Επιθετικά επιμένει η Τουρκία, η οποία για πρώτη φορά αμφισβητεί δημοσίως την υφαλοκρηπίδα του Καστελόριζου, υποστηρίζοντας πως τα ελληνικά νησιά δεν μπορούν να δημιουργήσουν περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Η νέα αυτή τουρκική πρόκληση έρχεται στον απόηχο των δηλώσεων του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, ο οποίος ανέφερε την Κυριακή ότι Αθήνα και Κάιρο επιταχύνουν από κοινού τις διαδικασίες για το χαρακτηρισμό και την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) μεταξύ τους. Αυτή η κίνηση με την σειρά της ακολουθεί την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, στην οποία οι δυο χώρες οριοθετούν τις θαλάσσιες ζώνες, μεταξύ τους, προσπερνώντας την Κρήτη. 

Ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ, Χαμί Ακσόι, προειδοποιεί παράλληλα την Αθήνα και το Κάιρο ότι δεν πρόκειται να επιτρέψουν τετελεσμένα στην ανατολική Μεσόγειο. «Τα νησιά δεν μπορούν να επηρεάσουν την παράκτια προβολή της Τουρκίας, της χώρας με τη μακρύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο» και «τα νησιά που βρίσκονται στην αντίθετη πλευρά της διάμεσης γραμμής μεταξύ δύο ηπειρωτικών περιοχών δεν μπορούν να δημιουργήσουν περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας πέρα από τα χωρικά ύδατά τους», αναφέρει μεταξύ άλλων το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, στην ανακοίνωσή του. 

Σημειώνεται επίσης πως «το μνημόνιο με τη Λιβύη είναι σύμφωνο με τις δικαστικές αποφάσεις που θεσπίζουν τη διεθνή νομολογία και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών άρθρων της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας». Το τουρκικό ΥΠΕΞ κάνει μάλιστα λόγο για «μαξιμαλιστικές θέσεις της Ελλάδας και των Ελληνοκυπρίων» και επιμένει πως «η Ελλάδα προσπαθεί να δώσει 4.000 φορές περισσότερη περιοχή θαλάσσιας ευθύνης στο Καστελόριζο σε σχέση με το μέγεθος του νησιού».

Αναλυτικά, η ανακοίνωση αναφέρει τα εξής:

«Με τη συμφωνία που υπεγράφη με τη Λιβύη, μέρος των δυτικών συνόρων της θαλάσσιας ευθύνης μας στην Ανατολική Μεσόγειο οριοθετείται. Η συμφωνία συνάδει με τη διεθνή νομολογία και το διεθνές Δίκαιο, μεταξύ των οποίων και τα άρθρα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών και του Δικαίου της Θάλασσας.

Όλα τα μέλη γνωρίζουν ουσιαστικά ότι τα νησιά δεν μπορούν να αποκόψουν την παράκτια προβολή της Τουρκίας, της χώρας με τη μεγαλύτερη ηπειρωτική ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, γνωρίζουν πως τα νησιά που βρίσκονται στην απέναντι πλευρά της οριογραμμής μεταξύ δύο ηπειρωτικών περιοχών δεν μπορούν να δημιουργήσουν ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας πέραν των χωρικών υδάτων τους κι ότι το μήκος και η κατεύθυνση των ακτών θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν κατά την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας.

Δεδομένων αυτών, από την υπογραφή της εν λόγω συμφωνίας, η Τουρκία είχε επανειλημμένως καλέσει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία βασισμένη στην αρχή της ισότητας και παραμένει έτοιμη για διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, αντί να συμμετέχουν σε διαπραγματεύσεις, απαντώντας στην προσέγγιση της Τουρκίας που έγινε με γνώμονα το διεθνές δίκαιο και την αρχή της ισότητας, τα εμπλεκόμενα μέρη προτίμησαν να προβούν σε μονομερείς κινήσεις, επιχειρώντας να μετατοπίσουν την ευθύνη στην Τουρκία.

Πίσω από αυτή την αντίληψη κρύβονται μαξιμαλιστικές και ασυμβίβαστες αξιώσεις των Ελλήνων και των Ελληνοκυπρίων, τη στιγμή που, για παράδειγμα, το Καστελόριζο, ένα μικρό νησί που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την τουρκική ενδοχώρα υποτίθεται πως δημιουργεί μια περιοχή θαλάσσιας δικαιοδοσίας που εκτείνεται κατά 4.000 φορές περισσότερο από την έκτασή του. Ήταν αυτή η αξίωση που οδήγησε την Αίγυπτο στο να χάσει μια περιοχή σε έκταση μεγέθους 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων».

Οι δηλώσεις Δένδια και η πρωτοβουλία Αθήνας – Καΐρου

Νωρίτερα την Κυριακή, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας δήλωσε από την Αίγυπτο, ότι Αθήνα και Κάιρο επιταχύνουν από κοινού τις διαδικασίες για το χαρακτηρισμό και την οριοθέτηση των ΑΟΖ μεταξύ τους. Στο πλαίσιο αυτό, είχε συνάντηση με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, με τον οποίο συζήτησε εκτενώς την κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο καθώς και τις τελευταίες εξελίξεις, με φόντο τις κλιμακούμενες προκλήσεις από την πλευρά της Άγκυρας.

Όπως επισήμανε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, «συμφωνήσαμε με τον Αιγύπτιο Υπουργό την επιτάχυνση των συζητήσεων μεταξύ των τεχνικών κλιμακίων για τον χαρακτηρισμό και την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου».

«Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε τα διμερή θέματα, καθώς και μία ευρύτατη σειρά ζητημάτων που αφορούν την περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου και του Κόλπου. Όπως πάντα, με την Αίγυπτο έχουμε κοινή γωνία θεώρησης των περισσότερων προβλημάτων. Και, βέβαια, μας απασχόλησαν τα δύο μνημόνια που υπογράφηκαν ανάμεσα στην Τουρκία και τον Πρόεδρο του Προεδρικού Συμβουλίου, του Συμβουλίου Υπουργών της Λιβύης, του κ. Σαράζ. Έχουμε και οι δύο την εντύπωση κατ’ αρχήν ότι ο κ. Σαράζ πιθανότατα στερείται την απαραίτητη νομιμοποίηση για να υπογράψει αυτά τα μνημόνια. Ούτως ή άλλως όμως, λειτουργούν ως αποσταθεροποιητικοί παράγοντες για την ευρύτερη περιοχή. Θα συνεχίσουμε να παρατηρούμε την κατάσταση», υπογράμμισε ο Νίκος Δένδιας.