Ενώ η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού υποφέρει από την οικονομική κρίση, η τουρκική κυβέρνηση, ανίκανη να περιορίσει την υποτίμηση της τουρκικής λίρας, βρήκε, ωστόσο, διά στόματος του θρησκευτικού εκπροσώπου της, το νέο πρόσωπο που ευθύνεται για την οικονομική και χρηματοπιστωτική καταστροφή.

Το ανώτατο εκτελεστικό όργανο της Προεδρίας Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet) δημοσίευσε πρόσφατα ένα φετφά (νομική γνωμοδότηση που δόθηκε από κάποιον ειδικό ή Αρχής επί του ισλαμικού νόμου για ένα συγκεκριμένο θέμα), στον οποίο ο «Αλλάχ» αναφέρεται ως ο αναμφισβήτητα μόνος υπεύθυνος για την αύξηση των τιμών.

Το Ανώτατο Συμβούλιο Θρησκευμάτων εξέδωσε τη γνωμοδότησή του κατόπιν αιτήματος ενός πολίτη που ήθελε να μάθει αν υπήρχε «περιθώριο κέρδους στο εμπόριο». Ο εν λόγω φετφάς αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του Diyanet στις 20 Ιουλίου.

Σύμφωνα με αυτόν το φετφά «η ισλαμική θρησκεία δεν έχει επιβάλει περιθώριο κέρδους στις συμβάσεις αγοράς και πώλησης και ακολουθεί τους όρους της αγοράς». Στο φετφά προστίθεται αμέσως πως «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι ο Αλλάχ που αποφασίζει τις τιμές, που εξασφαλίζει την αφθονία ή που επιβάλλει τις ελλείψει.

Αυτός ο φετφάς, που δημοσιεύθηκε στις 27 Ιουλίου στο πρωτοσέλιδο της κεμαλικής αντιπολιτευτικής καθημερινής εφημερίδας Cumhuriyet (45 χιλιάδων περίπου αντιτύπων), επικρίθηκε ακόμη και από τους υποστηρικτές του Προέδρου Ερντογάν.

Ο Αμπντουραχμάν Ντιλιπάκ, Ισλαμιστής αρθρογράφος της ακροδεξιάς εφημερίδας Γενί Ακίτ (55 χιλιάδων αντιτύπων) έγραψε: «Εντάξει, τα πραξικοπήματα, οι τρομοκρατίες και οι δολοφονίες, καθώς και οι μαφίες, οι βαρόνοι των ναρκωτικών, κι όλες οι πράξεις του Διαβόλου, είναι όλα θέλημα του Αλλάχ. Αλλά αυτοί οι άνθρωποι ερμηνεύουν αυτές τις δηλώσεις εκτός πλαισίου και αυτό ονομάζεται δυσφήμιση εναντίον του Αλλάχ. Κρίμα, αγένεια ή ακόμη και αμαρτία!».

Ακαδημαϊκοί, θεολόγοι, ειδικοί και δημοσιογράφοι από τη δεξιά και την Αριστερά αντιτάχθηκαν σε αυτόν τον φετφά:

• «Δεν πρέπει να ερμηνεύουμε έτσι τα Χαντίθ» (στην ισλαμική θρησκεία, συλλογή των πράξεων και των λόγων του Μωάμεθ και των συντρόφων του, ως προς τα σχόλια για το Κοράνι ή τους κανόνες συμπεριφοράς), καθηγητής Σαχίν Φιλίζ
• «Όλα τα Χαντίθ υπόκεινται σε συζήτηση. Το τελευταίο είναι αντίθετο με το Κοράνι. Είναι μεγάλη αμαρτία να θεωρούμε τον Αλλάχ υπεύθυνο, για να αθωώνουμε τους κυβερνώντες, δηλαδή τους πραγματικούς υπεύθυνους», θεολόγος Τζεμίλ Κίλιτς.
• «Δεν μπορούμε να λύνουμε τα σημερινά προβλήματα με τη νοοτροπία απαρχαιωμένων εφαρμογών. Διαφορετικά, είναι ο καπιταλισμός που προωθούμε», καθηγητής Ιμπραήμ Μαράς.

Εκατοντάδες πολίτες διαδήλωσαν, επίσης, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά του φετφά:

• Στέλνουμε τους φόρους μας στον Αλλάχ;
• Ειλικρινή ομολογία Ερντογάν: Δεν ευθύνομαι για την οικονομική κρίση!
• Αν κατάλαβα σωστά, ο Αλλάχ είναι λοιπόν ο νέος διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας!
• Αυτή είναι η αναγγελία του θανάτου των Οικονομικών Επιστημών, των κανόνων της αγοράς και του ορθολογισμού!
• Αν αυτό είναι αλήθεια, μπορεί κάποιος να μου εξηγήσει γιατί ο Αλλάχ μας τιμωρεί;

Επιπλέον, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η Γενική Διεύθυνση του Diyanet, που ιδρύθηκε από τον Ατατούρκ το 1924, αντικατέστησε το Οθωμανικό Υπουργείο της Σαρία (Ισλαμικός Νόμος) και των Θρησκευτικών Ιδρυμάτων. Το Diyanet, ένα συνταγματικό όργανο, έχει ως «αποστολή να ενημερώνει το κοινό για την ισλαμική θρησκεία και τα ήθη, να οργανώνει οτιδήποτε σχετίζεται με την πίστη και την πρακτική του Ισλάμ».

Ο Ατατούρκ, υποστηρικτής μιας Ιακωβινικής και ριζοσπαστικής εκκοσμίκευσης, ήθελε να κατευθύνει και να ελέγχει όλες τις θρησκευτικές δραστηριότητες. Στα 20 χρόνια της εξουσίας του, ο Πρόεδρος Ερντογάν κατάφερε να μετατρέψει το Diyanet σε θρησκευτικό ίδρυμα στην υπηρεσία της κυβέρνησής του. Περίπου 130 χιλιάδες αξιωματούχοι (ιμάμηδες, Μουεζίνοι, δάσκαλοι, άλλοι θρησκευτικοί ηγέτες) εργάζονται για το Diyanet που έχει ετήσιο προϋπολογισμό 16,1 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών (890 εκατομμυρίων περίπου ευρώ).

Προς σύγκριση, το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας, το οποίο έχει συνολικά 929 χιλιάδες υπαλλήλους, έχει ετήσιο προϋπολογισμό 8,7 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών (483 εκατομμυρίων περίπου ευρώ).

Η Τουρκία είναι «μία Κοσμική Δημοκρατία», σύμφωνα με το αμετάκλητο άρθρο 2 του Συντάγματος, αλλά αυτό το άρθρο από το 2002 έχει παραβιαστεί επανειλημμένα από τις πολιτικές του Ερντογάν.

Πρόσφατα, σε μια γελοιογραφία, είδαμε τον Ερντογάν να ψιθυρίζει στο αυτί του Προέδρου του Diyanet «Κάνε μια ανακοίνωση: Όσοι ζητούν το πτυχίο του Προέδρου είναι άπιστοι!». Ο Τούρκος Πρόεδρος και οι πανεπιστημιακές αρχές δεν μπόρεσαν έως σήμερα να παρουσιάσουν στο κοινό το πρωτότυπο πτυχίο του Ερντογάν, ενώ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει να είναι, σύμφωνα με το νόμο, κάτοχος πτυχίου τεσσάρων τουλάχιστον ετών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Σύμφωνα με ένα δημοφιλές τουρκικό ρητό, «η μοίρα μας βρίσκεται στα χέρια του Αλλάχ», όταν πρόκειται για αδιέξοδα, σχεδόν αδύνατες καταστάσεις.