Ένας ιός καταφέρνει να μετατοπίζει παγκόσμια την πολιτική ατζέντα. Η δημόσια υγεία είναι το πρώτιστο μέλημα και αντικείμενο του δημοσίου διαλόγου. Οι επενδύσεις στα δημόσια συστήματα υγείας αποκτούν προτεραιότητα. Ο Bernie Sanders θέτει στην πρώτη γραμμή της συζήτησης το Medicare for All και μπορεί ο αγώνας για την απόκτηση του προεδρικού χρίσματος να έχει γίνει σχεδόν αδύνατος μετά τα τελευταία αποτελέσματα, αλλά η ιστορία γράφεται από τα αουτσάιντερ. Κανείς δεν μπορεί να προδικάσει την δυναμική που θα αποκτήσει η συζήτηση για την δημόσια υγεία, όσο ο φόβος για τον κοροναϊο θα μεγιστοποιείται. Επίσης αν προστεθεί το γεγονός ότι η εκλογική βάση του Sanders είναι οι νέοι και του Biden οι ηλικιωμένοι θα είναι ενδιαφέρον, όσο τα μέτρα για τον κοροναϊο επεκτείνονται, αν θα έχει καταλυτική επιρροή στα εκλογικά αποτελέσματα. Κάλπες που θα καθοριστούν από την νεανική κυρίως ψήφο μπορούν να αλλάξουν ριζικά την πορεία του προεδρικού χρίσματος των Δημοκρατικών.

Ο νεοφιλελευθερισμός έχει αποδειχθεί επανειλημμένα ότι δεν μπορεί να βρει απαντήσεις σε περιόδους κρίσης.Η οικονομική κρίση επιβεβαίωσε ότι ο νεοφιλελευθερισμός ιδιωτικοποιεί τα κέρδη και κρατικοποιεί τις ζημιές. Οι υπερεθνικοί οργανισμοί εξυπηρετούν με κυνισμό τα συμφέροντα  του 1% του παγκόσμιου πληθυσμού και ιδιαίτερα της παρασιτικής ολιγαρχίας, αδιαφορώντας για τα ιδανικά που θεωρητικά προασπίζονται. Η δημοκρατία βάλλεται, ειδικά όταν μη νομιμοποιημένα όργανα αποδεικνύεται πως καθορίζουν τις τύχες των λαών. Γι’αυτό και προτεραιότητα στα δισεκατομμύρια επενδύσεων έχουν πάντα οι τράπεζες και όχι η υγεία και η παιδεία. Γεγονός που τώρα ένας κίνδυνος για την δημόσια υγεία μας υπενθυμίζει μετ’επιτάσεως.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατάφερε να απογοητεύσει τους ευρωπαϊστές με την έλλειψη αλληλεγγύης στην οικονομία και με την έλλειψη ανθρωπιάς στο προσφυγικό καταστρατηγώντας εκτός από τις ιδρυτικές τις αξίες και το διεθνές δίκαιο. Η εργατική τάξη βομβαρδίζεται από τα συστημικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, ώστε να ταυτίζει την απογοήτευση της για το υπάρχον σύστημα με το μίσος για τους ξένους. Η έλλειψη μακροπρόθεσμου οράματος δίκαιης ανάπτυξης οδήγησε στο αφήγημα της Ευρώπης φρουρίου. Όσο βρίσκεσαι σε άμυνα από τον εξωτερικό εχθρό δεν πρέπει να αμφισβητήσεις τις κραταιές επιλογές. Ασχέτως που από έξω δεν έρχεται το πρόβλημα, αλλά η λύση. Χρειαζόμαστε μετασχηματισμό της οικονομίας και τα εργατικά χέρια για να συμβεί.

Η Ιταλία αποδεικνύει ότι η Ευρώπη είναι τρομερά ευάλωτη σε κινδύνους υγείας λόγω δημογραφικού. Οι Ιάπωνες βλέποντας το δημογραφικό τους πρόβλημα εκτιμούν ότι τα ρομπότ θα είναι η λύση για την πρόνοια και την φροντίδα των ηλικιωμένων. Πάλι όμως αυτό προϋποθέτει τεράστιους πόρους που θα κατευθυνθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Με τις συνεχόμενες μειώσεις στα ασφαλιστικά συστήματα λόγω γήρανσης του πληθυσμού, αυτό δεν φαίνεται βιώσιμη επιλογή για την Ευρώπη. Χρειαζόμαστε μια αλλαγή στην πληθυσμιακή σύνθεση και πέρα από τα κίνητρα για νέες γεννήσεις που είναι μια σώφρον μακροπρόθεσμη στρατηγική, πάλι δεν αρκεί. Οι μεταναστεύσεις πληθυσμών με σκοπό το καλύτερο μέλλον ιστορικά τροφοδοτούσαν αυτήν την ανάγκη για ανανέωση. Απλά αυτό γίνεται είτε βίαια είτε όχι. Όσο αντιστέκεσαι στην αναγκαιότητα πιο πιθανό είναι να καταλήξει στο βίαιο τρόπο.

