Σαράντα πέντε χρόνια κλείνουν φέτος από τα Ιουλιανά, την αποπομπή της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965, που οδήγησε σε μια περίοδο πολιτική ανωμαλίας η οποία τελείωσε με τη δικτατορία των Συνταγματαρχών. Το tvxs.gr ανοίγει το φάκελο των Ιουλιανών, παρουσιάζοντας ιστορικά ντοκουμέντα και συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών της εποχής. Σήμερα, o τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος μιλά για τη σύγκρουσή του με τον Γεώργιο Παπανδρέου. Διαβάστε τη δική του άποψη για της εξελίξεις της εποχής, όπως παρουσιάστηκε στην εκπομπή Ρεπορτάζ χωρίς Σύνορα

Είχατε καλές σχέσεις με το Γεώργιο Παπανδρέου;

Πάρα πολύ καλές, ναι. Και παρόλο που έγινε μετά, αν θέλετε, η διαφωνία που είχαμε το 1965 οι σχέσεις παρέμειναν καλές. Και είχαμε ειδωθεί και πολλές φορές μετά. Ήταν ένας μεγάλος άνθρωπος και στην ηλικία αλλά και ως άνθρωπος.

Πώς αρχίζουν και χαλάνε αυτές οι σχέσεις σε πολιτικό επίπεδο;

Είναι δύσκολο να το προσδιορίσει κανείς. Βεβαίως το έχω σκεφτεί πολλές φορές γιατί έγινε αυτό. Όχι μόνο το έχω σκεφτεί αλλά το έχουμε συζητήσει και με τον Πρωθυπουργό. Του είπα μια μέρα, είχε έρθει και είχε φάει με τη Βασίλισσα και με εμένα στα ανάκτορα, Φεβρουάριο του 1965, και του λέω ξέρετε κύριε Πρωθυπουργέ φοβάμαι ότι θα θέλουν ορισμένοι άνθρωποι να έρθουμε σε διαφωνία ή να τσακωθούμε κλπ.

Υπάρχει τρόπος εάν είναι κάτι το οποίο σας ενοχλεί στο περιβάλλον μου να με πάρετε ένα τηλέφωνο αμέσως να μου το πείτε και να μου δώσετε το δικαίωμα αν έχω εγώ καμιά απορία να σας πάρω τηλέφωνο ούτως ώστε οι δυο μας να λύσουμε μια ενδεχόμενη κρίση μεταξύ μας, χωρίς να γίνει τεράστιο πρόβλημα;

Και τότε μου είπε αυτό το πάρα πολύ ωραίο, άκουσε Βασιλέα, διαφωνία Βασιλέως και Δεξιάς δεν είναι παρά μία ενδοοικογενειακή υπόθεση. Διαφωνία Βασιλέως και δημοκρατικής παρατάξεως τραγωδία του έθνους. Μια μικρή υπερβολή αν θέλετε, αλλά κατάλαβε. Και αυτός αντελήφθη τι έλεγα.

Μάλιστα στο ίδιο γεύμα αυτό, του λέω κύριε Πρωθυπουργέ, εγώ βλέπω την Ελλάδα ως ένας νέος άνθρωπος, θέλω να κάνουμε νέα πράγματα στην Ελλάδα και εσείς ως πολιτικός με τεράστια πείρα έχετε κερδίσει τις εκλογές με ένα 53% και πάνω, ήσαστε εκτός εξουσίας για πολλά χρόνια, 12 χρόνια περίπου, γιατί δεν κάνουμε κάτι τελείως καινούργιο;

Και μου λέει, τι εννοείτε; Λέω γιατί δεν μπορούμε να νομιμοποιήσουμε το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος; Και ξαφνιάστηκε, με κοίταξε για λίγο και μου λέει, δεν μπορεί να γίνει αυτό. Λέω το σέβομαι, αλλά γιατί; Μου λέει θα χάσω ψήφους από την Αριστερά αν το κάνω αυτό. Και δεύτερον μου λέει, τι θα κάνω με όλους αυτούς που έχουν πάει πίσω από το παραπέτασμα;

Καλά λέω, δεν χρειάζεται να το κάνουμε αύριο το πρωί αλλά θα γίνει σιγά-σιγά και θα αφομοιωθούν μέσα στη κοινωνία κλπ. Μου λέει εγώ δεν θα το κάνω αυτό, εντάξει λέω το σέβομαι, δεν υπάρχει θέμα. Αλλά υπήρχε μια ατμόσφαιρα η οποία ήταν πάρα πολύ καλή μεταξύ μας.

