‘Ενα, ασυνήθιστα, δύσκολο καλοκαίρι κι ένα απρόβλεπτο φθινόπωρο ανοίγει για τις ελληνορωσικές σχέσεις μετά τις απελάσεις των ρώσων διπλωματών από την Αθήνα και τις αποκαλύψεις για τον ρόλο τους στη δημιουργία θυλάκων και «κινημάτων» υπονόμευσης της λύσης στο μακεδονικό.

Η υπόθεση αποκτά ευρύτερες γεωπολιτικές διαστάσεις μετά την κίνηση της Μόσχας να αποδώσει τις απελάσεις σε «έξωθεν πιέσεις» δείχνοντας τον αμερικανικό παράγοντα, αλλά και την εμπλοκή του Στέητ Ντιπάρτμεντ με την έκφραση «στήριξης» προς την Αθήνα. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απορρίπτει κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς περί αμερικανικής πίεσης και παρέμβασης, τα μηνύματα όμως τόσο από τη Μόσχα όσο και από την Ουάσιγκτον καταδεικνύουν το σκληρό παιχνίδι επιρροής που παίζεται στα δυτικά Βαλκάνια – ένα παιχνίδι, που αποκτά νέους όρους και δεδομένα μετά τη συμφωνία των Πρεσπών και την προοπτική ένταξης της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ.

Τα δεδομένα αυτά κάθε άλλο παρά διευκολύνουν τους σχεδιασμούς της Μόσχας για οικονομική και στρατηγική διείσδυση στην περιοχή κι εκεί αποδίδεται από ελληνικούς διπλωματικούς κύκλους η «τουλάχιστον άκομψη», όπως λέγεται χαρακτηριστικά, αναβάθμιση της δράσης ρώσων παραγόντων στη βόρεια Ελλάδα προκειμένου να οργανωθούν «κινήματα μακεδονομάχων» και να ανατραπεί η εφαρμογή της συμφωνίας για το ονοματολογικό.

«Δυσκολεύονται να αντιληφθούν το δικαίωμα της χώρας μας να υπερασπιστεί τα εθνικά της συμφέροντα στην περιοχή και όλο βλέπει τρίτες δυνάμεις από πίσω. Και δυσκολεύονται επίσης στην προκειμένη να αντιληφθούν ότι δεν αφήνουμε να παρεμβαίνουν τρίτες δυνάμεις στα εσωτερικά μας», ήταν η χαρακτηριστική απάντηση ελληνικών διπλωματικών πηγών στις ρωσικές αιτιάσεις περί αμερικανικής πίεσης.

Η ελληνική απάντηση ήρθε την ώρα που οι Financial Times αποκάλυπταν πως οι ρώσοι διπλωμάτες, με ορμητήριο την Αλεξανδρούπολη, υποδαύλιζαν «λαϊκή εξέγερση» για το μακεδονικό μέσω θρησκευτικών και πολιτιστικών οργανώσεων και επιχειρώντας ακόμη και δωροδοκίες τοπικών παραγόντων. Η εφημερίδα συνδέει εμμέσως τη δράση των ρώσων ακόμη και με τις πληροφορίες για κινήσεις προς την δημιουργία εθνικιστικού κόμματος του Βορρά, ενώ ταυτόχρονα το Stratfor σε ανάλυσή του υπενθυμίζει ότι η ρωσική εμπλοκή στην περιοχή έχει μακρύ και τεταμένο παρελθόν.

«Οι βαλκανικές χώρες», αναφέρει, «έχουν στο παρελθόν κατηγορήσει τη Ρωσία ότι προσπαθεί να υπονομεύσει την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Στα τέλη του 2016, το Μαυροβούνιο κατηγόρησε τη Ρωσία ότι προσπαθεί να οργανώσει πραξικόπημα για να το αποτρέψει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αν και η χώρα πράγματι εντάχθηκε στις αρχές του 2017… Και ο Ζόραν Ζάεφ έχει κατηγορήσει τη Ρωσία ότι προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει τη χώρα του και υπονοεί ότι κρύβεται πίσω από τις πρόσφατες διαμαρτυρίες κατά της συμφωνίας».

Η Μόσχα, από την πλευρά της, παρ΄ότι κάθε άλλο παρά κρύβει την αντίθεσή της στην νατοϊκή πορεία της πΓΔΜ, αρνείται τις κατηγορίες για την δράση των διπλωματών της, ανεβάζει σταθμισμένα τους τόνους και επιλέγει να συνδέσει τις απελάσεις με το συνολικά βαρύ κλίμα των σχέσεών της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

Ενδεικτική ήταν η συνέντευξη του ρώσου υπουργού Εξωτερικών στον Λάρι Κινγκ, όπου ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι «τα πρόσφατα γεγονότα στην Ελλάδα είναι όμοια με την πολιτική της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ, η οποία βασίζεται σε ανυπόστατη ρητορική σε βάρος της Μόσχας», ενώ το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών συνέδεσε την υπόθεση των απελάσεων και με την απόφαση της ελληνικής δικαιοσύνης να εκδώσει τον Mr Bitcoin, Αλεξάντερ Βίνικ, στην Γαλλία.

Μέχρι στιγμής, το «πάγωμα» της προετοιμασίας της προγραμματισμένης επίσκεψης Λαβρόφ στην Αθήνα είναι το πιο προωθημένο βήμα αντίδρασης της ρωσικής πλευράς στις απελάσεις, όπως διαμηνύθηκε όμως στον έλληνα πρέσβη στη Μόσχα αναμένονται και άλλες κινήσεις. Από την ένταση των κινήσεων αυτών θα κριθεί και το μέγεθος της δοκιμασίας στις ελληνορωσικές σχέσεις, οι οποίες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διπλωματικών παραγόντων, δεν αντιμετωπίζουν μεν δομικό κίνδυνο αλλά είναι σαφές πως μπαίνουν σε μια φάση αυξημένης αστάθειας.