Σχεδόν στερεοτυπικά, κάθε φορά που στην τηλεόραση γίνεται διθυραμβική αναφορά στην εξέλιξη της εξάπλωσης της πανδημίας του κορωνοϊού στην Ελλάδα, με σαφείς παραπομπές στις έγκαιρες και γενναίες κυβερνητικές πρωτοβουλίες και κυρίως στην αποφασιστική προσωπική παρέμβαση του πρωθυπουργού, πέφτουν βίντεο με συγκινητικές σκηνές από νοσοκομεία της Ισπανίας, με ασθενείς διασωληνωμένους και στα πρόθυρα του μοιραίου, καθώς και σκηνές από νεκροθαλάμους της Ιταλίας όπου στοιβάζονται εκατοντάδες νεκροί, ενώ ταυτόχρονα ακούγονται οι οιμωγές των συγγενών που οδύρονται.

Οι σκηνές αυτές, βοηθούντος και του σχολιαστή, μας θυμίζουν τι θα συνέβαινε και στα καθ’ ημάς, αν δεν είχαμε τη μεγάλη τύχη, αυτήν ειδικά την εποχή, να μας κυβερνά αυτή η συγκεκριμένη κυβέρνηση και αυτός ο συγκεκριμένος πρωθυπουργός.
 
Οι στρατηγικές ελέγχου των μαζών

Με τις σύγχρονες μεθόδους ελέγχου και καθοδήγησης των μαζών, έχει ασχοληθεί εξαιρετικά εύστοχα ο Αμερικανός καθηγητής Φιλοσοφίας στο ΜΙΤ Avram Noam Chomsky, ο οποίος συνέταξε μάλιστα μία λίστα με τις δέκα πιο σημαντικές στρατηγικές που χρησιμοποιούν τα ΜΜΕ για τη χειραγώγηση του μαζανθρώπου, όπως αποκαλείται ο άνθρωπος που δεν αντιμετωπίζεται σαν πολίτης, σαν υπεύθυνο μέλος δηλαδή μιας οργανωμένης κοινωνίας με δικαιώματα και υποχρεώσεις, αλλά σαν μάζα.

Κορυφαία θέση σε αυτή τη λίστα έχει η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής με τη μέθοδο του αντιπερισπασμού. Τα ΜΜΕ δηλαδή εκτρέπουν την προσοχή της μάζας από το μείζον και από το σημαντικό, όπως για παράδειγμα από πληροφορίες και γνώσεις που θεωρείται ότι είναι σκόπιμο να μην αποκαλυφθούν, με δύο κατά βάση τρόπους: Είτε προβάλλοντας την κατάλληλη στιγμή κάτι εξαιρετικά περίεργο, εντυπωσιακό ή και ακραίο από την ειδησεογραφία, το οποίο είναι βέβαιον ότι θα απασχολήσει την κοινή γνώμη. Είτε, εναλλακτικά, δημιουργώντας τα ίδια τα επικοινωνιακά συστήματα ad hoc επεισόδια, που είναι βέβαιον ότι θα τραβήξουν την προσοχή των τηλεθεατών.

Αν τώρα σε αυτές τις στρατηγικές προστεθούν και εκείνες της δημιουργίας αισθήματος φόβου, καθώς και της πρόκλησης σοκ και δέους με αιφνιδιαστικές επιθέσεις που απευθύνονται στο θυμικό, τότε ο επικοινωνιακός στόχος έχει επιτύχει απολύτως.
Ουδείς θα ασχοληθεί με όσα κρίνεται ότι δεν πρέπει να ασχοληθεί…
 
Τα δώρα στα ΜΜΕ

Στην περίπτωση της πανδημίας του κορωνοϊού, εκείνο που το φιλοκυβερνητικό επικοινωνιακό σύστημα θέλει να περάσει ως κυρίαρχο μήνυμα στους Έλληνες τηλεθεατές, δεν έχει να κάνει με τον ίδιο τον ιό και την αλήθεια για την εξάπλωσή του, αλλά με την επιτυχία των κυβερνητικών και πρωθυπουργικών χειρισμών.

Μια κυβέρνηση που εν μέσω απειλής του πληθυσμού από τον θανατηφόρο ιό, έχει στο νου της πως να μεγιστοποιήσει τα πολιτικά της οφέλη, αλλά και πως, εκμεταλλευόμενη τον φόβο και τη δυστυχία του κόσμου, να εμφανίσει τον πρωθυπουργό ως αποφασιστικό ηγέτη, βρίσκει την ευκαιρία την κατάλληλη στιγμή, ακόμη και αν βρισκόμαστε εν μέσω πανδημίας κι ακόμη και αν υπάρχουν επείγουσες ανάγκες ενίσχυσης του συστήματος υγείας, να δωρίσει στα ΜΜΕ 32 εκατομμύρια Ευρώ (21 στους καναλάρχες και 11 σε δημοσιογράφους και εκδότες), προκειμένου να επιτύχει το στόχο της.

