικό για το ναυάγιο στην Πύλο —ρυμούλκηση του σκάφους των προσφύγων που οδήγησε στην ανατροπή, και ταυτόσημες λέξη προς λέξη καταθέσεις επιζώντων— μέσα από το πρόσφατο παρελθόν, και συγκεκριμένα μέσα από το απόρρητο πόρισμα της OLAF για τις επαναπροωθήσεις, και δικογραφίες σχετικά με άλλα ναυάγια που βρίσκονται στη διάθεση του Solomon.

Το Λιμενικό, από πλευράς του, αρνείται οποιαδήποτε απόπειρα ρυμούλκησης.

Θα μπορούσε άραγε να έχει προβεί σε μια τέτοια ενέργεια;

Τα κύρια συμπεράσματα

1. Η εμπιστευτική έκθεση της OLAF παρουσιάζει αρκετά περιστατικά, στα οποία εναέρια Μέσα της Frontex, της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής, καταγράφουν οπτικά (με βίντεο) σκάφη του ελληνικού Λιμενικού να ρυμουλκούν λέμβους με αιτούντες άσυλο στο Αιγαίο.

2. Το Λιμενικό δεν «πιάνεται» μόνο να ρυμουλκεί βάρκες προσφύγων, αλλά και να ψεύδεται στην Frontex όταν ερωτάται σχετικά. Σε ένα περιστατικό, αφού μια λέμβος με 25 αιτούντες άσυλο επαναπροωθήθηκε από τα ελληνικά στα τουρκικά ύδατα, εκπρόσωπος του Λιμενικού υποστήριξε πως η λέμβος ήταν κατάλληλη για πλεύση, έφερε μηχανή, και οι επιβαίνοντες σε αυτήν επέστρεψαν στα τουρκικά ύδατα «αυτοβούλως».

Το βίντεο της Frontex δείχνει εμφανώς τη βάρκα να ρυμουλκείται από σκάφος του Λιμενικού. Και δίχως δυνατότητα να κινηθεί «αυτοβούλως» — η μηχανή της έχει αφαιρεθεί.

3. Στις εσωτερικές επικοινωνίες τους, στελέχη της Frontex μιλούν για την «επανάληψη τέτοιου είδους περιστατικών, που κάνει όλο και πιο δύσκολη την αντιμετώπισή τους».

Και σημειώνουν πως το ελληνικό Λιμενικό τους ζητά να αλλάζουν τις συντεταγμένες στις οποίες εντοπίζονται οι βάρκες των αιτούντων άσυλο, ώστε να μην εμφανίζονται σε ελληνικά αλλά σε τουρκικά ύδατα (στα οποία μεταφέρονται).

4. Η δημοσιογραφική έρευνα έχει αναδείξει τις ομοιότητες σε καταθέσεις επιζώντων του ναυαγίου στην Πύλο, καθώς ακόμη και επιζώντες διαφορετικών εθνικοτήτων εμφανίζονται να έχουν δώσει την ίδια ακριβώς μαρτυρία. Η εξέταση δικογραφιών άλλων ναυαγίων υποδεικνύει και άλλα παραδείγματα στα οποία καταθέσεις εμφανίζονται να είναι ταυτόσημες λέξη προς λέξη, ακόμη και για ολόκληρες παραγράφους.

Το Solomon θα συνεχίσει να διερευνά τις συνθήκες γύρω από το πολύνεκρο ναυάγιο στην Πύλο.

Σημείωση Tvxs:  Στην εκδήλωση της Πέμπτης, μεταξύ άλλων θα μιλήσουν ο δικηγόρος των προσφύγων άδικα κατηγορούμενων ως διακινητών, Δημήτρης Χούλης, ο δικηγόρος των επιζώντων, Βασίλης Παπαδόπουλος, η Ειρήνη Γαϊτάνου, από την RSA (Refugee Support Aegean), ο Στέφανος Λεβίδης από τη Forensis, την ερευνητική ομάδα, που μελέτησε ενδελεχώς το ναυάγιο με τρισδιάστατη αναπαράσταση του, ο δημοσιογράφος του Solomon, το οποίο έκανε μια βραβευμένη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έρευνα για το ναυάγιο, Σταύρος Μαλιχούδης, o διασώστης Ιάσονας Αποστολόπουλος, και ο επιζώντας του ναυαγίου Ahmad Al Κilani, o οποίος συγκλόνισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την μαρτυρία του, στη σχετική εκδήλωση του Στ. Κούλογλου.

Την ίδια μέρα και στο ίδιο μέρος, στις 22:00, θα γιορταστεί η αποφυλάκιση των Μοχαμάντ, Αμίρ και Ακίφ, των τριών προσφύγων που είχαν καταδικαστεί άδικα σε δεκάδες χρόνια φυλακή ως διακινητές, με μια μεγάλη συναυλία με τη συμμετοχή της Πρωτοβουλίας Καλλιτεχνών για το Προσφυγικό στην οποία θα εμφανιστούν αλφαβητικά οι:

• Βαμβακούσης Ηλίας,
• Βελεσιώτου Φωτεινή και μαζί της οι Νίκος Ζουρνής, Ορέστης Κολέτσος και Παναγιώτης Παπαγεωργίου,
• Μποφίλιου Νατάσσα και μαζί της ο Αντώνης Παλαμάρης
• Μυστακίδης Δημήτρης, και μαζί του η Έλενα Αβραμιώτη
• Σιώτας Φώτης και μαζί του ο Γιώργος Φουντούκος
• Φριντζήλα Μάρθα
• και το σχήμα Aegean Music Project, αποτελούμενο από τους Δημήτρη Μπουσούνη, Αλέξανδρο Παπανικολάου, Zekiye Yurekli και Peter Jaques.