Είναι λογικό σε μια Ευρώπη έντονης ανισότητας ο κόσμος να ανησυχεί για μια επερχόμενη αλλαγή και να θέλει να αντισταθεί σε μια ενδεχόμενη χειροτέρευση της κατάστασης του. Ειδικά όταν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους και προτιμούν να λαϊκίζουν σπέρνοντας τον φόβο και το μίσος. Σε μια τραυματισμένη κοινωνία αναγκαίο είναι να επεξηγήσουμε το μέλλον με σαφήνεια και να  υλοποιήσουμε μια ισορροπημένη κατανομή των προσφυγικών πληθυσμών.

Οι μεσογειακοί λαοί της Αφρικής είναι σχεδόν διπλάσιοι από τους αντίστοιχους Ευρωπαϊκούς. Σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία όπου οι αποστάσεις έχουν μειωθεί και οι προσδοκίες για ένα καλύτερο αύριο έχουν αυξηθεί, πώς θα ανακοπεί το μεταναστευτικό ρεύμα; Επενδύσεις που θα αλλάξουν το βιοτικό επίπεδο σε αυτές τις χώρες ακόμα και αύριο να αποφασιστούν και  να ξεκινήσουν να υλοποιούνται, πρακτικό αποτέλεσμα θα δούμε μετά από δεκαετία. Πόσο μάλλον όταν αυτό δεν διαφαίνεται ούτε σαν χιουμοριστική συζήτηση στις στενόμυαλες Συνόδους Κορυφής που κυριαρχούνται από τη νεοφιλελεύθερη αλλά και την ακροδεξιά νομεκλατούρα της Ευρώπης.

Η Ευρώπη οφείλει να γίνει πρωτοπόρος στην νέα ψηφιακή εποχή με οικολογικό πρόσημο. Χρειάζεται κονδύλια για την έρευνα και επενδύσεις στην υγεία και στην παιδεία.  Χρειάζεται μια ουσιαστική και υπεύθυνη δημοκρατία. Πάνω από όλα όμως χρειάζεται ένα μακροπρόθεσμο συλλογικό όραμα. Η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι κενό γράμμα. Η αδυναμία της ΕΕ φαίνεται σε κάθε κρίση.

Ο κοροναϊός δείχνει πάλι στον κόσμο ότι μόνο μέσα από τις δημόσιες επενδύσεις και τον ισχυρό και σύγχρονο δημόσιο τομέα μπορεί να νιώθει σίγουρος. Η Ευρώπη θα κληθεί να αποφασίσει ανατρέχοντας στην βιβλιογραφία του Keynes, του Schumpeter, ακόμη και του Marx για να σωθεί.

Στην Ελλάδα η εργατική τάξη πάλι θα νιώσει την αμηχανία, όταν θα ζητάει τις νομοθετημένες άδειες λόγω του κλεισίματος των σχολείων, και ένα τμήμα της εργοδοσίας θα προσπαθεί να την αποθαρρύνει. Όταν λόγω του κοροναϊου θα υπάρχει εμπλοκή στην οικονομία, πάλι οι ίδιοι θα κληθούν να πληρώσουν την μη ορθή πρόβλεψη του οικονομικού επιτελείου για ενδεχόμενη παγκόσμια ύφεση.

Η “κανονικότητα” ήδη χανόταν και αποτυπώνεται στο οικονομικό τρίμηνο προ κορωναϊού. Η ελληνική κυβέρνηση επενδύσεις αδυνατούσε να φέρει. Τις δημόσιες δαπάνες ιδεοληπτικά δεν τις θέλει. Για την έρευνα αδιαφορεί. Πως θα πετύχαινε τελικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, μόνο μέσα από την οικοδομή;

Δυστυχώς η παγκόσμια οικονομία δεν λειτουργεί με γνώμονα τα θέλω μας, οπότε τώρα ποντάρουμε η Ευρώπη να αποφασίσει γενναία πακέτα τόνωσης και χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων.

Ο κοροναϊός θα φύγει, και είναι ευκαιρία να μην μείνουμε σε θέματα εκκλησιαστικής φύσεως, αλλά να επικεντρωθούμε στο μείζον. Στις κρίσεις οι δεξιοί δεν έχουν απαντήσεις.