Ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ με τον επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος Καν

Αμφιβολίες για το κατά πόσο το ΔΝΤ θα μπορέσει να φέρει σε πέρας «τη βρώμικη πολιτική δουλειά» που χρειάζεται στην Ελλάδα εξέφραζε ο Γ. Στάρκ, μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ, σύμφωνα με αμερικανικό τηλεγράφημα που διέρρευσε από το Wikileaks. Ωστόσο, την ίδια περίοδο, οικονομικός σύμβουλος της Άγκελα Μέρκελ εκμυστηρεύεται στον αμερικανό πρέσβη στο Βερολίνο ότι «το ΔΝΤ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα το πρόβλημα της Ελλάδας». «Η Ελλάδα είναι και έχει υπάρξει μία καταστροφή εδώ και χρόνια», φέρεται να δηλώνει ο Στάρκ, ενώ ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα εκφράζει την ανησυχία του για τα οικονομικά στοιχεία που παρουσίαζε η κυβέρνηση της ΝΔ και κάνει λόγο για “δονκιχωτική” στάση του τότε υπουργού Οικονομικών Γ. Παπαθανασίου.

Τον Μάρτιο του 2009, όπως αναφέρει η «Καθημερινή της Κυριακής» που δημοσιεύει τα τηλεγραφήματα, η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον ζητούσε από τις αμερικανικές πρεσβείες στην Ευρώπη να επικοινωνήσουν με ανώτατα κυβερνητικά στελέχη, ώστε να διαπιστώσουν αν υπάρχει περίπτωση να επεκταθεί η οικονομική κρίση από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη. Η απάντηση που λαμβάνει από τις ευρωπαϊκές χώρες είναι πως δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο. Ιδιαίτερα για την Ελλάδα οι γερμανοί αξιωματούχοι, όπως αναφέρει τηλεγράφημα του Μαρτίου 2009, εκτιμούν ότι δεν «υπάρχει κανένας κίνδυνος χρεοκοπίας παρά την πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα». «Η Γερμανία είναι πρόθυμη και έτοιμη να βοηθήσει τόσο χώρα της Ευρωζώνης, όσο και χώρα εκτός αυτής», αναφέρει στο σχόλιο του ο αμερικανός πρέσβης του Βερολίνου.

Αντίθετα, ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών της Αυστρίας, Τόμας Βίζερ, φέρεται να δηλώνει πως «οι Γερμανοί εξαιτίας της εκλογικής χρονιάς που διανύουν θα καταλήξουν «να αντιτίθενται μεγαλοφώνως για τη βοήθεια, ενώ όταν πια θα συμφωνήσουν θα είναι πολύ αργά για να επηρεάσουν τις εξελίξεις».

Τον Φεβρουάριο του 2010 και ενώ πλέον όλοι προεξοφλούν ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί μία οικονομική βοήθεια, η Γερμανία τάσσεται πλέον υπέρ της συμμετοχής του ΔΝΤ, ωστόσο, φαίνεται πως ανησυχεί για τις αντιδράσεις της ΕΚΤ σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Άλλωστε, ο Γ. Στάρκ μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ φέρεται να δηλώνει πως το Ταμείο δεν θα μπορεί να φέρει εις πέρας τη «βρώμικη πολιτική δουλειά στην Ελλάδα». Οι γερμανοί, μέσω του οικονομικού συμβούλου της Άγκελα Μέρκελ, διαμηνύουν στην αμερικανική πρεσβεία ότι το ΔΝΤ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα το πρόβλημα της Ελλάδας.

Η ΕΚΤ φέρεται να αντιτίθεται στο ενδεχόμενο εμπλοκής του ΔΝΤ στην Ελλάδα και την Ευρωζώνη. Μάλιστα, ακόμη και τον Φεβρουάριο του 2010, δύο μήνες πριν ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώσει ότι η Ελλάδα θα προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης, η ΕΚΤ τόνιζε ότι δεν θα χρειαστεί να παρέμβει το ΔΝΤ.

Μάλιστα, αν και τον Μάρτιο του 2009 σε συνάντηση με τον υφυπουργό των ΗΠΑ Έρικ Μάγερ, τα στελέχη της ΕΚΤ παρουσίαζαν ως «απίθανο» το ενδεχόμενο να χρεοκοπήσει κάποιο κράτος μέλος της ευρωζώνης, δέκα μήνες αργότερα, σύμφωνα με τηλεγράφημα του πρόξενου των ΗΠΑ στην Φρανκφούρτη, με τίτλο «η στρατηγική της εξόδου από την κρίση και η αντίδραση στην Ελλάδα», στελέχη της ΕΚΤ φέρονται να σημειώνουν πως στην Ελλάδα χρειάζεται να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα «τύπου ΔΝΤ», χωρίς ωστόσο τη συμμετοχή του ταμείου σε αυτό.

