Αισθάνεται περισσότερο ως μια συνδικαλίστρια στο ευρωκοινοβούλιο. Η Κωνσταντίνα Κούνεβα, που πλήρωσε με την υγεία της τη συνδικαλιστική της δράση, συνεχίζει τον αγώνα από άλλο μετερίζι, αν και όπως μας δήλωσε, τα περιθώρια δράσης σε μια Ευρώπη που αποφασίζουν οι τεχνοκράτες και μια δεξιά πλειοψηφία είναι πολύ περιορισμένα. Την ενεργοποιεί το αίσθημα δικαίου. Θυμώνει που συζητιούνται θέματα των μεταναστών και ξεχνούν να της δώσουν το λόγο ενώ είναι η μοναδική μετανάστρια στο ευρωκοινοβούλιο, θυμώνει με τη μη συμμετοχή των ανθρώπων στα κοινά, θυμώνει που γίνεται πολιτική με παυσίπονα και όχι με βάση τις αιτίες των προβλημάτων.

Τι περιμένει λοιπόν; Τα μικρά, αλλά φιλόδοξα σχέδιά της περιλαμβάνουν την ενδυνάμωση των συνδικάτων στις χώρες του νότου και ένα νομοσχέδιο για την ασφάλιση των φροντιστών ηλικιωμένων και παιδιών.

Βρεθήκαμε στο Στρασβούργο την ημέρα που στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου συζητιόταν μεταξύ άλλων και το σχέδιο της Επιτροπής για την αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων. Η συζήτηση έγινε με αφορμή προφορική ερώτηση που κατέθεσε εξ ονόματος της Επιτροπής Απασχόλησης ο πρόεδρός της Τόμας Χέντελ, στην οποία ερωτάται η Κομισιόν γιατί προωθείται μια νέα αναθεώρηση του ΕΠΕΠ τη στιγμή που το ισχύον από το 2008 δεν έχει πλήρως εφαρμοστεί.

«Με την πρόφαση πως η επιπλέον εκπαίδευση θα δώσει δυνατότητες εργασίας στους ανθρώπους που μετακινούνται εντός της ΕΕ, θέλουν να εξυπηρετήσουν της εταιρείες» μου λέει αμέσως μετά την τοποθέτησή της. Μα δεν πρέπει να παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην τεχνολογία ρωτώ.

«Φυσικά και πρέπει να παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην τεχνολογία και στην αγορά εργασίας. Όπως είπα και στην παρέμβασή μου στο Ευρωκοινοβούλιο, είναι άραγε αυτή η προτεραιότητα; Να αλλάζουμε βιαστικά τη λίστα των επαγγελματικών προσόντων; Ή να διαθέσουμε γενναίες δαπάνες για θέσεις εργασίας, για τα εκατομμύρια νέων που αχρηστεύονται στην ανεργία και οι ίδιοι και τα υψηλά προσόντα τους;»

Υπάρχει χαρτογράφηση από το κοινοβούλιο για το ποιοι μετακινούνται στην Ευρώπη, ποιες ιδιότητες, ποια προσόντα αναζητούν εργασία;

Όχι. Το ίδρυμα για την επαγγελματική Κατάρτιση της ΕΕ κάνει κατά καιρούς μελέτες. Από εκεί έχει προκύψει ότι υπάρχει μεγάλο έλλειμμα από ανθρώπους που ασχολούνται με την πληροφορική για παράδειγμα . Αλλά σχέδιο συγκεκριμένο δεν υπάρχει. Είναι αναγκαίο για τους μετανάστες να γνωρίζουν που υπάρχει ζήτηση. Η μη εκπόνηση οργανωμένου σχέδιου δείχνει όμως, ότι δεν έχουν τη θέληση να βρουν δουλειά στους ανθρώπους, αλλά να εξυπηρετήσουν τις εταιρείες. Αυτό τους καίει. Είναι μεγάλη η ταχύτητα με την οποία  εξελίσσεται  η τεχνολογία, και θέλουν προφανώς μόνο ανθρώπους που μπορούν να παρακολουθήσουν αυτούς τους ρυθμούς. Αυτό που ονομάζουν στην ΕΕ λοιπόν πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης, είναι προσαρμοσμένο σε αυτή τη γρήγορη εναλλαγή. Οι εταιρείες καταπιέζονται από την γρήγορη εναλλαγή λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας και από τη μεριά τους απαιτούν να «τρέχουν» διαρκώς πίσω από τις νέες συνθήκες οι εργαζόμενοι.

