Η υπεράσπιση του δικαιώματος των ανθρώπων στην ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες και γενικότερα η συρρίκνωση του δημόσιου χώρου αλλά και η καταστροφή του περιβάλλοντος λόγω αυθαιρεσιών φαίνεται πως αποτελούν ανησυχίες που μοιράζονται κάτοικοι διάφορων ελληνικών νησιών.

Αυτό μαρτυρούν οι εξελίξεις που παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα, με κινήματα πολιτών να δημιουργούνται ακριβώς για αυτό τον σκοπό, όπως στην Ρόδο, την Πάρο, τη Νάξο αλλά και την Κρήτη όπου οι αυθαιρεσίες των επιχειρήσεων και η καταπάτηση του αιγιαλού αποτελεί διαχρονικό πρόβλημα, το οποίο μάλιστα διογκώνεται, με τους κατοίκους να νιώθουν αβοήθητοι.

Χρησιμοποιώντας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου έχουν δημιουργήσει σχετικές ομάδες, οι πρωτοβουλίες των κατοίκων προχωρούν σε παρεμβάσεις και απαιτούν από τις αρχές να παρέμβουν και να επιβάλουν τη νομιμότητα. Το αίτημα μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: ελεύθερες παραλίες για όλους και όλες!

Το κίνημα «Σώστε τις Παραλίες», που εσφαλμένα και μάλλον αποπροσανατολιστικά αποκαλείται «Κίνημα της Πετσέτας», αποτελεί έναν αγώνα για το –αυτονόητο- δικαίωμα των πολιτών στο δημόσιο χώρο, εν προκειμένω στις παραλίες, οι οποίες πολλές φορές μετατρέπονται παρανόμως ουσιαστικά σε ιδιωτικές. Άλλωστε, η κυβέρνηση της ΝΔ έχει δείξει ήδη από την προηγούμενη τετραετία πως είναι αλλεργική στην έννοια της δημόσιας χρήσης, με την ιδιωτικοποίηση (ακόμα και της υγείας) να αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους.

Φαίνεται ωστόσο πως το συγκεκριμένο κίνημα εξαπλώνεται, αφού πλέον υπάρχει Κίνημα πολιτών για ελεύθερες και προσβάσιμες παραλίες και στην Χαλκιδική. Ήδη η ομάδα που δημιούργησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αριθμεί χιλιάδες μέλη, ενώ ανάλογη πρωτοβουλία δημιουργήθηκε και στη Θάσο.

«Στο ίδιο μήκος κύματος με τους αγώνες των πολιτών σε Πάρο και Νάξο ήρθε η στιγμή να διεκδικήσουμε πίσω τις παραλίες της Χαλκιδικής που ανήκουν ισότιμα προς όλους και όλες μας και να βρεθούμε απέναντι στην παράνομη κατάληψη τους από επιχειρηματίες που όχι μόνο καταστρέφουν το φυσικό τοπίο αλλά αποκλείουν και ένα μεγάλο μέρος των πολιτών από την πρόσβαση σε αυτές!», αναφέρουν στην περιγραφή τους, ενώ τα μέλη της ομάδας αναρτούν ήδη φωτογραφίες από παραλίες όπου παρατηρούνται αυθαιρεσίες.

Η αρχή και οι πρώτες νίκες

Την αρχή έκανε η Ρόδος, όπου στα μέσα Ιουνίου, το δίκτυο «Ομπρέλα» παραχώρησε συνέντευξη Τύπου, καταγγέλλοντας περιπτώσεις αυθαιρεσιών, ακόμη και εκδίωξη από «φουσκωτούς». Ακολούθησε η Πάρος, με το κίνημα για ελεύθερες παραλίες να εμφανίζεται και αλλού, όπως στη Νάξο.

Την Κυριακή 30 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε παρέμβαση από την «Κίνηση Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες», κατά των αυθαιρεσιών, στην παραλία Μαρτσέλο της Παροικίας, ενώ ανάλογη κινητοποίηση είχε πραγματοποιηθεί και την προηγούμενη Κυριακή, στις 23 του μήνα, με τους πολίτες να διεκδικούν τον δημόσιο χώρο που δικαιούνται.