Επιπλέον, η Ελλάδα φαίνεται να αποτελεί βαρίδι για την ΕΚΤ, καθώς ο Στάρκ φέρεται να δηλώνει, σύμφωνα πάντα με το τηλεγράφημα, πως «η Ελλάδα είναι και έχει υπάρξει μία καταστροφή εδώ και χρόνια». «Η Ελλάδα δεν έχει κάνει τίποτα μέχρι τώρα» σε αντίθεση με την Ιρλανδία, τονίζει ο Στάρκ και αναφέρεται σε «αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 100%, τα αναξιόπιστα στατιστικά στοιχεία και την εκτόξευση του ελλείμματος κατά τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ».

Αρκετά επιφυλακτικός με την Ελλάδα και τα οικονομικά στοιχεία που έδινε η κυβέρνηση της ΝΔ εμφανίζεται και ο τότε αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα, Ντέιβιντ Σπέκχαρντ. Στις 19 Φεβρουαρίου του 2009, ο Σπέκχαρντ σε τηλεγράφημά του σχετικά με την πορεία της ελληνικής οικονομίας, χαρακτηρίζει «δον κιχωτική» και «μη ρεαλιστική» την άποψη της κυβέρνησης και του τότε υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, Γ. Παπαθανασίου ότι η Ελλάδα δεν θα επηρεαστεί από την οικονομική κρίση.

Στο τηλεγράφημα του, το οποίο ακολούθησε την πρώτη συνάντηση του με τον Γ. Παπαθανσίου, ο Σπέκχαρντ δηλώνει ανήσυχος καθώς, όπως σημειώνει, η απροθυμία της κυβέρνησης να θέσει υπό έλεγχο την κατάσταση και να αναλάβει τις ευθύνες της, σε συνδυασμό με τις υπεραισιόδοξες δηλώσεις στον Τύπο, δίνουν στις αγορές την εντύπωση ότι αυτή η κυβέρνηση δεν έχει πάρει σοβαρά την υπόθεση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της προώθησης επιπλέον διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ενώ σημειώνει ότι το βασικότερο πρόβλημα της Ελλάδας είναι το αυξανόμενο έλλειμμα και το τεράστιο δημόσιο χρέος. Στο κείμενο συμπερασμάτων του για τη συνάντηση με τον Γ. Παπαθανασίου, ο Σπέκχαρντ τονίζει ότι η κυβέρνηση αντί να ελπίζει για το καλύτερο και να προετοιμάζεται για το χειρότερο, φαίνεται ότι προετοιμάζεται για το καλύτερο και αγνοεί τα υπόλοιπα ενδεχόμενα.

Ενδεικτικό της κατάστασης είναι και το τηλεγράφημα του Σπέκχαρντ, λίγους μήνες αργότερα, στις 28 Αυγούστου του 2009. Λίγες ημέρες πριν ο Κώστας Καραμανλής προκηρύξει εκλογές, ο αμερικανός πρέσβης συναντάει τον οικονομικό σύμβουλο του πρωθυπουργού, Αποστόλη Φιλιππόπουλο, ο οποίος φέρεται να παραδέχεται ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε προχωρήσει στις «απαραίτητες μεταρρυθμίσεις την περίοδο 2004-2005 που το κλίμα το επέτρεπε και σημειώνει ότι η οικονομία είναι σε κρίση και ότι η τρέχουσα κατάσταση είναι ασταθής.

Ο Ντέιβιντ Σπέκχαρντ αναφέρει ότι ο Αποστόλης Φιλιππόπουλος αισθάνεται αμήχανα σχετικά με το στόχο της κυβέρνησης για τη μείωση του ελλείμματος στο 3,7% του ΑΕΠ το 2009, καθώς προσπαθούσε, όπως λέει, «να ισορροπήσει μεταξύ των δύο ιδιοτήτων του. Αυτής του σοβαρού οικονομολόγου και του συμβούλου του πρωθυπουργού». Ο Σπέκχαρντ καταλήγει, λέγοντας πως ο Φιλιππόπουλος του έδινε την αίσθηση ότι είναι απίθανο να επιτευχθεί ο στόχος.