Έτσι, με την κατάλληλη οικονομική… επένδυση και με την σωστή στρατηγική, η αλήθεια αποκρύπτεται και οι τηλεθεατές, χαρούμενοι και ευτυχισμένοι, παρακολουθεί πόσο άτυχοι είναι οι δυστυχείς Ιταλοί και Ισπανοί που πεθαίνουν κατά χιλιάδες, σε αντίθεση με εμάς που απολαμβάνουμε τη φροντίδα μιας αποτελεσματικής κυβέρνησης, υπό την καθοδήγηση ενός εθνικού ηγέτη.
 
Η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής

Τι είναι όμως αυτά που τόσο εντέχνως αποκρύπτονται, με την επιστράτευση της στρατηγικής της απόσπασης της προσοχής;
Πρώτο από όλα το γεγονός ότι οι αριθμοί των κρουσμάτων που επισήμως δίδονται από την κυβέρνηση δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα της εξάπλωσης του ιού. Καθώς, σε αντίθεση με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, (ΠΟΥ), ο οποίος επιμένει ότι χρειάζονται 3 πράγματα για να αντιμετωπιστεί η πανδημία: «τεστ, τεστ και τεστ», η επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης εξ αρχής ήταν η διεξαγωγή κατά το δυνατόν λιγότερων διαγνωστικών τεστ.

Το ομολόγησε άλλωστε πρόσφατα και ο ίδιος ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης για την πανδημία, ο καθηγητής Τσιόδρας, ότι τα πολλά τεστ στον πληθυσμό είναι άχρηστη σπατάλη. Ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των κρουσμάτων μέχρι και 10 φορές περισσότερο από τα επίσημα στοιχεία. Την ίδια ώρα ο πρώην υπουργός υγείας Παύλος Πολάκης εκτιμά ότι τα συνολικά κρούσματα μπορεί να είναι ως και 50 φορές περισσότερα από όσα ανακοινώνονται επίσημα.

Το γεγονός της σοβαρής υποεκτίμησης της εξάπλωσης της νόσου δεν έχει βέβαια μόνο επικοινωνιακές συνέπειες, καθώς συστηματικά η Ελλάδα, δίνοντας μικρότερους από τους πραγματικούς ρυθμούς εξάπλωσης του ιού, εμφανίζεται σαν να έχει αντιμετωπίσει πολύ αποτελεσματικά την πανδημία. Η χαμηλή αξιοπιστία των στοιχείων προκαλεί αβεβαιότητα για την αξιόπιστη πρόγνωση της εξέλιξης της νόσου, καθώς  και για την ικανότητα ανταπόκρισης του συστήματος υγείας σε αυτήν. Αφού καμία σοβαρή εκτίμηση δεν μπορεί να στηριχθεί σε ελλιπή και λάθος δεδομένα.
 
Το παράδειγμα της Ιταλίας προκαλεί σοκ και δέος

Υπάρχει όμως και μια ακόμη αλήθεια που δια της στρατηγικής του αντιπερισπασμού και της απόσπασης της προσοχής αποκρύπτεται εντέχνως. Συγκρίνεται διαρκώς η Ελλάδα, όσον αφορά στην εξάπλωση του ιού, με την Ιταλία και την Ισπανία. Μια σύγκριση ατεκμηρίωτη, άδικη γι’ αυτές τις χώρες, αλλά και ανιστόρητη, που ασφαλώς, όπως προβάλλεται, βγάζει την Ελλάδα πρωταθλητή της λήψης και τήρησης των πλέον ενδεδειγμένων και κατάλληλων μέτρων.

Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι χώρες είχαν την… ατυχία να δεχθούν πολύ νωρίς, τέλος Ιανουαρίου ακόμη, τα πρώτα κρούσματα. Ήταν ακόμη η εποχή που ουδείς είχε αντιληφθεί τη μεταδοτικότητα και συνεπώς και την επικινδυνότητα της επιδημίας, που γι’ αυτό το λόγο δεν είχε ακόμη γίνει πανδημία.

Καθησυχαστικές και στην Ελλάδα ήταν, άλλωστε τότε και οι δηλώσεις των υπευθύνων, συμπεριλαμβανομένου και του καθηγητή Τσιόδρα. Χάθηκε έτσι πολύτιμος χρόνος δύο περίπου εβδομάδων για τις χώρες αυτές χωρίς λήψη μέτρων, γεγονός που αποδείχθηκε ολέθριο για την εξάπλωση της νόσου.

Όσον αφορά στο τυχαίο ή όχι της εμφάνισης πολύ νωρίς σε αυτές τις χώρες του ιού, αυτό αποδίδεται στη μεγάλη τουριστική και εμπορική τους κινητικότητα και τις σχέσεις τους με την Κίνα, απ’ όπου και μεταδόθηκαν τα πρώτα, πρώιμα για την Ευρώπη και κρίσιμα κρούσματα.
Αντίθετα, στην Ελλάδα ο ιός ήρθε 2-3 βδομάδες αργότερα και όχι τυχαία, αφού δεν ήρθε απευθείας μέσω Κίνας, αλλά μεταδόθηκε μέσω Ιταλίας και Ισραήλ. Αυτές οι βδομάδες της καθυστέρησης ήταν καθοριστικές, καθώς είχε ήδη γίνει αντιληπτή η υψηλή μεταδοτικότητα της νόσου και η ανάγκη λήψης περιοριστικών μέτρων είχε πια συνειδητοποιηθεί από τη διεθνή κοινότητα και δίνονταν μάλιστα σαν οδηγία από τον ΠΟΥ.