Σύμφωνα με πληροφορίες της Κίνησης Πολιτών Πάρου, ιδιοκτήτης επιχείρησης στο Μαρτσέλο παραδέχθηκε πως τα προηγούμενα χρόνια παραβίαζε τους όρους παραχώρησης (μίσθωνε 50 τ.μ. και καταλάμβανε 600) και ότι φέτος λειτουργεί χωρίς άδεια.

«Βιώνουμε μια συνθήκη όπου έτσι κι αλλιώς η ασυδοσία είναι τόσο διάχυτη. Ο καθένας κάνει ότι θέλει. Ο καθένας μπορεί να ζητήσει ότι θέλει γιατί δεν έχει ελέγχει ποτέ, πόσο μάλλον να του έχουν καταλογιστεί συνέπειες» τόνισε συγκεκριμένα ο Δαμιανός Γαβαλάς, μέλος της Κίνησης Πολιτών Πάρου για τις Ελεύθερες Παραλίες, μιλώντας στην ΕΡΤ.

Στις 28 του μήνα, στην περιοχή της Νάουσας του νησιού, συνελήφθησαν δύο άνδρες γιατί λειτουργούσαν επιχειρήσεις οι οποίες καταλάμβαναν παράνομα τμήμα ζώνης αιγιαλού με ομπρέλες – ξαπλώστρες, κατά περίπτωση, ενώ κάτι ανάλογο συνέβη και στη Νάξο, με τους κατοίκους ωστόσο να υπογραμμίζουν πως το ζήτημα δεν είναι «να την πληρώσει ένας για τους πολλούς», αφού το πρόβλημα είναι συστηματικό.

Οι κινητοποιήσεις ωστόσο συνεχίζουν να φέρνουν αποτελέσματα: έπειτα από αυτοψίες της Κτηματικής Υπηρεσίας στην Πάρο διαπιστώθηκαν ξανά παραβάσεις, με αποτέλεσμα να κλείσουν επιχειρήσεις, ενώ η κυβέρνηση αναγκάστηκε να βγάλει ανακοίνωση, με τον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη να προαναγγέλλει αυστηρούς και εντατικούς ελέγχους για όλο το καλοκαίρι.

Το κίνημα του νησιού έχει δημιουργήσει μάλιστα και έναν διαδραστικό χάρτη, «με σκοπό να παρέχουμε εύκολη οπτική ενημέρωση για τα όρια των παραχωρήσεων», όπως αναφέρουν, αφού πρώτα έψαξαν στη Διαύγεια τις συμβάσεις.

Επίσης, το βράδυ της Πέμπτης (3/8), φορτηγά έσπευσαν στη Νάξο, σε μεγάλες παραλίες του νησιού, να μαζέψουν ξαπλώστρες και άλλες κατασκευές, πιθανώς υπό τον φόβο ελέγχων. «Γιατί οι δεκάδες επιχειρηματίες που απελευθέρωσαν την παραλία σε λίγες ώρες το έκαναν αυτό, αν ήταν σύννομοι;», αναρωτιέται το κίνημα του νησιού, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες η «επιχείρηση απομάκρυνσης» συνεχίστηκε και το βράδυ της Παρασκευής, ενώ στο νησί κατέφτασαν και υπάλληλοι της Κτηματικής Υπηρεσίας.

Η εισαγγελική παρέμβαση και η προ μηνών εγκύκλιος του Αρείου Πάγου

Τα δημοσιεύματα και γενικότερα η δημοσιοποίηση της κατάστασης έφεραν πριν από λίγες ημέρες και την παρέμβαση της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Γεωργίας Αδειλίνη, η οποία ζητά από την Εισαγγελέα Πρωτοδικών Σύρου να ερευνήσει την κατάσταση στην Πάρο, όπως και στη Σέριφο, όπου ο Δήμαρχος κατήγγειλε πως επιχείρηση που έχει σφραγιστεί συνεχίζει να λειτουργεί με την ανοχή των αρμόδιων υπηρεσιών. Μάλιστα, όπως γνωστοποίησε ο ίδιος, συνελήφθη καθώς του έγινε μήνυση για παράβαση καθήκοντος, κατάχρηση εξουσίας και απλή δυσφήμιση, αφότου είχε σφραγίσει μια επιχείρηση.

