Συχνά ακούμε πως μια υπόθεση συγκλόνισε μια χώρα ή ακόμη και τον κόσμο. Είναι ένα δημοσιογραφικό κλισέ. Πολλές φορές καταντά βαρετό ή ακόμη και γελοίο αφού συνοδεύει κάθε είδους είδηση, σε σημείο η λέξη να χάνει τη σημασία της. Υπάρχουν υποθέσεις όμως που πράγματι σε συγκλονίζουν. Κι ο Λάρι Νασάρ είναι μία από αυτές, αφού άφησε πίσω του 265 θύματα, 265 κακοποιημένα παιδιά. Η δίκη του, στην οποία τα θύματα περιγράφουν μπροστά του τα όσα υπέστησαν στα χέρια του, είναι μια υπόθεση που αν δεν συγκλονίζει, θα έπρεπε να συγκλονίσει τον κόσμο. Η λέξη εδώ αξίζει ολόκληρη τη σημασία της. 

Ο Λάρι Νασάρ είναι ο πρώην γιατρός της εθνικής ομάδας Γυμναστικής των ΗΠΑ. Υπηρέτησε επίσης ως γιατρός στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Κορυφαίος αθλίατρος, θεωρείτο αυθεντία και χρησιμοποίησε τη θέση του, την εξουσία που είχε πάνω στις νεαρές γυμνάστριες και ασθενείς για να τις κακοποιήσει. Η δίκη του μεταδίδεται live στα αμερικανικά δίκτυα. Η δικαστής αποφάσισε ότι όσα από τα θύματα θέλουν να μιλήσουν μπορούν να το κάνουν στο δικαστήριο. Μπροστά στον Νασάρ. Αυτό ήταν μέρος της τιμωρίας του. 

Η πρώτη φάση της δίκης ξεκίνησε με καταγγελίες για δεκάδες θύματα. Υπήρξε η πρώτη καταδίκη του Νασάρ το Νοέμβρη, σε 60 χρόνια φυλακή, για κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας, την απόπειρα καταστροφής του υλικού αυτού καθώς και για τρεις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης εναντίον κοριτσιών στα οποία υποτίθεται ότι παρείχε ιατρική περίθαλψη. Τα δυο κορίτσια ήταν 15 και 16 ετών ενώ το τρίτο ήταν λιγότερο από 13 ετών. 

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας όλο και περισσότερες γυναίκες – κάποιες ανήλικες, κάποιες ενήλικες πια – αποφάσιζαν να καταγγείλουν τη σεξουαλική κακοποίηση που είχαν δεχτεί από τον γιατρό. Συνολικά 160 γυναίκες κατέθεσαν ότι τις κακοποίησε. Την περασμένη εβδομάδα ο Νασάρ καταδικάστηκε από 40 έως 175 χρόνια φυλακή για αυτές τις υποθέσεις. Η δικαστής Ροζμαρί Ακιλίνα, του ανακοίνωσε την ποινή λέγοντας: «μόλις υπέγραψα τη θανατική σου καταδίκη». 

Στην παρούσα τρίτη φάση των ακροάσεων, το δικαστήριο θα αποφασίσει την καταδίκη του Λάρι Νασάρ για την παρενόχληση αθλητριών στο πίσω δωμάτιο της αθλητικής λέσχης Twistars στο Μίσιγκαν. Ακόμη 25 με 40 χρόνια αναμένεται να προστεθούν στην ποινή του. Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των θυμάτων έχει ξεφύγει. Την Τετάρτη, η δικαστής Τζάνις Κάνινγκχαμ είπε στο δικαστήριο του Σάρλοτ στο Μίσιγκαν: «Έχουμε πάνω από 265 αναγνωρισμένα θύματα κι έναν άπειρο αριθμό θυμάτων στην πολιτεία, τη χώρα και όλο τον κόσμο».

