«Υπάρχει μύθος ανάμεσα στις γραμμές/των αναμνήσεων
Γράψ’ τα/αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν λες απλώς ιστορίες».

Αυτό τραγουδάει η Τρέϊσι Τσάπμαν, μ’ εκείνη την ειλικρίνεια που σπάει κόκαλα· κι αυτό προκύπτει δηλαδή, αν διαβάσει κανείς όλα τα στοιχεία, πέρα απ’ τα οικονομίστικα. Το πρόσφατο άρθρο της δημοσιογράφου και συγγραφέα Τζακ Μονρό στον «Γκάρντιαν» είναι αποκαλυπτικό.

Η Μονρό γράφει (σε κάπως ελεύθερη απόδοση) τα εξής: «Η σημερινή κρίση, που απειλεί να ρίξει εκατομμύρια κόσμου στη φτώχεια, θα έχει πιο μακροπρόθεσμες συνέπειες από ό,τι ένα καλοκαίρι δυσαρέσκειας, μερικούς μήνες σφίξιμο στο ζωνάρι ή κάποιον αυτοέλεγχο όταν ψωνίζουμε στο σουπερμάρκετ. Πολλές μπροσούρες που δημοσιεύθηκαν τους τελευταίους μήνες προσφέρουν καλοπροαίρετα συμβουλές «πώς να τα βγάλτε πέρα». Αν και μερικές είναι όντως χρήσιμες … η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από αυτούς που παλεύουν για την επιβίωση γλιστρούν στο βάραθρο της στέρησης και της ένδειας εδώ και μια δεκαετία τώρα. 

» Η φτώχεια εξουθενώνει. Για να επιβιώσεις χρειάζεται χρόνος, προσπάθεια, ενεργητικότητα, οργανωτικότητα, ώθηση, μια εσωτερική αριθμομηχανή κι ατσάλινες ψυχικές δυνάμεις, που οι υπουργοί οικονομικών δεν μπορούν να τις φανταστούν ούτε στον ύπνο τους. Και αν δεν σε σκοτώσει στο τέλος, αν καταφέρεις κάπως να βγεις στα φωτεινά υψίπεδα του «περίπου τα βολεύω», ο τραπεζικός σου λογαριασμός ενδέχεται να ισορροπήσει, αλλά δεν θα συμβεί το ίδιο μέσα στο κεφάλι σου.

» Έχω εξομολογηθεί ότι συχνά δεν μπορούσα καν να ανοίξω την πόρτα, ούτε το ταχυδρομείο μου, γιατί ζούσα μέσα στη φτώχεια και οι μόνοι που χτυπούσαν το κουδούνι ήταν οι δικαστικοί επιμελητές και οι εισπράκτορες. Μια απροσδόκητη επίσκεψη μου προκαλούσε κρίση πανικού. Η ψυχολογική θεραπεία με βοήθησε κάπως, αλλά η σωματική και πνευματική μου υγεία δεν θα επανέλθει πιθανώς ποτέ. Η μετατραυματική διαταραχή λόγω στρες, η αρθρίτιδα που επιδεινώνεται από το κρύο στο οποίο ζω, τα αναπνευστικά προβλήματα από τη μούχλα και μια σειρά σώψυχα, μαζί με ένα πρόβλημα αλκοολισμού που υφέρπει και σιγοβράζει, δημιούργησαν μια περίπου θανατηφόρα συνθήκη τον περασμένο χρόνο. Η περίπτωσή μου δεν είναι κατά κανένα τρόπο μοναδική. 

» Η φτώχεια στην παιδική ηλικία, η στέρηση και τα προβλήματα, ταξινομούνται σήμερα από τους ειδικούς ως «Δυσμενείς εμπειρίες της παιδικής ηλικίας» (ACEs). Είναι μια κατάσταση του ιδίου επιπέδου με την οικογενειακή βία, τη σεξουαλική κακοποίηση των ανηλίκων, την απώλεια ή τη φυλάκιση των γονέων, την παραμέληση.

» Οι ACEs αυξάνουν τον κίνδυνο τραύματος αργότερα στην ενήλικη ζωή, και ψυχικά και σωματικά.
Ο ψυχίατρος Μπέσελ βαν ντερ Κόλκ γράφει αναλυτικά για αυτό το φαινόμενο στο βιβλίο του «Το σώμα κρατάει λογαριασμό» ότι ο αντίκτυπος του τραύματος είναι συντριπτικός για αυτούς που υποφέρουν και το βλέπουν να συμβαίνει. Το τραύμα μπορεί να κρατήσει ολόκληρες γενιές. Αυτοί που έχουν τραυματικές εμπειρίες συχνά αποσυνδέονται από το σώμα τους και το μυαλό τους με περίπλοκους τρόπους, κάτι που γενικά διαφεύγει όταν πηγαίνουμε στον γιατρό. 

» Παιδιά που βιώνουν διατροφική ανασφάλεια, ακόμα και για μικρό διάστημα, είναι πιθανότερο να αρρωστήσουν, αναρρώνουν πιο δύσκολα και πάνε συχνότερα στο νοσοκομείο. Η πείνα δεν είναι κάτι, έτσι στον αέρα. Επειδή αποτελεί ένα από τα θεμελιώδη ένστικτα επιβίωσης του Είδους μας, η τροφή είναι το τελευταίο που θα κόψει κανείς σε μια κρίση.

» Άνθρωποι με ειδικές ανάγκες είναι πέντε φορές πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο διατροφικής ανασφάλειας, φτώχειας και έλλειψης επαρκούς διατροφής συγκριτικά με άλλους ανθρώπους. Και η διατροφική ανασφάλεια σε οποιαδήποτε ηλικία συνδέεται με υψηλότερη πιθανότητα χρόνιας νόσου. Τα 14.5 εκατομμύρια που ζουν στη φτώχεια στο Ηνωμένο Βασίλειο αποτελούν ωρολογιακές βόμβες τοξικού στρες, μετατραυματικής διαταραχής, δυσκολίας μάθησης, κατάθλιψης, χρόνιας κόπωσης, οστεοπόρωσης, άσθματος, διαβήτη, υπέρτασης, αυτοάνοσων, αυτοκτονικής διάθεσης και αυτοκτονίας.

» Αν επιλέξεις να ξύσεις τον πάτο του βαρελιού στερώντας τον κόσμο από τα βασικά που έχει ανάγκη, θα μας κοστίσει ως κοινωνία, ως χώρα και ως οικονομία πολύ περισσότερα τα χρόνια που έρχονται. Αν αυτή η κυβέρνηση δεν μπορεί να διορθώσει το καταρρακωμένο δίχτυ της κοινωνικής προστασίας εν ονόματι της ενσυναίσθησης, της αξιοπρέπειας, της ανθρωπιάς, θα πρέπει να το μπαλώσει για να πετύχει μια μακροπρόθεσμη οικονομική ανάκαμψη. Κι αυτό πρέπει να ξεκινήσει τώρα».

Φτώχεια, τι να λέμε τώρα …
Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ κι εσύ που χτενίζεσαι;