Είχε προηγηθεί και η εγκύκλιος του Αρείου Πάγου ήδη από τον Μάιο προς τους Εισαγγελείς Πρωτοδικών της χώρας, όπου μεταξύ άλλων σημείωνε πως «πρέπει να καταστήσουμε τοις πάσι εμφανές, έστω και δια κυρώσεων και δια πράξεων δικονομικού καταναγκασμού, ότι κύριος προορισμός των κοινοχρήστων πραγμάτων είναι η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση του κοινού προς αυτά».

Ακόμη, ανέφερε πως η παραχώρηση των παραλιών πρέπει να γίνεται «κατά τρόπο που να μην αναιρείται η κοινή χρήση τους», ενώ προσέθετε τα εξής: «Συνεπώς, προκύπτει, και ρητά ορίζεται στο νόμο, ότι απαγορεύεται απολύτως η κατασκευή κτισμάτων και εν γένει η τοποθέτηση κατασκευασμάτων στον αιγιαλό και την παραλία και ότι οποιαδήποτε μόνιμη κατασκευή βρίσκεται εκτός των ορισμών του νόμου, οπότε, η εν λόγω κατασκευή είναι άμεσα κατεδαφιστέα».

Τέλος, ο κ. Παναγιωτόπουλος τόνιζε τα εξής: «Ως κοινόχρηστα πράγματα, επί των οποίων έχει την αποκλειστική κυριότητα το Δημόσιο, πρέπει να εννοήσουμε όχι μόνο τον αιγιαλό και την παραλία, αλλά και την όχθη, την παρόχθια ζώνη, το υδάτινο στοιχείο, τον πυθμένα και το υπέδαφος του βυθού της θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης, και της κοίτης πλεύσιμου ποταμού».

Τι συμβαίνει στη Νάξο;

Για την κατάσταση στη Νάξο και τον αγώνα τον κατοίκων μίλησε στο Tvxs.gr η Ελένη Ανδριανοπούλου, μια από τις συντονίστριες της πρωτοβουλίας που δημιουργήθηκε από την ελληνοαμερικανίδα Μαρκέλλα Χένσλεϋ, η οποία αποφάσισε αρχικά να φτιάξει μια ομάδα στο facebook, στις 16 Ιουλίου, με τα μέλη της να αυξάνονται κατακόρυφα από τότε. Έχουν ξεπεράσει πλέον τις 4 χιλιάδες και συνεχίζουν με ανοδική τάση.

Η πρώτη ουσιαστικά δράση που πραγματοποίησαν ήταν η σύνταξη της ανοιχτής επιστολής, λίγες μέρες μετά, όπου περιγράφονται οι στόχοι και τα αιτήματα του κινήματος «Σώστε τις παραλίες».

Στην δεύτερη συνέλευση που πραγματοποιήθηκε εκείνη την εβδομάδα, την Πέμπτη, η προσέλευση ήταν μεγάλη, περίπου 70 άτομα, κάτι που δεν περιμέναν ούτε οι ίδιοι οι συντονιστές. Στην επόμενη, ήρθαν ακόμη περισσότεροι, ενώ πλέον το κίνημα διαθέτει και δική του ιστοσελίδα η οποία ενημερώνεται διαρκώς.

Αυτό δείχνει σύμφωνα με την ίδια πως πολλοί κάτοικοι διακατέχονται από τις ίδιες ανησυχίες. Όπως περιγράφει, υπάρχει λύπη, αγανάκτηση αλλά και οργή, καθώς από τη μια πλευρά «καταστρατηγούνται βασικά μας ανθρώπινα και συνταγματικά δικαιώματα, όπως η ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες, από τις οποίες πολλές φορές δεν μπορούμε να περάσουμε καν», ενώ ταυτόχρονα «βλέπουμε μπροστά στα μάτια μας μια περιβαλλοντική καταστροφή».

