«Ο φόνος του Άλκη δεν θα ξεχαστεί» έγραψαν οι φοιτητές στο πανό που ανάρτησαν στη σημείο της δολοφονίας του.  Αυτό θέλουν και οι γονείς του.

Τι να πεις σ’ αυτούς τους χαροκαμένους γονείς;  Ποιος γονιός αντέχει τόσο πόνο;  Ποιος πατέρας και ποια μάνα αντέχει να χάσει τόσο ξαφνικά και τόσο άδικα το υπέροχο και μοναδικό παλικάρι τους;  Δεκαεννιά χρόνια το μεγάλωναν για να το καμαρώσουν φοιτητή και επιστήμονα, ένα Ελληνόπουλο που τόσο χρειάζεται η χώρα, όπως είπε ο χαροκαμένος πατέρας. Και να πάει έτσι ξαφνικά, ούτε πρόλαβε να καταλάβει γιατί τον δολοφονούσαν οι ανόητοι!  

Πόσο πόνο κουβαλάνε αυτοί οι γονείς, που κάθε στιγμή ακούνε τη φωνή του σπλάχνου τους να παρακαλά τους δολοφόνους “φτάνει μη με χτυπάτε άλλο, μη με χτυπάτε άλλο” και μετά τη φωνή των φίλων του “άνοιξε τα μάτια σου”»…αλλά μάταια; Τι συναισθήματα γεννά αυτός ο πόνος; Tι εκδίκηση θα ζητούσαν άραγε οι φυσικοί ή οι ηθικοί αυτουργοί αν ένοιωθαν αυτόν τον πόνο, αν ήταν στη θέση αυτών των γονιών;

«Τι θα λέγατε στους δολοφόνους;» τους ρώτησαν οι δημοσιογράφοι. «Τίποτε» απάντησαν πατέρας και μάνα του Άλκη. «Τίποτε, να ζήσουν με τις τύψεις τους». Μακάρι καλοί μου άνθρωποι, χίλια μακάρι. Όμως πολλοί αμφιβάλουν για το αν μπορούν να νοιώσουν τύψεις τα θηρία. Όπως αμφιβάλλουν για το αν ένοιωσαν τύψεις όσοι συνέβαλαν στην ανάπτυξη κουλτούρας που διευκολύνει την παραβατικότητα και εγκληματικότητα των οπαδών.

Μην κι ακούσατε κανέναν μεγαλοπάραγοντα του ποδοσφαίρου να παραιτηθεί απ’ τις τύψεις; Τους είδατε να κάνουν ουρά στο ποιος θα πρωτοπαραιτηθεί ως ένδειξη ευθιξίας και τρανής αποτυχίας στο ρόλο τους;  Ακούσατε έστω και μία δημόσια συγγνώμη για παλαιότερη ρητορική μίσους, τις δημόσιες αψιμαχίες τους μετά από κάθε αγώνα, για τα καπνογόνα που δήθεν δεν ξέρουν πώς περνούν στα γήπεδα, όλα αυτά που μετατρέπουν το φίλαθλο πνεύμα σε φανατισμό, και τελικά μεταφέρουν τον ανταγωνισμό απ’ το γήπεδο στους δρόμους, δυστυχώς έναν ανταγωνισμό θανάτου;  

Πριν 2,5 χιλιάδες χρόνια σ’ αυτόν τον τόπο, ο ρόλος των αθλητικών παραγόντων ήταν να καλλιεργούν την παιδεία, τα ήθη, την υγεία, την συμφιλίωση των Ελλήνων μέσα από τον αθλητισμό. Αν τότε φόνευαν τον Άλκη σε κοινωνικό περιβάλλον που καλλιεργούσε αντίστοιχη οπαδική κουλτούρα, τα ονόματα των αθλητικών μεγαλοπαραγόντων θα παρέμεναν για αιώνιο χλευασμό στα θεατρικά έργα του Αισχύλου, Σοφοκλή και Ευριπίδη. Πού είναι οι σύγχρονοι ποιητές και καλλιτέχνες να γράψουν για τον Άλκη; 

Μας λένε να είμαστε ρεαλιστές. Ε, τότε ας μπούμε στη θέση των κυνικών.  Για τους παράγοντες του ποδοσφαίρου ο Άλκης είναι απώλεια, «παράπλευρη απώλεια».  Η δολοφονία του Άλκη μουντζούρωσε για λίγο την εικόνα που ως τώρα καλλιεργούσαν εντέχνως για το βασίλειό  τους. Ετούτες οι στιγμές δεν είναι παρά μια στάση για μια βαθιά ανάσα και μετά το θλιβερό τους βασίλειο ξανά προς τη δόξα θα τραβά.