Ο Λάρι Νασάρ θα περάσει όλη του τη ζωή στη φυλακή. Όλα τα διευθυντικά στελέχη της Αμερικανικής Γυμναστικής Ακαδημίας παραιτήθηκαν λόγω του σκανδάλου και αφού η Αμερικανική Ολυμπιακή Επιτροπή απείλησε την Ακαδημία με απώλεια της εξουσίας της. Ο πρόεδρος του Κρατικού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και κορυφαίος αθλητικός αξιωματούχος παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα. Ο γενικός εισαγγελέας του Μίσιγκαν διέταξε ποινική έρευνα στο κολέγιο. Δικαιοσύνη επιτέλους; Όχι και τόσο. 

Κανείς φυσικά δεν μπορεί να πιστέψει ότι ο Λάρι Νασάρ δρούσε τόσα χρόνια – τουλάχιστον δυο δεκαετίες – ανενόχλητος χωρίς οι αρχές των ιδρυμάτων στα οποία εργαζόταν και από τα οποία πληρωνόταν για να θεραπεύει παιδιά δεν είχαν γνώριζαν τίποτα. Ο ίδιος είναι αυτό που είναι αλλά οι ευθύνες φτάνουν πολύ ψηλότερα. Οι αθλήτριες που μίλησαν στο δικαστήριο δεν έκρυψαν την οργή τους για τα ιδρύματα και πολλές κατέθεσαν μηνύσεις εναντίον τόσο του Κρατικού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και της Αμερικανικής Γυμναστικής Ακαδημίας, επειδή απέτυχαν να τις προστατέψουν. Τουλάχιστον οκτώ φορές αθλήτριες κατήγγειλαν επώνυμα την συμπεριφορά του Νασάρ αλλά ποτέ δεν έγινε καμία κίνηση εναντίον του από τις αρχές των ιδρυμάτων. 

Τα θύματα μιλούν 

Τα όσα κατέθεσαν οι αθλήτριες τόσο στη δίκη, όσο και σε δηλώσεις τους μιλάνε μόνα τους για τη ζημιά που υπέστησαν. Οι περισσότερες ήταν μικρά παιδιά όταν κακοποιήθηκαν. Τόσο μικρά που δεν καταλάβαιναν τι ακριβώς συμβαίνει. Ο Νασάρ τις έπειθε ότι τα όσα τους έκανε ήταν μέρος της εξέτασης και της αποθεραπείας στην οποία προχωρούσε ως γιατρός. 

Οι περιπτώσεις διαφέρουν. Ορισμένα κορίτσια φοβήθηκαν να καταγγείλουν τον «γιατρό – θεό», άλλες ένιωθαν άσχημα για τον εαυτό τους και το έκρυβαν. Υπήρξε ακόμη και κοπέλα που μίλησε στους γονείς της και δεν την πίστεψαν. Τα κορίτσια αυτά ένιωσαν βία, φόβο, ενοχές, ντροπή, πίεση και πολλές από αυτές δεν θα το ξεπεράσουν ποτέ. Κάποιες σταμάτησαν να πηγαίνουν στο γιατρό, βίωσαν κατάθλιψη, αυτοτραυματισμούς και προβλήματα στις σεξουαλικές τους σχέσεις. Για να καταλάβει κανείς δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα άλλο παρά να τις ακούσει. 

Η Σίμον Μπάιλς, πέντε φορές χρυσή ολυμπιονίκης και από τις εμβληματικότερες αθλήτριες γυμναστικής των ΗΠΑ δεν παρουσιάστηκε στο δικαστήριο μα έστειλε γραπτή δήλωση. «Πήρε ένα κομμάτι μου που δεν μπορώ να το πάρω πίσω. Ακόμη προσπαθώ γι’ αυτό. Ήταν πολύ σκληρό», είπε δακρυσμένη σε τηλεοπτική εκπομπή η αθλήτρια. «Το κομμάτι αυτό είναι η εμπιστοσύνη. Είναι πολύ δύσκολο για μένα να εμπιστευτώ ορισμένους ανθρώπους. Πιάνω τον εαυτό μου ακόμη και περπατώντας στο δρόμο να φοβάται». 

