Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, η ζωή μας έχει γίνει ομολογουμένως ευκολότερη, τουλάχιστον σε γενικές γραμμές. Τα smart phones για παράδειγμα, αποτελούν ουσιαστικά ένα «παράθυρο» που βλέπει σε όλο τον κόσμο, επιτρέποντάς μας να κάνουμε σχεδόν τα πάντα, πατώντας απλά ένα κουμπί.

Θεωρητικά λοιπόν, λόγω των δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνολογία, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι μπορείς να «συναντήσεις» κάποιον χωρίς να τον συναντήσεις από κοντά, θα έπρεπε οι άνθρωποι να έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Για ύπνο, ταινίες, παιχνίδια, χαλάρωση, για οτιδήποτε. Ακόμα και για να κοιτούν το ταβάνι.

Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Σε άρθρο που υπογράφουν από κοινού τρεις ερευνήτριες στο The Conversation, επισημαίνουν πως υπάρχουν ολοένα και περισσότερα στοιχεία που δείχνουν ότι, παρόλο που η τεχνολογία μπορεί θεωρητικά να συμβάλλει στην εξοικονόμηση χρόνου, στην πραγματικότητα οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτό τον χρόνο για να κάνουν ολοένα και περισσότερα πράγματα.

Οι ίδιες πήραν συνέντευξη από 300 άτομα στην Ευρώπη, προκειμένου να καταλάβουν πώς χρησιμοποιούν τις ψηφιακές συσκευές στην καθημερινότητά τους. Η έρευνα έδειξε πως οι άνθρωποι θέλουν να αποφύγουν περιόδους στη ζωή τους που θα είναι «κενές», οπότε τις γεμίζουν με διάφορες εργασίες, μερικές από τις οποίες δεν θα ήταν καν δυνατές χωρίς την τεχνολογία.

Είτε περίμεναν να έρθει το λεωφορείο, είτε μόλις είχαν ξυπνήσει το πρωί, ακόμη κι όταν ξάπλωναν το βράδυ, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι ο χρόνος που διαφορετικά θα ήταν «άδειος», γέμιζε τώρα με την χρήση διαφόρων εφαρμογών (π.χ δημιουργία λίστας με πράγματα που έχουν να κάνουν, ή σκρολάρισμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης).

Η αύξηση αυτών των ψηφιακών εργασιών συμβαίνει, εν μέρει, επειδή η τεχνολογία φαίνεται να αλλάζει την αντίληψή μας για το τι είναι ο ελεύθερος χρόνος, σημειώνουν οι ερευνήτριες. Για πολλούς ανθρώπους, δεν αρκεί πλέον να τρώνε απλώς το δείπνο τους, να βλέπουν τηλεόραση ή να κάνουν ένα μάθημα γυμναστικής.

Αντιθέτως, σε μια προσπάθεια να μην «σπαταλήσουν» χρόνο, σχεδόν όλες οι δραστηριότητες συνοδεύονται από την περιήγηση στο διαδίκτυο.

Όπως προαναφέρθηκε, η τεχνολογία θα μπορούσε να μας εξοικονομεί χρόνο. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι δεν χρειάζεται να πάει κανείς μέχρι την τράπεζα για να πραγματοποιήσει μια συναλλαγή, σημαίνει ότι θα έπρεπε να έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Οι ερευνήτριες υποστηρίζουν ότι αυτό δεν ισχύει, καθώς η τεχνολογία έχει κάνει σήμερα ουσιαστικά τη ζωή πιο «πυκνή».

Επίσης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν κατά καιρούς να εμπνεύσουν, να παρακινήσουν για κάτι ή να χαλαρώσουν τους ανθρώπους. Όμως, η συγκεκριμένη έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι συχνά αισθάνονται ενοχές, ντροπή, ακόμα και λύπη αφού γεμίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους με διαδικτυακές δραστηριότητες. Αυτό συμβαίνει επειδή αντιλαμβάνονται ότι αυτές οι διαδικτυακές δραστηριότητες είναι πράγματι λιγότερο αυθεντικές και αξιόλογες από τις δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου.