Χωρίς δημόσιες συγγνώμες και παραιτήσεις, χωρίς συνέπειες, η κυρίαρχη αθλητική κουλτούρα δεν πρόκειται ν’ αλλάξει. Μετά από λίγο καιρό η δολοφονία του Άλκη θα ξεχαστεί και οι δημόσιες αψιμαχίες παραγόντων θα συνεχίσουν. Τα 90 λεπτά ποδοσφαιρικών αγώνων θα συνεχίζουν να μεταφέρονται εκτός γηπέδων χωρίς διαιτητές και με βία στους δρόμους από οργανωμένους έφηβους-οπαδούς, που θα εξακολουθούν να γίνονται έρμαια στις αγέλες συνδέσμων που τους έχουν ετοιμάσει ν’ ενταχθούν. Θα συνεχίζει ο χειρισμός εφήβων απ’ τους επικεφαλής συνδέσμων, που όπως προκύπτει από έρευνες προάγουν κουλτούρα παραβατικότητας με ναρκωτικά, ποτά και τσιγάρα1, μαζί με κάθε λογής όπλα που λες και φυσιολογικά, τώρα, ανακαλύπτει η αστυνομία στις αποθήκες των συνδέσμων. Αυτή την οικτρή συνέχεια σχεδόν όλοι την υποπτεύονται. Ο κυνισμός παρέα με τον πεσιμισμό, απότοκα πολύχρονης παρακμής.

Όμως δεν πρέπει να παραιτηθούμε ως κοινωνία! Το οφείλουμε στα παιδιά μας, στον Άλκη και στους φοιτητές, που με το μήνυμά τους «ο φόνος του Άλκη δεν θα ξεχαστεί» μετέτρεψαν τον κυνισμό σε ρομαντισμό, τον πεσιμισμό σε αισιοδοξία. Οι φοιτητές είναι φορείς παιδείας. Ο μεγάλος όγκος της εγκληματικότητας προλαμβάνεται μόνο με παιδεία. Όπως βρίσκουμε σε έρευνες με χιλιάδες μαθητές, με το 30% των εφήβων να δηλώνει ότι έχει συμμετάσχει κάποια στιγμή σε επεισόδια βίας ως οπαδός ομάδας1, πόση αστυνομία χρειάζεται για να προληφθεί το επόμενο φονικό; Και πόσες χιλιάδες Ελληνόπουλα θα χάνουμε όχι μόνο από τη βία αλλά και απ’ τα ναρκωτικά, τα ποτά και τα τσιγάρα που συνδέονται με την αγελαία κουλτούρα των συνδέσμων που προάγουν εφηβική παραβατικότητα και επικίνδυνο οπαδισμό;  Δεν μας περισσεύει κανένας έφηβος, όπως μας θυμίζει ο πατέρας του Άλκη.

Παιδεία σημαίνει καλλιέργεια που αποσκοπεί στο καλό.  Οι γονείς του Άλκη, τον πόνο τους αντί για εκδίκηση και μίσος τον μετέτρεψαν σε αγάπη.  Ζητώντας περισσότερη παιδεία, ζητούν οι αντίπαλοι φίλαθλοι να κάθονται μαζί ν’ απολαμβάνουν τους αγώνες.

Αν πολιτικοί, πρόεδροι ομάδων και ΕΠΟ, θέλουν να προσφέρουν κάτι απλό αλλά ουσιαστικό σ’ αυτούς τους γονείς, το ελάχιστο που μπορούν είναι σε κάθε γήπεδο της χώρας να μετονομάσουν έναν αόριστο αριθμό μιας θύρας σε μια ονομασία με νόημα και διαχρονική αξία για το Ελληνικό ποδόσφαιρο: «Θύρα Αλκη Καμπανού». Σε κάθε γήπεδο, γιατί ο φόνος του Άλκη ξεπερνά κατά πολύ τον Άρη και τη Θεσσαλονίκη, γιατί έχει ενώσει φιλάθλους όλων των ομάδων. Μια ονομασία υπέρτερη του ονόματος της κάθε ομάδας, που αναγορεύει την αναγκαιότητα για φίλαθλο πνεύμα ως πιο σημαντικό απ’ την ταυτότητα της ομάδας. Μια θύρα «Αλκη» δεν κοστίζει σε χρήματα και ίσως προσφέρει στη μείωση της βίας!

Κάθε γήπεδο με τη δική του θύρα «Αλκη Καμπανού», ως συλλογική ερινύα, ως σύμβολο αναστοχασμού κατά της βίας, όπως θα μας δίδασκαν οι αρχαίοι τραγωδοί και όπως μας διδάσκουν οι τραγικοί γονείς του Άλκη. Μια θύρα για έμπνευση και καλλιέργεια φίλαθλου πνεύματος σε κάθε πόλη και κάθε γειτονιά, μια θύρα ευκαιρίας για αθλητική παιδεία σε κάθε εφηβική ομάδα και κάθε τμήμα φυσικής αγωγής σχολείων της χώρας. Μια θύρα για να κάθονται και να γιορτάζουν μαζί τον αγώνα οι αντίπαλοι φίλαθλοι, όπως παρακαλούν οι γονείς του Άλκη. Μια ονομασία που εμπνέεται από το Ολυμπιακό πνεύμα, την παιδεία που ενέπνευσε τους γονείς του Άλκη και την οποία αυτοί μας μεταφέρουν, εμπνέοντας όλους εμάς.

