Σε ιδιώτες περνά και ουιαστικά πλέον η επίβλεψη της υλοποίησης κάθε είδους συμβάσεων μελετών πολεοδομικών, τεχνικών, περιβαλλοντικών και άλλων έργων, καθώς μπαίνει σε εφαρμογή με απόφαση του υπουργού Υποδομών, Κώστα Καραμανλή, ο σχετικός νόμος που ψηφίστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Αξίζει να σημειωθεί πως με βάση την επίμαχη ρύθμιση προβλέπει πως ο εκάστοτε ιδιώτης επιβλέπων θα επιλέγεται από τους ίδιους τους αναδόχους του έργου.

Ειδικότερα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών, ενεργοποιείται η πρόβλεψη του νόμου 4782 για τον «εκσυγχρονισμό του πλαισίου των δημόσιων συμβάσεων» και ορίζεται, μάλιστα, ότι ο Ιδιωτικός Φορέας Επίβλεψης (ΙΦΕ) είναι «τυπικώς και ουσιαστικώς» ισοδύναμος με την υπηρεσία του Δημοσίου που θα ασκούσε την επίβλεψη, εάν δεν ίσχυε η νέα ρύθμιση.

Το εν λόγω νομοσχέδιο είχε παρουσιαστεί από τον Οκτώβριο του 2020 και η κυβέρνηση, επικαλούμενη την έλλειψη έμπειρου προσωπικού στο Δημόσιο, ανακοίνωνε ότι τις μελέτες θα μπορεί να επιβλέπει πιστοποιημένος ιδιωτικός φορέας.

Ο ιδιώτης επιβλέπων πρέπει να είναι πιστοποιημένο φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων και η απαιτούμενη πιστοποίηση αποδεικνύεται απλώς και μόνο με την εγγραφή του στο Μητρώο Επιχειρήσεων Συμβούλων Διοίκησης – Διαχείρισης Εργων (ΜΗΕΣΔΔΕ) του Προεδρικού Διατάγματος 71/2019. Μάλιστα, δεν απαιτείται καν ο ΙΦΕ να ελέγχεται «ως προς την εκπλήρωση κριτηρίων που αφορούν την οικονομική και χρηματοοικονομική του επάρκεια ή σε άλλα κριτήρια τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας».

Σύμφωνα με την απόφαση, «η διαδικασία ορισμού από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία υπαλλήλων της ως επιβλεπόντων και η διαδικασία άσκησης της επίβλεψης από πιστοποιημένο Ιδιωτικό Φορέα Επίβλεψης είναι τυπικώς και ουσιαστικώς ισοδύναμες και δεν διαφοροποιούνται ως προς τον τρόπο άσκησης της επίβλεψης. Η επιλογή μεταξύ αυτών ανήκει στη διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής, χωρίς να απαιτείται ειδική αιτιολογία της σχετικής απόφασης ή του αντίστοιχου όρου της διακήρυξης».

Αυτό διευκρινίζεται, καθώς το Δημόσιο συνεχίζει να έχει εξουσία να διενεργεί ελέγχους μέσω της Διευθύνουσας Υπηρεσίας (π.χ. την Τεχνική Διεύθυνση μιας Περιφέρειας) στην εκπόνηση της μελέτης, αλλά άγνωστο παραμένει πώς θα βγαίνει άκρη, αν δύο ισοδύναμοι πόλοι διαφωνούν μεταξύ τους. Για την αποφυγή της «σύγκρουσης συμφερόντων», τα μέλη του ΙΦΕ και τα πρόσωπα που στελεχώνουν την ομάδα επίβλεψης δεν πρέπει να συνδέονται με τον ανάδοχο και τους υπεργολάβους του με σχέσεις συγγένειας και «να έχουν άμεσο ή έμμεσο οικονομικό ή προσωπικό ή άλλο κοινό συμφέρον. Η αμοιβή του ΙΦΕ καταβάλλεται από τον ανάδοχο και ορίζεται σε ποσοστό έως 3% επί της προεκτιμώμενης αμοιβής της μελέτης.