«Φαίνεται ότι οι άνθρωποι εξακολουθούν να θεωρούν ότι το να πηγαίνουν μια βόλτα ή το να βρίσκονται πραγματικά με τους φίλους τους είναι πιο πολύτιμο από το να βρίσκονται στο διαδίκτυο. Ίσως αν αφήναμε λίγο περισσότερο το τηλέφωνο κάτω, θα είχαμε χρόνο να μαγειρέψουμε πραγματικά τις συνταγές που παρακολουθούμε στο διαδίκτυο», επισημαίνουν με νόημα στο άρθρο τους.

Περισσότερη εργασία (και στο σπίτι)

Η αλλαγή των εργασιακών προτύπων θεωρείται επίσης ότι εντείνει την εργασία. Η κατ’ οίκον και η υβριδική εργασία, η οποία καθίσταται δυνατή χάρη στην τεχνολογία των τηλεδιασκέψεων, έχουν θολώσει τα όρια μεταξύ του χρόνου εργασίας και του προσωπικού χρόνου.

Τώρα που το γραφείο μπορεί να βρίσκεται κυριολεκτικά στο δωμάτιό μας, είναι πολύ εύκολο να «πεταγόμαστε» ανά διαστήματα για να κάνουμε κάτι, έστω και μικρό.

Επιπλέον, οι ψηφιακές τεχνολογίες επιταχύνουν γενικότερα τους ρυθμούς της ζωής, όπως γράφουν οι ερευνήτριες, δίνοντας ως παράδειγμα το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και τις διαδικτυακές συναντήσεις.

Πριν από την ύπαρξή τους έπρεπε να περιμένουμε απαντήσεις σε φωνητικά μηνύματα και επιστολές ή να ταξιδεύουμε σε μέρη για να μιλήσουμε μεταξύ μας. Αντ’ αυτού, τώρα μπορεί να έχουμε απανωτές διαδικτυακές συναντήσεις, μερικές φορές χωρίς αρκετό χρόνο ούτε για να πάμε στην τουαλέτα.

Παράλληλα, ο καταιγισμός από e-mails, σημαίνει περισσότερη δουλειά, εάν θέλει κανείς δηλαδή να τα διαβάσει και να απαντήσει.

«Κάνοντας περισσότερα, μπορεί να καταλήξουμε να πετύχουμε λιγότερα και να αισθανθούμε χειρότερα. Καθώς ο χρόνος γίνεται πιο πιεστικός, το άγχος, η εξάντληση και η επαγγελματική εξουθένωση αυξάνονται», τονίζουν.

Παίρνοντας πίσω τον πολύτιμο χρόνο μας

Οι ερευνήτριες υποστηρίζουν πως για να «ανακτήσουμε» τον χρόνο, πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο τον αναλογιζόμαστε. Για να απαλλαγούμε από τη συνήθεια να γεμίζουμε το χρόνο μας με όλο και περισσότερες εργασίες, πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε ότι μερικές φορές είναι εντάξει να κάνουμε λίγα πράγματα, ή να μην κάνουμε και τίποτα.

Όσον αφορά στο εργασιακό περιβάλλον, οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι πρέπει να δημιουργήσουν ένα καθεστώς, στο οποίο η αποσύνδεση είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. «Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες σχετικά με το τι μπορεί και τι πρέπει να επιτευχθεί σε μια κανονική εργάσιμη ημέρα», αναφέρεται ακόμη στο άρθρο, ενώ οι ερευνήτριες προσθέτουν πως η αποσύνδεση πρέπει να κατοχυρωθεί και νομοθετικά.

«Είναι επίσης πιθανό η ίδια η τεχνολογία να αποτελεί το κλειδί για την ανάκτηση του χρόνου μας. Φανταστείτε αν, αντί να σας λέει να σηκωθείτε και να μετακινηθείτε (άλλη μια εργασία), το έξυπνο ρολόι σας, σας έλεγε να σταματήσετε να εργάζεστε επειδή έχετε ολοκληρώσει τις ώρες που έχετε υπογράψει. Ίσως όταν η τεχνολογία αρχίσει να μας λέει να κάνουμε λιγότερα, να ανακτήσουμε επιτέλους το χρόνο μας», καταλήγουν.