Μια τέτοια θύρα από μόνη της δεν πρόκειται ν’ αλλάξει την ευρύτερη αθλητική κουλτούρα. Όμως σε συνδυασμό με αθλητική παιδεία την οποία κάποιοι προπονητές και εκπαιδευτικοί μπορεί να καλλιεργήσουν στους νέους και ως τόπος συγκέντρωσης για πιθανές δράσεις των διοικήσεων ομάδων κατά της βίας, μπορεί να συμβάλει σε κάποιο βαθμό στην πρόληψη του χουλιγκανισμού και στην προαγωγή του φίλαθλου πνεύματος.

Πρώτοι κάποιοι φίλαθλοι πρότειναν η οδός του φονικού να πάρει το όνομα του Άλκη. Προς τιμή τους, οι γονείς του Άλκη δεν ζήτησαν καμμιά ονομοτοδοσία, ούτε οδού, ούτε θύρας, ούτε τίποτε. Το μόνο που ζητούν, κοιτώντας τις κάμερες και κρατώντας σφιχτά η μία το χέρι του άλλου, είναι λιγότερη οπαδική βία, λιγότερο μίσος.  Όταν οι κάμερες θα φύγουν από πάνω τους, θα συνεχίσουν να πορεύονται μόνοι τους τον Γολγοθά που τους άφησε ο άδικος φόνος του παιδιού τους. Σ’ αυτούς τους δυο ανθρώπους, που από τη θέση τους, ως στρατιωτικός και εκπαιδευτικός με τέτοιο χαρακτήρα, όλοι υποψιάζονται πόσα καλά έχουν υπηρετήσει την κοινωνία και συνεχίζουν να της προσφέρουν τα μέγιστα την ώρα του πιο ανείπωτου πόνου τους, αξίζει ως συντεταγμένη κοινωνία να προσπαθήσουμε ν’ απαλύνουμε κάπως τον πόνο τους, δηλώνοντας ότι κάτι ακούσαμε απ’ αυτά που μας λένε.

Κάνοντας μια συλλογική ευχή για λιγότερη οπαδική βία και συνδέοντας την με τον ανείπωτο πόνο αυτών των γονιών, αλλά και με τον πόνο των άλλων γονιών, αφιερώνοντας στην κάθε θύρα «Άλκη» μια πλάκα με το όνομα κάθε ανθρώπου που χάθηκε από οπαδική βία:  Αριστείδης Δημητριάδης (1983), Χαράλαμπος Μπλιώνας (1986), Γιώργος Παναγιώτου (1991), Γιώργος Καρνέζης (1995), Μιχάλης Φιλόπουλος (2007), Γιάννης Ρουσάκης (2011), Κώστας Κατσούλης (2014), Τόσκο Μποζατζίσκι (2020), Άλκης Καμπανός (2022) (ας με συγχωρέσουν οι συγγενείς κάποιου ανθρώπου που ίσως ξέχασα). Ας ευχηθούμε το όνομα του Άλκη, που συγκλόνησε τους φιλάθλους όλων των ομάδων, να μείνει για πάντα τελευταίο σ’ αυτή τη μακάβρια λίστα.

Ο αγώνας για καλύτερη παιδεία και καλύτερη κοινωνία είναι διαρκής. Τα τελευταία 39 χρόνια χάθηκαν τελείως άδικα τουλάχιστον εννέα άνθρωποι, ενώ χιλιάδες άλλοι υποφέρουν από ψυχολογικά και άλλα τραύματα λόγω οπαδικής βίας. Κάποιοι απ’ αυτούς ενώ δεν ήταν καν οπαδοί! Ας χαράξουμε μια γραμμή, θέτοντας τώρα ένα κριτήριο πάνω στο οποίο να χτίσουμε στρατηγικές για ν’ αξιολογούμε την πρόοδό μας ως κοινωνία σε θέματα αντιμετώπισης της οπαδικής βίας και παραβατικότητας, συνδέοντάς αυτό το κριτήριο με τ’ όνομα του τελευταίου άδικου θύματος, του Άλκη.

Θύρα «Άλκη Καμπανού» σε κάθε Ελληνικό γήπεδο. Στη μνήμη αυτού του αδικοχαμένου παιδιού, ως ελάχιστος φόρος τιμής στους χαροκαμένους μα τόσο διδακτικούς γονείς του.  ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ ΑΛΛΟΣ ΓΟΝΙΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ!
 
Αναφορές

1  Papaioannou, A., Karastogiannidou, C., & Theodorakis, Y. (2004). Sport involvement, sport violence and health behaviours of Greek adolescents. The European Journal of Public Health, 14(2), 168-172.  https://doi.org/10.1093/eurpub/14.2.168

*Του Αθανάσιου Παπαϊωάννου, Καθηγητή Αθλητικής Ψυχολογίας, κοσμήτορα ΣΕΦΑΑΔ παν/μιου Θεσσαλίας