Για να κάνω τον συνήγορο του διαβόλου, ο αντίλογος μπορεί να λέει πως αυτή η πολιτική μπορεί να βοηθήσει τους νέους που μετακινούνται προς τις δυνατές χώρες της Ευρώπης να αποκτήσουν τα εφόδια για να βρουν πιο γρήγορα εργασία. Έχει σημασία αυτό κατά τη γνώμη σας ή το γεγονός ότι δεν είναι ανθρωποκεντρικό αυτό το σύστημα έχει τελικά τη μεγαλύτερη σημασία;

Δέχομαι το επιχείρημα  αλλά και σε αυτήν την περίπτωση θα  πρέπει να προηγηθεί ένας σχεδιασμός και να πουν για παράδειγμα πως έχουμε ανάγκη από εξειδικευμένους στην πληροφορική σε πέντε χρόνια. Δεν είναι δυνατόν να τρέχουν οι άνθρωποι τελευταία στιγμή να λάβουν κατάρτιση για αυτό που έχουν ανάγκη εδώ και τώρα οι εταιρείες. Όμως η ουσία βρίσκεται σε αυτό που αναφέρατε. Το σύστημα αυτό δεν είναι ανθρωποκεντρικό είναι επιχειρηματοκεντρικό με βάση τον ανταγωνισμό και την επιχειρηματικότητα.

Κα Κούνεβα πως σας φαίνεται η εμπειρία του ευρωκοινοβουλίου; Έχετε δυνατότητα παρέμβασης;

Είναι δύσκολο. Παρακολουθήσατε τι έγινε το πρωί. Συζητούσαμε στην ολομέλεια την κατάσταση των προσφύγων στην Ευρώπη και το αν θα καταβάλει η Κομισιόν πρόστιμο στις χώρες που αρνούνται να δεχτούν. Συμμετέχω στην επιτροπή την συγκεκριμένη αλλά έχουν άλλοι προτεραιότητα να μιλήσουν. Τους έστειλα μήνυμα πως θέλω να μιλήσω γιατί είμαι η μοναδική μετανάστρια στην ευρωβουλή. Η άπαντησή τους ήταν «Α, δεν το ξέραμε». Θα ήθελα να έχει τη δυνατότητα ο κάθε συνάδελφος να μιλήσει δύο λεπτά για θέματα που τον απασχολούν. Υπάρχει μια ταχύτητα μεγάλη στις διαδικασίες. Και είκοσι συνεργάτες να έχεις, είναι αδύνατο να το παρακολουθήσεις. Στην Ελλάδα ψηφίζεται ένας νόμος μια ολόκληρη μέρα εδώ ψηφίζονται εκατό τη μέρα.

Κατά πόσο περιφρουρείται η δημοκρατία λοιπόν σε ένα πλαίσιο τόσο αυστηρά γραφειοκρατικό και απρόσωπο, με ρυθμούς που δεν επιτρέπουν την σε βάθος ανάγνωση των αναγκών κυρία Κούνεβα;

Κα Λαμπρίδη δεν αποφασίζουν οι ευρωβουλευτές εδώ που είναι και οι εκλεγμένοι. Αποφασίζει το συμβούλιο και η Κομισιόν που αποτελείται από τεχνοκράτες, οι οποίοι είναι διορισμένοι. Η δυνατότητά μας να αποφασίζουμε είναι περιορισμένη. Κάνουμε μία πρόταση για έναν νόμο κι έρχεται η Κομισιόν και μας λέει: Δεν θα το δεχτεί το συμβούλιο έτσι. Πρέπει να αλλάξετε αυτό κι αυτό. Έτσι διαμορφώνεται η νομοθεσία. Μας επιστρέφουν τον νόμο και μας αναγκάζουν να ξαναμπούμε σε διάλογο για να προσαρμοστούμε σε αυτά που προτείνουν εκείνοι.

