Μικρά Αθηναϊκά Χρονικά / Έκλεβαν την εφορία οι αρχαίοι Έλληνες;

Δεν σου δίνουν πολλά βιβλία την ευκαιρία να «πλησιάσεις» τους αρχαίους Έλληνες χωρίς τις δάφνες του μεγαλείου τους και να τους αφουγκραστείς στις καθημερινές στιγμές τους, τις ιδιαίτερες, ταπεινές και συγκινητικές. Για την Jeanne Roques-Tesson ήταν ξεκάθαρο πως αυτό θα ήταν το αντικείμενο του πρώτου της βιβλίου.

Πως προέκυψε η ιδέα; Μεταφράζοντας ένα έργο έπεσε ξαφνικά πάνω στον Σωκράτη που έβρεχε τα γυμνά του πόδια σε ένα ποταμάκι κι έπειτα ξάπλωσε στο χορτάρι. Λίγο παρακάτω τον βρήκε ντυμένο στην τρίχα, έτοιμο για μια βόλτα στην πόλη. Πως ήταν αυτοί οι αρχαίοι όταν ετοιμαζόντουσαν να ντυθούν; Όταν έβγαιναν να ψωνίσουν; Πως ήταν σαν σύζυγοι και ποιες ήταν οι προκαταλήψεις τους; Αυτά ήταν κάποια από τα ερωτήματα που γέννησαν το απολαυστικό βιβλίο «Μικρά Αθηναϊκά Χρονικά» (εκδόσεις ΑΙΩΡΑ) σε μετάφραση Μαρίας Παπαδήμα και Μαρίνας Λεοντάρη.

Η συγγραφέας του βιβλίου έκανε κλασικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Ρουέν. Καθηγήτρια γαλλικών, λατινικών και ελληνικών για δέκα χρόνια, εγκατέλειψε τη Νορμανδία για να εγκατασταθεί στην Ελλάδα, όπου δίδαξε στο Γαλλικό Ινστιτούτο, πρώτα στη Θεσσαλονίκη και μετά στην Αθήνα, πριν αφιερωθεί στη μετάφραση. Έχει μεταφράσει σενάρια του Θόδωρου Αγγελόπουλου για το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, δοκίμια, θεατρικά έργα και μυθιστορήματα, μεταξύ των οποίων τα Ματωμένα Χώματα της Διδώς Σωτηρίου (Éditions Cambourakis).

Κάθε ένα από τα σύντομα και ευανάγνωστα κεφάλαια θίγει μια πτυχή της καθημερινότητας των αρχαίων ελλήνων που εντυπωσίασε την συγγραφέα. Έτσι συναντάμε απατεώνες ιχθυοπώλες που χρεώνουν ακριβά τα ψάρια στην αγορά, τόσο ώστε να επεξεργάζεται νόμο η πόλη ώστε να τους αναγκάζει να πωλούν όρθιοι ώστε να κουράζονται και να αναγκάζονται να ρίχνουν τις τιμές για να ξεπουλήσουν και να μαζεύουν τον πάγκο γρήγορα. Μαθαίνουμε πως η τριχόπτωση ήταν δείγμα λαγνείας κι οι φαλακροί επιρρεπείς στις ηδονές και τον λόγο που ο μεγάλος γιος του Περικλή Ξάνθιππος διέρρευσε την είδηση πως ο πατέρας του παρενοχλεί ερωτικά τη γυναίκα του.

Μαθαίνουμε λεπτομέρειες για τα χαρακτηριστικά γνωστών και άγνωστων προσωπικοτήτων μέσα από τα παρατσούκλια τους όπως για παράδειγμα ότι ο Περικλής είχε δυσανάλογα μεγάλο κεφάλι γι’αυτό και τον φώναζαν Σχινοκέφαλο ή ότι φώναζαν Κλεψύδρα μια γνωστή ιερόδουλη γιατί η επίσκεψη διαρκούσε όσο κάνει το νερό να κυλήσει μέσα στο χρονόμετρο. Μαθαίνουμε γιατί φώναζαν τον Αριστοτέλη Πουλάρι και γιατί ο Πλάτων ονομάστηκε έτσι ενώ οι γονείς του τον αποκαλούσαν Αριστοκλή.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου παρουσιάζεται επίσης ανάγλυφα η ζωή των αστέγων που τους κυνηγούσαν σμήνη από ψείρες και κουνούπια αλλά ο Διογένης τους θεωρούσε τους ευτυχέστερους των θνητών, η ζωή των γυναικών που παραμένουν για πάντα ανήλικες και δεν μπορούν να κληρονομήσουν.

Όσο για το ερώτημα αν οι αρχαίοι Έλληνες έκλεβαν την εφορία, η απάντηση είναι ναι γι’ αυτό η πολιτεία προσπαθούσε να αντιμετωπίσει την φοροδιαφυγή με νέους νόμους. Δεν θα αποκαλύψω περισσότερα, μόνο την αφορμή μέσα από την οποία αναδεικνύεται αυτό στο βιβλίο. Δυο άνδρες είναι αντίδικοι στο δικαστήριο για τον έρωτα ενός εφήβου που διεκδικούν. Ο ένας ανακαλύπτει πως ο αντίδικος του έχει προσφέρει στον νεαρό 300 δραχμές για να μείνει μαζί του ενώ δηλώνει εισόδημα 250 δραχμές. Να πως κάποιος που βρίσκεται κατηγορούμενος για ξυλοδαρμό λόγω ερωτικής αντιζηλίας, βρίσκεται τελικά κατηγορούμενος από το δικαστήριο για απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων!