Αναπάντητα παραμένουν σύμφωνα με τον Γιώργο Τσίπρα τα περισσότερα από τα ερωτήματα που είχε θέσει προς τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη σχετικά με τον αλγόριθμο που με  τυμπανοκρουσίες είχε εφαρμόσει η κυβέρνηση για το άνοιγμα του τουρισμού τον περασμένο Ιούλιο. Λίγες ώρες μετά την τοποθέτηση του Νίκου Χαρδαλιά στη Βουλή, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία λέει στο tvxs.gr ότι καμία άλλη χώρα δεν εφάρμοσε μη αξιολογημένα εργαλεία για τη διαχείριση της πανδημίας.
 
Αναλυτικά η συνέντευξη με τον βουλευτή Δυτικής Αττικής του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία.
 
Πώς αξιολογείτε την απάντηση του κου. Χαρδαλιά στην επίκαιρη ερώτησή σας;
 
Ο κ. Χαρδαλιάς δεν έδωσε ουσιαστικές απαντήσεις στα κομβικά ερωτήματα που είχα θέσει. Η τοποθέτησή του κινήθηκε κυρίως στο να πει πόσο αξιόλογοι είναι οι επιστήμονες που δημιούργησαν τον αλγόριθμο EVA, τι καλό βιογραφικό έχουν και ούτω καθεξής. Δεν απάντησε στο γιατί χρησιμοποιήθηκε εδώ ένα επιστημονικό εργαλείο που δεν έχει δημοσιευτεί σε κανένα επιστημονικό περιοδικό, ούτε έχει αξιολογηθεί. Δεν απάντησε στο αφού είναι τόσο εξαιρετικό αυτό το εργαλείο γιατί δε χρησιμοποιήθηκε σε καμία άλλη χώρα της ΕΕ, γιατί άλλες χώρες χρησιμοποίησαν εργαλεία που ήταν γνωστά, αξιολογημένα κι άρα ασφαλή. Εδώ εμπιστευτήκαμε ένα εργαλείο που δεν έχει ελεγχθεί από κανέναν.
 
Ο κ. Χαρδαλιάς ανέφερε ότι ο αλγόριθμος εγκρίθηκε από κάποια μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμώνων, μεταξύ αυτών οι καθηγητές Σωτήρης Τσιόδρας και Γκίκας Μαγιορκίνης. Ποια ερωτήματα θεωρείτε ότι μένει να απαντηθούν;
 
Αν πρέπει να κωδικοποιήσουμε τα ερωτήματα που μένει να απαντηθούν, θα έλεγα ότι είναι τα εξής τρία:
Πρώτον, με ποια ακριβώς ιδιότητα και ειδικότητα οι κύριοι αυτοί της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων ενέκριναν έναν αλγόριθμο μηχανικής εκμάθησης ενώ είναι επιδημιολόγοι και λοιμωξιολόγοι;
Δεύτερον, έστω και κατόπιν της δικής τους εισήγησης, ως μη όφειλαν, ποιός θεσμικός φορέας τελικά ενέκρινε την εφαρμογή του αλγόριθμου EVA και εκπόνησε την επιχειρησιακή του λειτουργία; Διότι η Επιτροπή γνωμοδοτεί, δεν αποφασίζει.
Τρίτον, γιατί ο αλγόριθμος και τα δεδομένα που χρησιμοποίησε από τον Ιούλιο μέχρι τον Νοέμβριο δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα με τη μορφή προδημοσίευσης, έστω εδώ στην Ελλάδα, πριν περάσει τη διαδικασία του διεθνούς peer review; Αν δε, ήταν προς δημοσίευση σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό, θα έπρεπε ήδη να έχει δημοσιευτεί. Συνήθως δεν απαιτούνται περισσότεροι από τρεις με έξι μήνες για τέτοιες δημοσιεύσεις. Είναι τουλάχιστον ύποπτο ότι ακόμα δεν έχει βγει κάτι.
 
Εφόσον η χώρα δεν πλήρωσε κάποιο αντίτιμο για τον αλγόριθμο αυτό, πώς μπορεί να έχει προκληθεί βλάβη από την υιοθέτηση του;

Το αν δεν καταβλήθηκε κάποια αμοιβή για τον αλγόριθμο EVA είναι υπό διερεύνηση. Από τον τρόπο που έχουν τοποθετηθεί μέλη της ομάδας που ανέπτυξε τον αλγόριθμο σε βίντεο που έχουν διαρρεύσει, αυτό δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο.
 
Σε κάθε περίπτωση, μόνο όταν παρουσιαστεί ο αλγόριθμος και δοθούν τα στοιχεία θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν εν τέλει είχε θετικό, ουδέτερο ή αρνητικό αποτέλεσμα, διότι υπάρχει σαφώς η πιθανότητα να έχει κάνει και ζημιά. Όπως είπα και στη Βουλή, υπάρχει το παράδειγμα του Μπέργκαμο, στη βόρεια Ιταλία. Εκεί, κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας κι ενώ είχε ήδη γίνει διασπορά στην κοινότητα, οι αρμόδιοι, με ενδεχόμενη ευθύνη και του ΠΟΥ, είχαν δώσει οδηγία να γίνεται τεστ μόνο σε όσους έρχονταν από συγκεκριμένες χώρες, υποτιμώντας το ενδεχόμενο ο ιός να έχει ήδη διασπαρεί εντός Ιταλίας. Όπως γνωρίζουμε, αυτό το πλήρωσαν πολύ ακριβά. Εδώ, ο τρόπος με τον οποίο γίνονταν τα τεστ μπορεί είτε να έδινε λάθος εικόνα εξαιτίας του αλγόριθμου, είτε να έδινε αποτέλεσμα λιγότερο αξιοποιήσιμο από αυτό που θα έδινε η τυχαία δειγματοληψία.
 
Κατά τη γνώμη σας, τί θα έπρεπε να έχει κάνει η κυβέρνηση το καλοκαίρι;
 
Πολλές χώρες στον κόσμο ακολούθησαν ένα συνδυασμό τεστ ή καραντίνας για όλους όσους εισέρχονταν στο έδαφός τους. Έστω και με μαζικά rapid tests θα μπορούσαμε να περάσουμε σε πολύ μεγαλύτερη δειγματοληψία και έλεγχο.
 
Πάντως σε καμία περίπτωση δεν μπορείς να χρησιμοποιείς σε ένα τόσο κρίσιμο πεδίο, εν μέσω πανδημίας και για τον τομέα της υγείας, ένα μη αξιολογημένο εργαλείο. Για τα δε λογισμικά που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της δημόσιας υγείας, απαιτείται ειδική πιστοποίηση.
 
Υπάρχει πλήθος τεχνολογιών πάνω στη διαχείριση της καραντίνας και του testing που αναπτύχθηκαν μέσα στο 2020 σε διάφορες χώρες, όπως για παράδειγμα η Γερμανία, από αναγνωρισμένες επιστημονικές ομάδες που είχαν στη διάθεσή τους κανονική χρηματοδότηση και αρκετό χρόνο. Πολλά από αυτά τα εργαλεία δε χρησιμοποιήθηκαν έναντι άλλων ακριβώς επειδή, ενδεχομένως και λόγω χρονικών περιορισμών, δεν είχαν κριθεί ως ασφαλή. Τα εργαλεία που τελικά εφαρμόστηκαν δεν ήταν κατ’ ανάγκη τα πιο αποτελεσματικά αλλά κρίθηκαν ως πιο ασφαλή.
 
Εδώ μόνο αυτό δεν έγινε. Εδώ εφαρμόστηκε ένα εργαλείο που προέκυψε από τη γνωριμία του πρωθυπουργού με τον κο. Δρακόπουλο. Αυτά συμβαίνουν αλλού, όχι στις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης. Μόνο σε ερασιτεχνισμό και ανευθυνότητα μπορεί να αποδώσει κάποιος μια τέτοια επιλογή.
 
Θεωρείτε απίθανο η εφαρμογή του αλγόριθμου EVA να είχε θετική συνεισφορά;
 
Ο κ. Χαρδαλιάς, όχι μόνο δεν έφερε στοιχεία που να αποδεικνύουν τυχόν θετική συνεισφορά του αλγόριθμου στην κατεύθυνση του ασφαλούς ανοίγματος του τουρισμού, αλλά κάλεσε εμάς να αποδείξουμε αν είχε αρνητική επίπτωση σε επιδημιολογικό επίπεδο. Και φυσικά εμείς του ζητήσαμε να προσκομίσει τα στοιχεία.
 
Κι έπειτα, αν αυτό το εργαλείο ήταν τόσο χρήσιμο, γιατί δεν υιοθετήθηκε και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Στην τοποθέτησή μου επικαλέστηκα την έκθεση της Κοινωνίας της Αυτοματοποίησης, ένός γνωστού ευρωπαϊκού πρότζεκτ που επιβλέπει αλγόριθμους, στην οποία γίνεται μνεία σε κάθε μία χώρα. Μιλώντας συγκεκριμένα για την Ελλάδα και τον EVA, αναφέρει επί λέξει ότι δεν είναι καθόλου καθαρό πώς οι μεταβλητές του αλγόριθμου αυτού συνδέονται με τις χώρες είτε διαμονής των τουριστών, είτε προέλευσης. Κι αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχει έστω προδημοσιευτεί ο αλγόριθμος αυτός.
 
Άλλωστε υπάρχουν τόσες εταιρίες στον πλανήτη που αναπτύσσουν εργαλεία μηχανικής εκμάθησης. Είναι σχεδόν απίθανο να μην έχουν βγάλει αυτές κάποιο τέτοιο εργαλείο για την είσοδο τουριστών και να αποδειχθεί επαρκές ένα εργαλείο που ανέπτυξε μια ομάδα Ελλήνων ερευνητών μέσα σε μία εβδομάδα και που σε πρώτη φάση δεν υιοθέτησε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Μακάρι να διαψευστώ αλλά μου φαίνεται απίθανο. Εξάλλου προσωπικά δεν έχω τίποτα με την ομάδα, μπορεί να είναι εξαιρετικοί επιστήμονες ή να μην είναι. Το ερώτημά μου απευθύνεται στην κυβέρνηση.
 
Πώς βλέπετε τώρα να προχωρά αυτή η υπόθεση;
 
Η ερώτηση έγινε αλλά το θέμα έχει μέλλον. Ο αλγόριθμος EVA ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση με τυμπανοκρουσίες, μιλούσαν για φοβερή επιστημονική ομάδα, φοβερό επιστημονικό εργαλείο. Έμοιαζαν σίγουροι. Και τώρα δεν βλέπουμε από πού πηγάζει αυτή η σιγουριά. Ας ελπίσουμε ότι δεν έχει γίνει ζημιά.
 
Πάντως ο κ. Χαρδαλιάς στο κλείσιμο του λόγου του είπε ότι θα το χρησιμοποιήσουν και του χρόνου, παρόλο που δεν έχει δημοσιευτεί πουθενά και δεν έχει αξιολογηθεί αυτό το εργαλείο. Πρόκειται για συνδυασμό θράσους και άγνοιας κινδύνου, τί άλλο να πω;