Εσείς ήσασταν υπέρ της νομιμοποίησης του Κομμουνιστικού Κόμματος;

Ήμουν υπέρ της νομιμοποίησης του Κομμουνιστικού Κόμματος διότι η ιδέα μου ήταν, εφόσον η Ελλάς ήταν μια δημοκρατική χώρα, μπαίνουμε τώρα σε μια νέα εποχή ποιο ο λόγο να κρυβόμαστε; Γιατί να φανεί στη κάλπη το τι δύναμη έχει το κάθε κόμμα. Δεν υπήρχε λόγος πλέον, ο εμφύλιος είχε τελειώσει. Λοιπόν, τι λόγος υπήρχε να υπάρχει αυτό το θέμα;

Ναι, αλλά στο διάγγελμά σας το 1966 βγάλατε έναν πολύ ακραίο αντικομουνιστικό λόγο που λέγατε ότι είναι μίασμα..

Μα ξέρετε, όλοι μας κάνουμε μεγάλα λάθη. Και αυτό ήταν από τις ανοησίες αλλά συμβαίνουν αυτά.

Ήσασταν επηρεασμένος από κάποια γεγονότα;

Ήταν λάθος. Κοιτάξτε να δείτε, λόγω του ότι ο αρχηγός της αντιπολιτεύσεως έλεγε ότι υπάρχει κομμουνιστικός κίνδυνος, ο κ. Κανελλόπουλος στο Συμβούλιο του Στέμματος είπε ξεκάθαρα ότι είναι οπλισμένοι οι κομμουνιστές κλπ. Ξέρετε, δημιουργήθηκε μια ατμόσφαιρα τότε και παρασύρθηκα και είπαμε αυτή την κουβέντα.

Τώρα, αρχίζει και ξεκινάει η διαφωνία με τον Γεώργιο Παπανδρέου γύρω από το θέμα του Υπουργείου Αμύνης.

Ναι, δεν ξεκινάει μια διαφωνία. Η διαφωνία έγινε εκείνη τη στιγμή αν θέλετε. Ήταν αρκετά απλό, αλλά διερωτάται κανένας και θα έρθω σε αυτό εν συνεχεία γιατί ήταν ανάγκη να φτάσουμε στην κρίση; Το θέμα ήταν το εξής. Κατηγορήθηκε καλώς ή κακώς ο υιός του και τότε Υπουργός αναπληρωτής Συντονισμού, ότι ήταν ανακατεμένος σε μια συνωμοσία στο στρατό. Δεν εξετάζω αν ήταν ή δεν ήταν. Δεν ήταν δικό μου θέμα αυτό.

Το πρόβλημά μου ήταν ότι ο Πρωθυπουργός ήθελε να αναλάβει υπεύθυνο Υπουργείο το οποίο κάνει, ήθελε να γίνει Υπουργός Εθνικής Αμύνης την ώρα που το Υπουργείο θα έκανε αυτή την ανάκριση. Του λέω, κύριε Πρωθυπουργέ γιατί δεν κάνουμε το εξής; Βάλτε εσείς όποιο όνομα θέλετε, δεν με ενδιαφέρει, ούτε θέλω να ξέρω, σε ένα διάταγμα και να αναλάβετε το Υπουργείο αυτό μόλις τελειώσει η δίκη. Αλλά να μην είστε ως πατέρας υπεύθυνος στο Υπουργείο το οποίο κάνει την έρευνα.

Μου λέει, ή με εμπιστεύεστε ως Πρωθυπουργό οπότε πρέπει να με εμπιστεύεστε και ως Υπουργό. Μα του λέω προς Θεού, δεν είναι θέμα εμπιστοσύνης. Είναι θέμα αν είναι σωστό ο πατέρας να αναλαμβάνει υπεύθυνα το Υπουργείο το οποίο κάνει ανάκριση κλπ.