«Η ποιότητα ζωής στο νησί είναι συνυφασμένη με τη φύση και την αμμουδιά. Αν θέλαμε να ζούμε χωρίς αυτά δεν θα καθόμασταν στη Νάξο. Όλοι μας, ήδη από τα παιδικά μας χρόνια, νιώθουμε πως η θάλασσα και η αμμουδιά είναι μέρος της ψυχής μας. Είναι ουσιαστικά ο εαυτός μας. Αυτή τη στιγμή αυτό το πράγμα βιάζεται κατάφωρα», επισημαίνει με νόημα.

Η ίδια περιγράφει πως η κατάσταση είναι ιδιαίτερη, αφού στη Νάξο «όλοι είμαστε συγγενείς και φίλοι», όπως χαρακτηριστικά λέει. Ακόμα και οι επιχειρηματίες. Αυτό συνιστά ταυτόχρονα και πρόβλημα και λύση, ενώ όπως φαίνεται δεν μπορεί να βρεθεί λύση μόνο μέσω συνεννόησης μεταξύ των κατοίκων. Για παράδειγμα, αν και όλοι αναγνωρίζουν το πρόβλημα, ορισμένοι όπως αναφέρει είναι διστακτικοί στο να δράσουν, διότι το όποιο αποτέλεσμα μπορεί να βλάψει οικονομικά κάποιον.

Όπως υπενθυμίζει επιπλέον, όλες οι προσοδοφόρες παραλίες του νησιού βρίσκονται εντός δικτύου Natura 2000, ενώ υπάρχουν και καταφύγια άγριας ζωής. «Δεν χρειάζεται πολύ μυαλό για να καταλάβει ο καθένας πως καταστρέφοντας την άμμο βγάζουμε τα μάτια μας». Καθοριστική στιγμή για την ίδια αποτέλεσε η παρακολούθηση του θερινού σχολείου του ΕΚΠΑ και άλλων πανεπιστημίων που πραγματοποιήθηκε στο νησί, όπου αντιλήφθηκε ακόμη καλύτερα την κατάσταση, ερχόμενη σε επαφή με δεδομένα από μελέτες πολλών ετών για τις παραλίες και τις επιπτώσεις της ανθρώπινης παρέμβασης.

Όπως αναφέρει, σχετικά με την ανθρωπογενή παρέμβαση στην παραλία της Πλάκας στο νησί, έχει χρονομετρηθεί από το τμήμα Γεωλογίας του ΕΚΠΑ πότε αυτή θα επιφέρει την απόλυτη διάβρωση της παραλίας: μόλις σε 5-6 χρόνια! «Κανονικά θα έπρεπε να τρέχουμε όλοι», λέει με νόημα.

«Η παρανομία πέρασε σε άλλη πίστα»

Τι ήταν όμως αυτό που οδήγησε στη δημιουργία αυτής της πρωτοβουλίας; «Η κατάσταση αυτή διογκώνεται χρόνο με το χρόνο. Ωστόσο φέτος περάσαμε σε άλλη πίστα της παρανομίας και της καταστροφής», λέει χαρακτηριστικά, φέρνοντας το εξής παράδειγμα: τον περασμένο Απρίλιο, επιχειρηματίας χρησιμοποιώντας εκσκαφικό μηχάνημα μέσα στη θάλασσα, προχώρησε στην αφαίρεση ακτόλιθων, που συνιστούν ουσιαστικά φυσικούς κυματοθραύστες που βρίσκονται εκεί χιλιάδες χρόνια. Το γεγονός δημοσιοποιήθηκε και η διαδικασία σταμάτησε. «Ήταν ένα σοκ για την τοπική κοινωνία», τονίζει.