Έχει αλλάξει η άποψη σας τελικά, με βάση την εμπειρία που αποκτήσατε, σε σχέση με το πως λειτουργεί η ΕΕ;

Κανείς δεν ξέρει τι τον περιμένει εδώ πριν έρθει. Οι αγώνες που δίνουμε στο ευρωκοινοβούλιο, δεν αποδίδουν όσα θα θέλαμε, γιατί η Αριστερά έχει μικρότερη δύναμη εντός του κοινοβουλίου. Είναι περισσότεροι οι Δεξιοί βουλευτές, περισσότερες οι Δεξιές κυβερνήσεις, περισσότεροι οι τεχνοκράτες της Δεξιάς αντίληψης. Όλοι αυτοί εκπροσωπούν το κεφάλαιο. Τα ζητήματα του εργαζόμενου, του λαού ποιος θα τα υποστηρίξει; Μια Δεξιά πλειοψηφία; Αυτοί υποστηρίζουν το κεφάλαιο. Τα θέματα της γυναίκας θα τα υποστηρίξουν άνδρες εξαρτημένοι από τράπεζες; Όταν κατεβάζουμε έναν νόμο, η Δεξιά εξαιτίας της πλειοψηφίας της φέρνει διαρκώς τροπολογίες οι οποίες στο τέλος αλλάζουν όλο το πνεύμα. Είναι πια ένα άλλο νομοσχέδιο. Συχνά αναγκάζεται ο ίδιος ο βουλευτής της Αριστεράς που πήρε την πρωτοβουλία να καταψηφίζει την ίδια του την πρόταση.

Ποιο μέλλον βλέπετε για την Ευρώπη;

Είναι δύσκολο να το προβλέψεις. Έχω μεγάλη αγωνία για τη ρομποτοποίηση της εργασίας. Τα μηχανήματα που έρχονται να αντικαταστήσουν τον άνθρωπο αλλάζουν το τοπίο της εργασίας. Ακυρώνουν τη δυνατότητα του καθένα να αισθάνεται χρήσιμος. Άλλα κοινωνικά θέματα μπορούμε πιο εύκολα με αγώνες και αλληλεγγύη να τα αντιμετωπίσουμε. Αυτό όμως που θα αυξήσει την ανεργία εξαιτίας της τεχνολογικής ανάπτυξης πως; Στην Ελλάδα έχουμε αύξηση της ανεργίας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, στις βόρειες χώρες έχουμε ανεργία εξαιτίας αυτής της ρομποτοποίησης της εργασίας. Είναι οδυνηρό για τους εργαζόμενους. Πήγαμε στην Ολλανδία πρόσφατα και μάθαμε ότι σε μια δημόσια επιχείρηση έφυγαν έξι στους επτά εργαζόμενους, λόγω της αυτοματοποίησης. Πρέπει να απαιτήσουμε πράγματα από τις εταιρείες, από όσους διαχειρίζονται τα θέματα νέας τεχνολογίας.