Εν τω μεταξύ, και ενώ τα δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου για ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους πληθαίνουν το κλιμάκιο της τρόικας έρχεται τη Δευτέρα στην Ελλάδα για να αξιολογήσει την πορεία της ελληνικής οικονομίας και των μεταρρυθμίσεων που έχουν ζητηθεί.

Τελευταίο δημοσίευμα που αναφέρεται στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι αυτό του Spiegel, στο οποίο αναφέρεται πως ανώτεροι αξιωματούχοι του ΔΝΤ επιθυμούν την αναδιάρθρωση του χρέους, με πιθανότερους τρόπους το «κούρεμα» του χρέους, την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των ομολόγων ή την μείωση των τοκοχρεολυσίων. Το ΔΝΤ έσπευσε αμέσως να διαψεύσει το δημοσίευμα, ενώ ο υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, τόνισε εκ νέου ότι δεν τίθεται θέμα αναδιάρθρωσης. «Έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα στήριξης (της ελληνικής οικονομίας) και δεν υπάρχει κανένας λόγος να αρχίσουμε τώρα να σκεφτόμαστε την πιθανότητα της αναδιάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γιενς Μέστερ.

Λίγες ημέρες νωρίτερα, το περιοδικό Economist σε άρθρο του ανέφερε πως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία “εχουν χρεοκοπήσει” και πρέπει να το παραδεχτούν. Το Economist υποστηρίζει πως και για τις τρεις χώρες θα πρέπει να υπάρξει αναδιάρθρωση χρεών «τώρα που και ο κίνδυνος μετάδοσης έχει μειωθεί».

Σύμφωνα με το «Βήμα της Κυριακής» ένας από τους κοινοτικούς παράγοντες που εδώ και ένα χρόνο ασχολούνται συστηματικά με τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα, μιλώντας στην εφημερίδα αναφέρει ότι «στην παρούσα φάση οι ιθύνοντες της ΕΕ είναι σχεδόν οι μόνοι στον κόσμο που επιμένουν ότι η Ελλάδα έχει ακόμη τη δυνατότητα να τα καταφέρει, δηλαδή να επιστρέψει στις αγορές κα να πάψει να δανείζεται από το μηχανισμό. Όλοι οι άλλοι το θεωρούν αδύνατο».

«Αυτό που μας ανησυχεί είναι αν το ελληνικό πολιτικό σύστημα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις προκλήσεις των καιρών και να αντεπεξέλθει στις μεγάλες δυσκολίες που συνεπάγεται η εφαρμογή του μνημονίου. Προς το παρόν όλα δείχνουν ότι μάλλον δεν μπορεί», προσθέτει ο εν λόγω κοινοτικός παράγοντας.

Σημειώνεται ότι μέσα στις επόμενες ημέρες αναμένεται να φτάσουν στην Αθήνα ο πρόεδρος της ΕΕ, Χέρμαν βαν Ρομπάι και ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ με στόχο, όπως αναφέρει το «Βήμα της Κυριακής», να τονώσουν την αξιοπιστία της Ελλάδας και να υποστηρίξουν τις θετικές πτυχές της ευρωπαϊκής παρέμβασης.

Παράλληλα, ο Γιάννης Εμμανουηλίδης, αναλυτής του European Policy Center, μιλώντας στην ίδια εφημερίδα, εκτιμά ότι «ίσως το 2012 να είναι η τελευταία επιχείρηση διάσωσης της ελληνικής οικονομίας. Και αυτό διότι μετά το 2012 μπορεί να μην έχει νόημα οποιαδήποτε επιχείρηση διάσωσης. Συν τοις άλλοις μετά το 2012 ενδεχόμενη κατάρρευση της Ελλάδας μπορεί να μη συνιστά «συστημικό κίνδυνο» για την ευρωζώνη, όπως συμβαίνει σήμερα. Στην περίπτωση αυτή η ευρωζώνη δεν θα έχει καν νομικό πάτημα για να βοηθήσει την Ελλάδα». «Πιστεύω ότι υπό προϋποθέσεις από το 2012 η ΕΕ θα μπορούσε να λάβει νέες αποφάσεις για τη διευκόλυνση της Ελλάδας και αυτό διότι κυρίως οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες, όπως και η ΕΚΤ είναι εξαιρετικά εκτεθειμένες σε ελληνικά χρεόγραφα», προσθέτει.