Τα μέλη του κινήματος χρησιμοποίησαν μάλιστα drone για να βγάλουν αεροφωτογραφίες και να αποτυπώσουν επακριβώς την κατάσταση που επικρατεί. Παράλληλα, προχώρησαν σε δική τους έρευνα σχετικά με τις αποφάσεις για τη χρήση του αιγιαλού, έτσι ώστε να γνωρίζουν όλα τα δεδομένα.

Η πρωτοβουλία μάζεψε μάλιστα και υπογραφές έτσι ώστε να προχωρήσει σε καταγγελίες στις αρχές, οι οποίες έχουν ξεπεράσει τις 1500, αφού «ο κόσμος δεν μπορεί άλλο» (κάτι ανάλογο έχει πράξει και το κίνημα της Πάρου). Η κ. Ανδριανοπούλου υπογραμμίζει πως υπάρχουν καταγγελίες σχετικά με τις διάφορες κατασκευές, τις ομπρέλες, τις ξαπλώστρες κλπ αλλά και για την καταστροφή του περιβάλλοντος, ωστόσο οι αρχές μέχρι στιγμής δεν παρεμβαίνουν αποφασιστικά, ούτε πραγματοποιούν τακτικούς ελέγχους, όπως οφείλουν. «Η ασυδοσία γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη. Κάποια στιγμή το ποτήρι ξεχειλίζει».

«Ζητάμε επιτακτικά ελέγχους και παρέμβαση εισαγγελέα εφετών Σύρου», τονίζει, προσθέτοντας πως ο Δήμος δηλώνει αναρμόδιος και περιμένει οι επιχειρηματίες να τα βρουν μόνοι τους, «κάτι που προφανώς δεν θα συμβεί».

Δεν αρκεί η καταστολή

Στην ανοιχτή επιστολή του κινήματος της Νάξου, τονίζεται πως πέρα από την καταστολή, τα πρόστιμα και την ανάκληση αδειών, πρέπει να πραγματοποιηθούν και έργα προστασίας, όπως:

• να απομακρυνθούν, αποξηλωθούν, κατεδαφιστούν οι παράνομες μόνιμες ή ημιμόνιμες κατασκευές στις παραλίες και λιμνοθάλασσες,
• να επανατοποθετηθούν οι εκβραχισμένοι ακτόλιθοι,
• να αποκατασταθούν οι αμμοθίνες με νέα άμμο στη θέση της παράνομα ειλημμένης, ώστε να καλυφθούν τουλάχιστον οι ρίζες των δέντρων που εκτέθηκαν από την αμμοληψία,
• να κλείσουν οι δρόμοι πάνω στις αμμοθίνες,
• να περιφραχθούν οι αμμοθίνες και προστεθούν ενημερωτικές πινακίδες γι’ αυτές,
• να δημιουργηθούν υπερυψωμένα ξύλινα μονοπάτια πάνω τους,
• να προβλεφθούν χώροι στάθμευσης κοντά στις παραλίες κι όχι πάνω στις αμμοθίνες και λιμνοθάλασσες,
• να πάψει η ρίψη αποβλήτων σε λιμνοθάλασσες και παραλίες,
• να υπογειοποιηθεί το δίκτυο της ΔΕΗ
• και να σταματήσουν όλες οι γεωτρήσεις που καταστρέφουν τον υδροφόρο ορίζοντα.

https://www.youtube.com/watch?v=4ASr1C_PGoc

Τι λέει ο δήμαρχος Νάξου

Το Tvxs.gr επικοινώνησε με τον δήμαρχο Νάξου, κ. Δημήτρη Λιανό. Αρχικά, ο ίδιος αναγνωρίζει το πρόβλημα, τονίζοντας πως ξεκίνησε βασικά την εποχή του κορονοϊού, όταν δόθηκε η δυνατότητα επέκτασης του χώρου που θα παραχωρούνταν στους επιχειρηματίες, όπως προαναφέρθηκε.

Ο κ. Λιανός αναφέρει πως τα σοβαρά προβλήματα εμφανίστηκαν το 2022, με τις αυθαιρεσίες κάποιων επιχειρηματιών αλλά και με την αύξηση των τιμών. Ο ίδιος υποστηρίζει βέβαια πως η πλειοψηφία των επιχειρηματιών ακολουθούν το νόμο και είναι συνεπείς.

