Bαθιά, ιστορική ύφεση φέτος με καταλυτικό πλήγμα στον τουρισμό, χλωμή ανάκαμψη το 2021, και εξαιρετικά δυσοίωνες προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας έως το 2025 είναι το στίγμα που δίνει για την Ελλάδα η έκθεση World Economic Outlook του ΔΝΤ.

Η έκθεση διαψεύδει πλήρως το αφήγημα αισιοδοξίας και «ανάκαμψης-εξπρές» της κυβέρνησης, καταρρίπτει τον μύθο της «αναπτυξιακής έκρηξης» με τα ευρωπαϊκά κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, και δείχνει ότι μετά την πανδημία η Ελλάδα κινδυνεύει να μπει σε μια πενταετία οικονομικού τέλματος.

Τα δύο βασικά σημεία προβληματισμού που περιλαμβάνει είναι το βαρύ αποτύπωμα που  αφήνει η κατάρρευση του τουρισμού, αλλά και οι ανησυχίες για το πότε θα έρθουν και το εάν και πόσο αποτελεσματικά μπορούν να κατανεμηθούν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.

Συγκεκριμένα, η έκθεση προβλέπει για το 2020 ύφεση 9,5% στην Ελλάδα έναντι 10% που προέβλεπε πριν 6 μήνες το Ταμείο. Για το 2021 εκτιμά ότι η ανάκαμψη θα είναι της τάξης του 4,1%, την ώρα που η κυβέρνηση στο προσχέδιο του προϋπολογισμού την προσδιορίζει στο 7,5% συνυπολογίζοντας τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και στο  5,5% χωρίς αυτά.

Το χειρότερο όμως είναι πως το Ταμείο είναι εξαιρετικά συγκρατημένο στις προβλέψεις του για την μεσοπρόθεσμη πορεία της οικονομίας προβλέποντας ότι μετά το 2022 και έως το 2025 προβλέπει η ανάπτυξη θα πέσει μόλις στο 1%.

Βασική αιτία αυτών των εκτιμήσεων είναι ο προβληματισμός για το πότε θα αρχίσουν να φθάνουν στην Ελλάδα τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και ποια θα είναι η τελική αναπτυξιακή δυναμική από την αξιοποίησή τους.

Ειδικό βάρος στις προβλέψεις του ΔΝΤ για την Ελλάδα έχει το ιδιαίτερα βαρύ αποτύπωμα της πανδημίας στον τουρισμό. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, τα καθαρά έσοδα από τον τουρισμό και τις μεταφορές στην Ελλάδα από περίπου 5% του ΑΕΠ  το α΄εξάμηνο του 2019 υποχώρησαν κατακόρυφα στο 0,6% του ΑΕΠ στο πρώτο εξάμηνο του 2020. Πιο απλά, η καθίζηση στον τουρισμό «έκοψε» 4,5 μονάδες από το ελληνικό ΑΕΠ στο πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς.
Πρόκειται για την πιο μεγάλη πτώση ως αναλογία του ΑΕΠ ανάμεσα στις «εκτεθειμένες» στους εν λόγω κλάδους χώρες τις οποίες εξετάζει το Ταμείο, δηλαδή την Πορτογαλία, τη Τουρκία, την Ισλανδία και το Μεξικό.

Οι προοπτικές «είναι ιδιαίτερα δυσοίωνες για τις οικονομίες που εξαρτώνται από τον τουρισμό», αναφέρεται στην έκθεση ακόμη και αν η υγειονομική κρίση περιοριστεί, καθώς θα διατηρηθεί ο φόβος των ταξιδιωτών για μετάδοση.

Όπως τονίζει, δε, η επικεφαλής οικονομολόγος του Ταμείου Γκίτα Γκόπινατ, «οι χώρες που βασίζονται περισσότερο σε υπηρεσίες έντασης επαφής (σ.σ.: όπως ο τουρισμός) και οι εξαγωγείς πετρελαίου αντιμετωπίζουν ασθενέστερες ανακτήσεις παραγωγής μετά την κρίση σε σύγκριση με τις οικονομίες που καθοδηγούνται από τη μεταποίηση».

Η εικόνα αυτή έρχεται να κάνει ακόμη πιο δυσοίωνες τις προοπτικές σε κοινωνικό επίπεδο, καθώς η κυβέρνηση φέρεται έτοιμη να προσθέσει σε συνθήκες ύφεσης νέα περιοριστικά «βαρίδια» στο όνομα των λεγόμενων μεταρρυθμίσεων.

Η επικείμενη δημοσιοποίηση της έκθεσης Πισσαρίδη θα αποτελέσει και την αφετηρία εφαρμογής των εν λόγω μεταρρυθμίσεων με αιχμή τα εργασιακά και το ασφαλιστικό, ενώ ήδη οι πληροφορίες φέρουν τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα να έχει αναλάβει δεσμεύσεις έναντι των θεσμών και σε μια σειρά ακόμη από θερμά μέτωπα.

Τα βασικά από αυτά τα μέτωπα είναι η άρση των – αποσπασματικών έστω – μέτρων στήριξης για όσους επλήγησαν από την πανδημία, που αποτυπώνεται ήδη και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, η επιτάχυνση της εκκαθάρισης των κόκκινων δανείων και των πλειστηριασμών, και οι ιδιωτικοποιήσεις.

Όπως επισημαίνουν πηγές της αντιπολίτευσης, πρόκειται για επιλογές και συνταγές που, δεδομένης και της βαθιάς ύφεσης, παραπέμπουν σε νέου τύπου μνημονιακή πολιτική, «ελληνικής ιδιοκτησίας, με άλλοθι τον κορονοϊό». Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση δείχνει έτοιμη να κινηθεί σε κατεύθυνση πιο νεοφιλελεύθερη ακόμη και από το ΔΝΤ, με «κορονο-μνημόνο» εγχώριας κοπής.