Διαπίστωση πρώτη: ο κορωνοϊός ευθύνεται σήμερα για 3.000 θανάτους σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ελονοσία, μεταδιδόμενη ασθένεια και αυτή, σκοτώνει σε ένα έτος 405.000 ανθρώπους. Αναλογία 135 προς 1 !

Διαπίστωση δεύτερη: ο κορωνοϊός μονοπωλεί καθημερινά τα ΜΜΕ. Οι δηλώσεις των ειδικών και των πολιτικών πέφτουν βροχή. Ένας θάνατος από κορωνοϊό αποτελεί «πρώτη είδηση», ενώ την ίδια στιγμή μπορεί να χάνονται από ελονοσία 135 ζωές, για τις οποίες κουβέντα δεν γίνεται ! Η δυσαναλογία είναι εμφανής και εντυπωσιακή. Πώς να την εξηγήσουμε; Υπάρχει μια εύλογη και θεμιτή εξήγηση… και άλλες που είναι λιγότερο.

Θεμιτή είναι η ανησυχία για μια νέα ασθένεια η οποία βρίσκεται σε φάση εξάπλωσης, χωρίς να μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια τη μελλοντική έκτασή της. Είναι φυσιολογικό να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη για τον περιορισμό του φαινομένου όσο πρώιμα γίνεται.

Βέβαια το επιχείρημα αυτό είναι σχετικό. Ο ιός της γρίπης πχ μεταλλάσσεται συνεχώς και συνεπώς μπορούμε να θεωρήσουμε ότι κάθε εποχιακή γρίπη είναι νέα ασθένεια (γι’ αυτό δεν υπάρχει οριστικό και μόνιμο εμβόλιο). Η εξάπλωσή της, κάθε χειμερινή περίοδο, είναι επίσης απρόβλεπτη. Ετησίως, η γρίπη ευθύνεται παγκοσμίως από 290.000 ως 650.000 θανάτους. Η «Ισπανική γρίπη» σκότωσε το 1918 μεταξύ 50 και 100 εκατομμύρια ανθρώπους (2,5 με 5% του παγκόσμιου πληθυσμού). Και εδώ λοιπόν η δυσαναλογία είναι εμφανής. Και καταλήγουμε στη διαπίστωση λιγότερο θεμιτών εξηγήσεων.

Έχουμε «συνηθίσει» τη γρίπη. Κάθε χρόνο ακούμε τα ίδια. Η γρίπη δεν «πουλάει είδηση». Όπως δεν «πουλάει είδηση» η ελονοσία, η οποία επιπλέον δεν μας αφορά άμεσα, εφόσον πλήττει ξένες και μακρινές χώρες. Εδώ διαπιστώνουμε  τη νοσηρή συνέπεια του μιντιακού ανταγωνισμού, που μετατρέπει την είδηση σε «προϊόν». Η «αγορά» προσφέρεται στις εντυπωσιακές και νέες ειδήσεις-προϊόντα. Οι εντυπωσιακές ειδήσεις αυτοτροφοδοτούνται και ενίοτε φουσκώνουν μέχρι να σκάσουν σαν φούσκες. Με όλες τις αρνητικές συνέπειες. Θλιβερό παράδειγμα αποτέλεσε η περίπτωση της ίωσης Η1Ν1. Κυβερνόντες ακολούθησαν τον χορό που έσερναν φαρμακοβιομηχανίες, εκατομμύρια εμβόλια αγοράστηκαν, υπουργοί παρέλασαν εμβολιαζόμενοι δημοσίως… μέχρι που η φούσκα έσκασε και τα εκατομμύρια εμβόλια κατέληξαν σε χωματερές.

Προσοχή όμως να μην πέφτουμε από ένα άκρο στο άλλο. Τα προφυλακτικά μέτρα είναι αναγκαία και πρώτα απ’ όλα αυτά που έχουν περιορισμένο κόστος. Η ενημέρωση πρέπει να αποσκοπεί σε αυτά, χωρίς να σπέρνει πανικό εμπορικής ωφελιμότητας. Η έρευνα για νέα φάρμακα και εμβόλια είναι επίσης αναγκαία. Αλλά με ισορροπία. Οι νέες απειλές δεν είναι πιο θανατηφόρες από τις ήδη υπάρχουσες. Η έρευνα για το εμβόλιο κατά της ελονοσίας δεν μπορεί να υπολείπεται σε σχέση με εκείνη για τον κορωνοϊό, διότι αυτό θα ήταν υγειονομικά άτοπο και ηθικά απαράδεκτο.

* Ιατρός Χειρουργός, πρόεδρος του Κοινωνικού ΕΚΑΒ