Όπως αναφέρει στο Tvxs.gr, ο Δήμος δεν είναι καθ’ ύλην αρμόδιος. «Ο Δήμος το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να απευθύνεται στην Κτηματική Υπηρεσία του Νομού Κυκλάδων, η οποία όμως είναι υποστελεχωμένη (3 άτομα). Σκεφτείτε τώρα πως στεγάζεται αποκλειστικά στη Σύρο και πρέπει να καλύψει 24 νησιά, με ελάχιστους εργαζόμενους». Σύμφωνα με τον κ. Λιανό, η υποστελέχωση είναι από τις κύριες αιτίες της μη πραγματοποίησης τακτικών ελέγχων.

«Για να διορθωθεί η κατάσταση, πρέπει όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες να λειτουργήσουν συστηματικά», λέει στο Tvxs.gr. Ακόμη, υπογραμμίζει πως η αρμοδιότητα για την εκχώρηση αδειών, πρέπει να περιέλθει στους Δήμους, έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να προσδιορίζουν τους χώρους, αλλά και να επιβάλλουν διοικητικά πρόστιμα.

Τι λέει ο νόμος

Ο αιγιαλός είχε οριστεί για πρώτη φορά στο νόμο 2344-1940, ως εξής: «Ο αιγιαλός, ήτοι η περιστοιχούσα την θάλασσαν χερσαία ζώνη, η βρεχόμενη από τις μέγιστες πλην συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων, είναι κτήμα κοινόχρηστο, ανήκει ως τοιούτον εις το Δημόσιον και προστατεύεται και διαχειρίζεται υπ’ αυτού». Κάθε πολίτης λοιπόν πρέπει να απολαμβάνει απρόσκοπτη πρόσβαση.

Υπεύθυνη για την έκδοση των αδειών απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας (είτε απευθείας είτε με δημοπρασία), είναι η Κτηματική Υπηρεσία. «Η εν λόγω παραχώρηση γίνεται υπό το πρίσμα της προστασίας των ακτών, και του οικοσυστήματος των παράκτιων ζωνών, με την προϋπόθεση ότι διασφαλίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ως άνω κοινόχρηστων χώρων και δεν παραβλάπτεται η κατά προορισμό χρήση του ως κοινόχρηστου αγαθού», διαβάζουμε στην τελευταία σχετική ΚΥΑ που εκδόθηκε τον περασμένο Μάρτιο.

Επίσης, αναφέρει πως «σε κάθε περίπτωση πρέπει να παραμένει ελεύθερη έκταση αιγιαλού σε ποσοστό τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού εμβαδού του, ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του αιγιαλού, μη υπολογιζόμενου του χώρου που είναι δυσπρόσιτος και μη αξιοποιήσιμος και με τους περιορισμούς, ως προς το ποσοστό κάλυψης του αιγιαλού, που ορίζονται στην απόφαση παραχώρησης».

Επιπρόσθετα, «δεν παραχωρείται η χρήση του αιγιαλού, για ομπρέλες, ξαπλώστρες, τραπεζοκαθίσματα και τροχήλατες καντίνες, όταν το μήκος ή πλάτος αυτού είναι μικρότερο των πέντε (5) μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των εκατό πενήντα (150) τετραγωνικών μέτρων».

Επιπλέον, απαγορεύεται οποιαδήποτε επέμβαση αλλοιώνει τη φυσική μορφολογία, ενώ η ανάπτυξη ομπρελών, ξαπλωστρών κλπ «μπορεί να καλύπτει μέχρι το εξήντα τοις εκατό (60%) του παραχωρούμενου χώρου, με τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα και η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον πέντε (5) μέτρων».