Το πόσο η Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με ό,τι συνέβη στην Ισπανία και την Ιταλία και γι’ αυτό δεν πρέπει να συγκρίνεται μαζί τους, προκύπτει και από τον χάρτη εξάπλωσης της πανδημίας. Όπου οι χώρες της ευρύτερης δικής μας γεωγραφικής περιοχής των Βαλκανίων, όπως η Βουλγαρία, που είναι και μέλος της ΕΕ, αλλά και η Σερβία και Β. Μακεδονία και η Σλοβενία και βορειότερα η Τσεχία και η Ουγγαρία και η Πολωνία και στη Σκανδιναβική η Νορβηγία και η Φινλανδία, έχουν λιγότερα κρούσματα και θανάτους από τη χώρα μας. Χωρίς αυτό να σημαίνει αναγκαστικά ότι οι κυβερνήσεις τους είναι καλύτερες από του κ. Μητσοτάκη…

Όσο δε για την αναλογία κρουσμάτων προς θανάτους, χώρες με ίδιους περίπου θανάτους με εμάς και παρόμοιο πληθυσμό, έχουν τριπλάσια ή και περισσότερα κρούσματα από την Ελλάδα, με ό,τι αυτό σημαίνει για την αξιοπιστία των επίσημων στοιχείων μας.

Ως προς τον αριθμό κρουσμάτων που δηλώνουμε επισήμως λοιπόν, ερχόμαστε 19οι μεταξύ 39 Ευρωπαϊκών χωρών. Με δεδομένη την υποεκτίμηση δηλαδή του αριθμού των κρουσμάτων, ερχόμαστε περίπου στη μέση της λίστας.

Υπάρχουν, λοιπόν, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, άλλες 20 Ευρωπαϊκές χώρες, με λιγότερα κρούσματα από εμάς, με τις οποίες αν η Ελλάδα συγκριθεί, θα αποδειχθεί ότι βρίσκεται σε χειρότερη θέση όσον αφορά στην εξάπλωση του ιού. Χωρίς βέβαια αυτό αναγκαστικά να αποδίδεται σε αδυναμίες της δικής μας κυβέρνησης…

Και υπάρχουν βεβαίως και άλλες 18 Ευρωπαϊκές χώρες με πολύ περισσότερα κρούσματα και θανάτους από εμάς, γεγονός το οποίο και πάλι δεν αποδίδεται αποκλειστικά στη χαμηλή αποτελεσματικότητα των κυβερνήσεών τους, ούτε βέβαια και στην υψηλή απόδοση της δικής μας.
Επικοινωνιακές σκοπιμότητες και μόνο λοιπόν εξυπηρετεί η διαρκής χρησιμοποίηση της πανδημίας προς όφελος της εικόνας της κυβέρνησης. Και είναι απολύτως ατεκμηρίωτη η συνεχής σύγκριση της Ελλάδας με την Ιταλία, την Ισπανία και άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης, οι οποίες κυρίως λόγω της αναπτυξιακής τους δομής, είχαν την… ατυχία να δεχθούν πρώτες και χωρίς τη λήψη περιοριστικών ακόμη μέτρων, την επέλαση της πανδημίας, με αποτέλεσμα ο ιός να προλάβει και να εξαπλωθεί εκεί ανεξέλεγκτα.

Αυτό το οποίο διαφοροποιεί τις Ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ τους δεν είναι λοιπόν η λήψη των μέτρων, που όλες, άλλωστε, έλαβαν τα ίδια περίπου μέτρα, την ίδια χρονική στιγμή, στο δεύτερο δεκαήμερο του Μαρτίου.

Εκείνο που διαφοροποιεί τις χώρες της Ευρώπης ως προς την εξάπλωση του ιού είναι η εξάπλωση που ήδη είχε προλάβει να συμβεί πριν να ληφθούν τα μέτρα…

Όσον αφορά στην εξάπλωση του ιού, αυτή είναι ένα μέγεθος πολυπαραμετρικό που δεν συναρτάται μόνο με την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών μέτρων, αλλά και με την αναπτυξιακή τους δομή και κατεύθυνση, την κατάσταση του συστήματος υγείας τους, την ηλικιακή δομή του πληθυσμού τους και βέβαια και από τον παράγοντα της συγκυρίας.

Τι να περιμένει όμως κανείς από μια κυβέρνηση που, εν μέσω πανδημίας και γενικού εγκλεισμού του πληθυσμού, έχει το μυαλό της καρφωμένο στις δημοσκοπήσεις και στη δημοφιλία της;

Στις «αγέλες» που είναι δύσκολο να επιτευχθεί ανοσία, είναι, φαίνεται, ευκολότερο να επικρατήσει επικοινωνιακή… ανοησία.