A powerful moment between Hoda and Simone Biles while discussing Larry Nassar:

“He can’t hurt you anymore.” –@hodakotb
“No, he cannot.” –@simone_biles pic.twitter.com/lRX0RZeLfy

— TODAY (@TODAYshow) January 31, 2018

«Είναι θαυματουργός γιατρός. Μπορεί να φτιάξει τον καθένα και τα πάντα. Θυμάμαι αυτές τις λέξεις να πλημμυρίζουν το αθώο μυαλό μου και το μόνο που μπορώ τώρα να σκεφτώ είναι ότι αυτός ο άντρας, κάποιος με τόσο υψηλές συστάσεις, ήταν το τέρας που με άφησε με περισσότερο πόνο και περισσότερα σημάδια από αυτά με τα οποία μπήκα στο γραφείο του». Τζέιντ Καπούα / αθλήτρια γυμναστικής

«Φαίνεται να περνάς δύσκολα κοιτώντας με τώρα, αλλά αυτό δεν συνέβαινε όταν ήμουν ημίγυμνη στο ιατρικό σου τραπέζι. Τι είδους γιατρός λέει σε ένα 13χρονο ότι θα σταματήσει να ψηλώνει από το μέγεθος του ηβικού οστού;» Αντριάνα Γκερέιρο / αθλήτρια γυμναστικής / 16 ετών

«Ο κόλπος μου πονούσε κατά τη διάρκεια του αγώνα εξαιτίας αυτού του άντρα. Είναι τόσο αηδιαστικό που δεν μπορείς καν αν το πεις δυνατά». Άμυ Λαμπάντι / αθλήτρια γυμναστικής  

Τα περισσότερα κορίτσια που κατέθεσαν ήταν ανήλικα όταν ο Νασάρ τα κακοποίησε σεξουαλικά. Η κόρη μιας φιλικής οικογένειας είπε ότι ο γιατρός ξεκίνησε να την κακοποιεί όταν ήταν μόλις έξι ετών. 

«Τα μικρά κορίτσια δεν μένουν μικρά για πάντα, μεγαλώνουν και γίνονται δυνατές γυναίκες. Και επιστρέφουν για να καταστρέψουν τον κόσμο σου». Κάιλ Στέφενς / κόρη οικογενειακών φίλων 

«Ο στρατός που έφτιαξες στα τέλη της δεκαετίας του ’90 για να με κάνεις να σιωπήσω, να με αποπέμψεις και να σταματήσεις την προσπάθειά μου να πω την αλήθεια δεν θα κερδίσει τον στρατό που δημιούργησες όταν μας κακοποιούσες». Τίφανι Τόμας Λόπεζ / αθλήτρια του σόφτμπολ 

«Οι γονείς μου, που ήθελαν πάντα το καλύτερο για εμένα, θα πρέπει να ζουν πάντα με το βάρος ότι πήγαιναν την κόρη τους σε ένα σεξουαλικό αρπακτικό και βρίσκονταν στο δωμάτιο όταν αυτό με κακοποιούσε». Μαρί Άντερσον / κολυμβήτρια

Κάποιες από τις γυναίκες είπαν ότι οι γονείς, οι προπονητές και οι γνωστοί τους δίσταζαν να πιστέψουν τις καταγγελίες τους. Όσο η δίκη του Νασάρ προχωρούσε, όλο και περισσότερες γυναίκες αποφάσισαν να πουν δημόσια τις ιστορίες τους. Περιέγραψαν ένα κλιμακωτό μοτίβο κακοποίησης που κράτησε για περισσότερα από 20 χρόνια. 