Θα έχετε παρατηρήσει βέβαια πως πολύ συχνά οι επιχειρήσεις που λειτουργούν κοντά σε παραλίες παίζουν δυνατά μουσική. Ας δούμε τι λέει η ΚΥΑ: «Απαγορεύεται η τοποθέτηση ηχητικών συστημάτων στο δημόσιο χώρο. Η παραγόμενη στάθμη θορύβου’ ‘ από μουσική ή σχετικές χρήσεις της κύριας επιχείρησης οφείλει να μην ξεπερνάει το 50 ντεσιμπέλ σε οποιοδήποτε σημείο της παραχωρούμενης επιφάνειας».

Όσο για το ποιος έχει την ευθύνη, η ΚΥΑ αναφέρει πως «οι Δήμοι, μέσω των εντεταλμένων οργάνων τους έχουν υποχρέωση, σε κάθε περίπτωση που διαπιστώνουν καταπατήσεις ή αυθαίρετες επεμβάσεις επί των κοινοχρήστων χώρων, να ενημερώνουν άμεσα τις κατά τόπους Αστυνομικές Αρχές και τις Κτηματικές Υπηρεσίες, προκειμένου να φροντίσουν για τη λήψη μέτρων προστασίας, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην κείμενη νομοθεσία».

Αναφορικά με τις περιοχές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, σημειώνεται πως «η κάλυψη δεν μπορεί να υπερβαίνει το τριάντα τοις εκατό (30%) του παραχωρούμενου χώρου». Η παραβίαση των ανωτέρω όρων επιφέρει την ανάκληση της παραχώρησης.

Υπενθυμίζεται πως το 2021, σε συνθήκες πανδημίας, προέκυψαν διατάξεις που άλλαξαν το ποσοστό της παραλίας που παραχωρείται με μίσθωση, προς όφελος των επιχειρηματιών, αφού το εμβαδό που διατέθηκε αυξήθηκε και οι τιμές μίσθωσης «έπεσαν».

Επίσης, διάταξη στο νόμο 4916-2022 του Εκσυγχρονισμού του πλαισίου λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, για τον αιγιαλό και την παραλία ανέφερε ότι «μέχρι τις 31.10.2022, στα ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια –διαμερίσματα που είναι όμορα προς τον αιγιαλό και την παραλία και τα οποία λειτουργούν νόμιμα-, μπορεί να παραχωρείται με αντάλλαγμα η απλή χρήση αιγιαλού, παραλίας, χωρίς δημοπρασία».

Στην τελευταία τροποποίηση, διαβάζουμε μεταξύ άλλων στο ίδιο μήκος κύματος: «Δικαιούμενοι την παραχώρηση απλής χρήσης χωρίς δημοπρασία, είτε αυτή διενεργείται μέσω του Δήμου είτε μέσω των Κτηματικών Υπηρεσιών, είναι:

«Κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα, οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (camping), κέντρα αναψυχής, ναυταθλητικά σωματεία αναγνωρισμένα από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, καθώς και επιχειρήσεις θαλάσσιων μέσων αναψυχής, εφόσον είναι όμοροι του αιγιαλού, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις των διατάξεων του άρθρου 13 του ν. 2971/2001, όπως ισχύει».

Η περίπτωση των Λειψών

Αξιοσημείωτη είναι η κατάσταση που επικρατεί στους Λειψούς. Το νησί του ανατολικού Αιγαίου ακολουθεί έναν διαφορετικό δρόμο, λέγοντας «όχι» στις ξαπλώστρες και γενικά στην παραχώρηση των παραλιών για οποιαδήποτε χρήση.

Μιλώντας στο Tvxs.gr, ο δήμαρχος του νησιού Φώτης Μάγγος, εξηγεί πως κάθε χρόνο, οι Δήμοι κάνουν αίτημα προς την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, στο τμήμα Δημόσιας Περιουσίας, και τους ζητούν να τους εκχωρήσει την αρμοδιότητα να παραχωρούν προς χρήση τις παραλίες σε ιδιώτες.