Μου είπατε προηγουμένως ότι το 50% των εργαζομένων στη Γερμανία έχουν ελαστική σχέση εργασίας . Αυτές είναι οι απαιτήσεις των εταιρειών και έτσι καθορίζεται η πολιτική για την εργασία, είπατε. Τι μπορούμε να κάνουμε;

Οι νέοι δεν ξέρουν τι σημαίνει συνδικάτο. Δεν ξέρουν ότι πρέπει κάθε εργαζόμενος να είναι γραμμένος εκεί για να διεκδικήσει την εργασία του. Γιατί να μην υπάρχει ανάλογη παιδεία στην εκπαίδευση. Πιστεύω ότι τα δικαιώματα του εργαζόμενου πρέπει να διδάσκονται στην εκπαίδευση. Να διδάσκονται τα παιδιά τα δικαιώματά τους. Οι χώρες που έχουν πιο σταθερή οικονομία και λιγότερη ανεργία, είναι εκείνες που τα συνδικάτα τους είναι δυνατά. Όχι σαν τις χώρες του νότου. Τα συνδικάτα αναλαμβάνουν θέματα που σε μας τα έχει στην ευθύνη του το υπουργείο Εργασίας. Στη Σκανδιναβία δεν μπορείς να πάρεις ταμείο ανεργίας αν δεν είσαι γραμμένος, γιατί αυτά δίνουν τα χρήματα. Έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες και στον έλεγχο. Το όνειρο μου είναι να συμβεί αυτό και στην Ελλάδα. Το έχω συζητήσει με πολλούς. Δεν ανταποκρίνεται κανένας.

Σε ποιους το είπατε;

Και στο κόμμα και σε υπουργούς. Δεν θα κουραστώ να το λέω. Σήμερα κυνηγάνε τους συνδικαλιστές. Αν είναι υποχρεωμένοι οι εργαζόμενοι να είναι στα συνδικάτα, αυτό βοηθάει και το κράτος.

Μα αυτή η λογική είναι κόντρα στην επιχειρηματοκεντρική Ευρώπη που περιγράψατε.

Ναι αλλά βοηθάει την οικονομία να σταθεροποιηθεί. Είναι προς το συμφέρον μας.

Αισθάνεστε περισσότερο συνδικαλίστρια στο ευρωκοινοβούλιο;

Μάλλον δίκιο έχετε.

Στην προσωπική σας ζωή τι έχει αλλάξει;

Παλιά είχα περισσότερο χρόνο για να ξεκαθαρίσω τις σκέψεις μου. Τώρα είμαι με μια βαλίτσα στο χέρι. Ο γιος μου πάει να σπουδάσει και δεν ξέρει που να αφήσει τη γάτα του. Είπα αυθόρμητα θα την πάρω εγώ. Μετά σκέφτηκα ότι είναι αδύνατο. Συζητάω βέβαια τις ιδέες μου σε ένα άλλο επίπεδο, με τις αρμόδιες υπηρεσίες και τις οργανώσεις. Είναι μεγάλη αλλαγή.

Φεύγοντας από το ευρωκοινοβούλιο, αν διαλέγατε ένα πράγμα που θέλετε να πείτε ότι πετύχατε ποιο είναι αυτό;

Παλεύω για μια ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ασφάλιση των φροντιστών ηλικιωμένων και παιδιών. Για τους ανθρώπους που φροντίζουν άλλους ανθρώπους στο σπίτι. Μέχρι τώρα στην Ευρώπη κανείς δεν άγγιξε αυτό το θέμα. Μόνο τέσσερις χώρες έχουν σχετική νομοθεσία. 

Τι σας θυμώνει;

Η αδικία. Κι εδώ θυμώνω. Σήμερα θύμωσα πολύ που δεν ήξεραν ότι υπάρχει μία μετανάστρια εδώ μέσα και όφειλαν να της δώσουν λόγο. Με θυμώνει που δεν υπάρχουν υποδομές για αναπήρους. Το ότι οι συνομιλίες για την ΤΤΙP γίνονται εν κρυπτώ, θυμώνω όταν οι άνθρωποι λένε «δεν μπορώ». Με θυμώνει που η συζήτηση για το προσφυγικό γίνεται μακριά από τις βασικές αιτίες που είναι το εμπόριο όπλων. Θυμώνω που κάνουν επιφανειακή πολιτική κι όχι επί της ουσίας. Πολιτική με παυσίπονα.