«Αυτή η φράση ας κατακλύσει με φόβο όποιον νομίζει ότι είναι εντάξει να βλάπτει κάποιον άλλο: Βιαστές, ο χρόνος σας τελείωσε (You Time Is Up). Τα θύματα που επιβίωσαν είναι εδώ, στέκονται όρθια και δεν θα πάνε πουθενά». Άλι Ράισμαν / αθλήτρια γυμναστικής, έξι φορές ολυμπιονίκης 

«Οι Ολυμπιακοί ήταν μόλις έναν χρόνο μακριά. Και απλώς δεν μπορούσα να αντέξω άλλο την κακοποίηση. Ήμουν συντετριμμένη. Ο Λάρι, οι προπονητές και η Αμερικανική Γυμναστική Ακαδημία, μετέτρεψαν το άθλημα που είχα ερωτευτεί ως παιδί στην προσωπική μου κόλαση». Μάτι Λάρσον / αθλήτρια γυμναστικής και μεταλλιούχος παγκοσμίων πρωταθλημάτων 

«Μου επιτέθηκαν στα social media. Οι άνθρωποι δεν με πίστευαν, ακόμη και αυτοί που πίστευα ότι ήταν φίλοι μου. Με είπαν ψεύτρα, τσούλα, με κατηγόρησαν ακόμη ότι τα βγάζω από το κεφάλι μου για να τραβήξω την προσοχή». Τζέμι Ντάντζσερ / αθλήτρια γυμναστικής και ολυμπιονίκης

«Το κατήγγειλα. Το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, το σχολείο που εμπιστευόμουν και  αγαπούσα, είχε το θράσος να μου πει ότι δεν καταλάβαινα την διαφορά μεταξύ σεξουαλικής κακοποίησης και ιατρικής περίθαλψης». Αμάντα Τόμασοου / μαθήτρια στο Μίσιγκαν

Η αδελφή της Αμάντα, η Τζέσικα Τόμασοου κατέθεσε επίσης στο δικαστήριο. Είναι μόλις 17 ετών. «Ο Λάρι Νασάρ είναι κακός. Πρώτη φορά με κακοποίησε όταν ήμουν 9. Έπαιζα ακόμη με κούκλες. Ο Νασάρ μας βασάνιζε για τη δική του ευχαρίστηση, αφήνοντας πίσω του τραυματισμένα, συντετριμμένα κορίτσια». 

Η δικαστής που έδωσε φωνή στα θύματα

Η δικαστής Ροζμαρί Ακιλίνα θεωρήθηκε ότι έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην υπόθεση. Έδωσε φωνή στα θύματα και οι μαρτυρίες όλων των κοριτσιών ξεκινούσαν με ευχαριστίες για την ενθάρρυνσή της. Εκείνη αποφάσισε να τις αφήσει όλες να μιλήσουν. 

«Δεν θέλω ούτε ένα θύμα να χάσει τη φωνή του», είπε στο δικαστήριο, εξηγώντας ότι οι ακροάσεις θα συνεχιστούν μέχρι να μιλήσει και η τελευταία γυναίκα που θα το επιθυμούσε. Ενθάρρυνε τα θύματα να μιλήσουν ενώ τους έδινε κουράγιο για την ζωή τους από δω και πέρα. 

Όταν ένα θύμα είπε ότι σκέφτεται να αυτοκτονήσει εκείνη απάντησε: «με την αυτοκτονία, κερδίζει αυτός». Μιλώντας στην Άλι Ράισμαν είπε: «Είμαι ενήλικη, είμαι εδώ και ακούω και λυπάμαι που πήρε τόσο πολύ μέχρι να γίνει αυτό. Δεν ήσασταν ποτέ το πρόβλημα, αλλά είστε η λύση».

Κάποιοι στον διεθνή Τύπο έγραψαν ότι λειτούργησε περισσότερο σαν ψυχοθεραπεύτρια παρά ως δικαστής. Δέχτηκε επίσης οξεία κριτική όταν δήλωσε ότι θα άξιζε στον Νασάρ να βιαστεί ο ίδιος. Στην αίθουσά της συνέβησαν κι άλλα πράγματα. 