«Εμείς δεν μπαίνουμε καν σε αυτή τη διαδικασία. Επομένως, δεν έχουμε καν το δικαίωμα να τις παραχωρήσουμε σε ιδιώτες. Από την αρχή λοιπόν, ξεκαθαρίζουμε πως ο Δήμος δεν θέλει να παραχωρήσει τη χρήση της παραλίας σε ιδιώτες για εμπορική εκμετάλλευση. Είναι θνησιγενές λοιπόν το όποιο αίτημα, από τη στιγμή που ο Δήμος δεν έχει ζητήσει την παραχώρηση της αρμοδιότητας», αναφέρει, προσθέτοντας πως αυτό δεν σημαίνει ότι διαφωνεί γενικά με τις ξαπλώστρες και τις ομπρέλες, αφού ειδικά σε μεγάλα νησιά κάτι τέτοιο μπορεί να είναι θεμιτό, σύμφωνα με τον ίδιο.

Πώς οδηγήθηκε όμως σε αυτή την απόφαση; «Στους Λειψούς, οι παραλίες έχουν συγκεκριμένες διαστάσεις. Εάν επιτρέψουμε την τοποθέτηση ομπρελών, μειώνεται πάρα πολύ ο ζωτικός χώρος για τους υπόλοιπους. Κι επειδή η αστυνόμευση γίνεται πολύ δύσκολα, με μαθηματική ακρίβεια θα καταπατηθούν τα τετραγωνικά που θα παραχωρήσουμε. Ο πρώτος λόγος λοιπόν αφορά στη γεωμορφολογία των παραλιών του νησιού», λέει ο ίδιος και προσθέτει:

«Ο δεύτερος λόγος, εξίσου σημαντικός, είναι γιατί θεωρούμε ότι η παραλία θα πρέπει να είναι ένα δημόσιο αγαθό, όπου δεν πρέπει κανείς άνθρωπος να βιώσει μια ταξική ανισότητα».

Η παραπάνω απόφαση ωστόσο δεν σταματά εκεί, αλλά συνεπάγεται περαιτέρω δράση:

«Έχουμε φροντίσει σε όλες τις παραλίες να φυτέψουμε δέντρα. Επίσης, έχουμε φτιάξει πεζούλες, που σημαίνει ότι κάποιος μπορεί πολύ εύκολα να βολευτεί κάτω από τη φυσική σκιά του δέντρου. Παρ’όλα αυτά, εάν κάποιος δεν νιώθει άνετα, μπορεί να φέρει δική του ομπρέλα ή καρέκλα, και στη συνέχεια να την πάρει ξανά σπίτι του. Αυτή η αντίληψη δεν ανήκει στο παρελθόν, αλλά στο μέλλον. Θέλουμε να προτείνουμε έναν εναλλακτικό τρόπο διακοπών. Η κλιματική αλλαγή άλλωστε θα μας επιβάλλει με επιθετικό τρόπο ορισμένες αλλαγές».

Ο κ. Μάγγος υπογραμμίζει ακόμη πως υπάρχουν πολλοί σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια. «Η κοινωνία είναι ομόθυμη, διότι έχει κατανοήσει ότι όλο αυτό δημιουργεί και ένα brand για το νησί. Με έναν ανέξοδο τρόπο κάνουμε την καλύτερη διαφήμιση για το νησί μας».

Τέλος, σε ερώτηση σχετικά με το εάν η παραπάνω απόφαση επηρεάζει αρνητικά τον τουρισμό στο νησί, ο ίδιος απαντά προχωρώντας ουσιαστικά σε μια σύγκριση: «όταν κάποιος για να πάει σε μια παραλία πρέπει να πάρει τηλέφωνο και να κλείσει την ξαπλώστρα από μέρες, και την πληρώνει δεκάδες ευρώ, ενώ αν έρθει στους Λειψούς όλα αυτά είναι δωρεάν και μπορεί να πάει σε όποια παραλία θέλει, νομίζω πως οι όποιες αμφιβολίες εξαφανίζονται». Όπως επισημαίνει μάλιστα, η πληρότητα στο νησί βρίσκεται στο 100%.

*Οι φωτογραφίες προέρχονται από το Κίνημα της Νάξου, όπου έχουν παραχωρηθεί από τους δημιουργούς τους, με γραπτή άδεια για τη δημοσίευσή τους.