Ο Νασάρ έστειλε κάποια στιγμή ένα γράμμα διαμαρτυρίας με το οποίο ζητούσε να απομακρυνθεί από την αίθουσα του δικαστηρίου επειδή η δίκη του προκαλούσε συναισθηματική δυσκολία. Η απάντηση της Ακιλίνα ήταν: «Το να περάσεις τέσσερις ή πέντε ημέρες ακούγοντας τις γυναίκες αυτές είναι πολύ λίγο, λαμβάνοντας υπόψη τις ώρες της ευχαρίστησης που είχες σε βάρος τους καταστρέφοντας της ζωή τους». 

Όταν οι ακροάσεις έφταναν στο τέλος τους, ο Νασάρ έστειλε ένα γράμμα προς τα θύματά του: «Κατανοώ ότι αυτό που νιώθω σβήνει σε σύγκριση με τον πόνο, τα τραύματα και τη συναισθηματική διαταραχή που έχω προκαλέσει. Δεν υπάρχουν λέξεις που να περιγράφουν το βάθος και το εύρος του πόσο λυπάμαι γι’ αυτό που συνέβη. Θα κουβαλάω τα λόγια σας μαζί μου για το υπόλοιπο της ζωής μου». 

Η Ακιλίνα επέλεξε αυτή τη στιγμή για να διαβάσει στο ακροατήριο μια επιστολή που της έστειλε ο Νασάρ. Σε αυτήν έγραφε ότι ήταν καλός γιατρός και ότι τα μέσα ενημέρωσης είχαν πείσει τις νεαρές γυναίκες ότι είχε λειτουργήσει εσφαλμένα. Όταν η Ακιλίνα τελικά ανακοίνωσε την απόφασή της, του είπε: 

«Κύριε, δεν αξίζετε να περπατήσετε ποτέ πια ελεύθερος. Μόλις υπέγραψα τη θανατική σας καταδίκη». 

Δεν τελειώνει με τη δίκη, ούτε με την καταδίκη

Η υπόθεση του Λάρι Νασάρ, είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης στην αθλητική ιστορία. Δεν πρέπει να τελειώσει όμως με τη δίκη και την καταδίκη του. Γιατί δεν είναι και η πρώτη φορά που συνέβη. 

Μια έρευνα που διεξήχθη από το Indy Star κατά τη διάρκεια της δίκης του Νασάρ αποκάλυψε ότι στην Αμερικανική Γυμναστική υπάρχει ιστορικό κάλυψης των καταγγελιών για σεξουαλική κακοποίηση. Επανειλημμένα, προπονητές και αξιωματούχοι προστατεύονταν εις βάρος των αθλητών. 

«Η Γυμναστική και η Ολυμπιακή Επιτροπή των ΗΠΑ δεν ήθελαν να τρομάξουν τους χορηγούς και δεν ήθελαν να διακινδυνεύσουν τα Ολυμπιακά μετάλλια. Έτσι το κάλυψαν. Και σε κάποιο σημείο είχαν εμπλακεί τόσο πολύ στην κάλυψη του σκανδάλου που είχαν εμπλακεί και στην υπόθεση. Έτσι έσκαψαν ακόμη περισσότερο για να το θάψουν και να προστατευτούν από την εγκληματική και αστική ευθύνη», λέει η Τζένιφερ Σέι, πρωταθλήτρια γυμναστικής των ΗΠΑ σε εθνικό επίπεδο. 

Η δίκη του Νασάρ δεν αφορά μόνο την καταδίκη ενός εγκληματία παιδεραστή. Ρίχνει φως στην νοοτροπία που υπάρχει στον συγκεκριμένο αθλητικό κόσμο – ενδεχομένως και σε άλλους: η απόδοση εκτιμάται περισσότερο από την προστασία του αθλητή, τα μετάλλια – και άρα τα χρήματα – είναι πιο σημαντικά από τα ηθικά ζητήματα.