Είδα ότι επέμενε και το αντιλαμβάνομαι, αλλά του λέω τότε υπάρχει και ένα άλλο ενδεχόμενο αν συμφωνείτε. Μου λέει τι; Γιατί δεν μεταθέτουμε τώρα αυτή τη στιγμή να δώσετε εντολή να φύγει από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης όλη αυτή η διαδικασία της ανακρίσεως; Και να μετατεθεί εις το Υπουργείο Δικαιοσύνης; Εάν συμφωνήσετε σε αυτό εγώ δεν έχω καμία αντίρρηση να αναλάβετε τώρα αμέσως το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης.

Ε, εκεί τον είδα και δεν ήξερε πώς να ξεφύγει από αυτό. Διότι αντελήφθη ότι ήταν μια σωστή διέξοδος. Αλλά μετά από λίγο κατάλαβα ότι επέμενε και μου λέει επιμένω επ αυτού και του λέω και εγώ αυτό δεν μπορώ να το δεχτώ. Μου λέει τότε υπό αυτάς τα συνθήκας θα υποβάλω την παραίτησή μου. Του λέω τότε εγώ θα αναγκαστώ να την δεχθώ κύριε Πρωθυπουργέ αλλά είναι κρίμα, γιατί νομίζω ότι θα μπορούσε να βγούμε από αυτή τη λύση.

Να σας πω κάτι εδώ πέρα. Πέρασαν τα χρόνια, έγιναν οι δυο εντάσεις αλλά σκέφτομαι καμιά φορά. Ήταν τόσο μεγάλη ανάγκη ο Καραμανλής να υποβάλει παραίτηση εκείνη την εποχή για ένα ταξίδι στο Λονδίνο; Ήταν τόσο μεγάλη ανάγκη ο Παπανδρέου να υποβάλει παραίτηση πάνω σε ένα τέτοιο θέμα; Ήταν τόσο ανάγκη να μπούμε σε αυτές τις μεγάλες κρίσεις; Δεν το ξέρω, ο ιστορικός θα το κρίνει.

Οι δικές σας ευθύνες πάνω σε αυτό;

Είναι οι ευθύνες του ότι επέμενα επί ενός θέματος ηθικής τάξεως το οποίο ενδεχομένως, θα μου πεις γιατί το έκανες. Έτσι το πίστευα, ότι δεν έπρεπε να γίνει.

Αλλά φαίνεται ότι από ένα σημείο και πέρα είχατε πειστεί ότι πρέπει να παραιτηθεί.

Ο Πρωθυπουργός; Ναι, αμέσως.

Όχι, εσείς ήσασταν έτοιμος να δεχθείτε την παραίτηση.

Ναι, αφού μου είπε ότι θα παραιτηθεί επ’ αυτού για αυτό έγινε και η συζήτηση.

Μάλιστα στην στιχομυθία που γίνεται σύμφωνα με τα πρακτικά, σας λέει ότι “θα στείλω αύριο την επιστολή”

Όχι, δεν υπήρχαν πρακτικά. Ήμαστε οι δυο μας μέσα στο δωμάτιο. Του είπα εκείνη τη στιγμή, τότε θα πρέπει να προβώ, εφόσον παραιτείστε τώρα ασχέτως αν μου στείλετε την παραίτηση αύριο γραπτώς, εγώ θα πρέπει να προχωρήσω στις ενέργειές μου. Και μου λέει το αντιλαμβάνομαι απολύτως αυτό.

Και μετά από λίγο καλέσατε το Νόβα.

Κάλεσα τον Πρόεδρο της Βουλής και τον ρώτησα αν θα δεχθεί να γίνει Πρωθυπουργός της Ελλάδος.

Δεν υπήρχε καμιά προσυνεννόηση με το Νόβα για αυτό το θέμα;

Έπρεπε να πάρω τον επόμενο αρχαιότερο αν θα δεχόταν γιατί θα μπορούσε να μου πει δεν δέχομαι, οπότε τελείωνε η υπόθεση εκεί. Μπορούσα να πάω στην αντιπολίτευση αλλά δεν έγινε αυτό.

Όμως οι επιστολές αυτές οι οποίες είναι αρκετά σκληρές;

Λάθος, μα το έχω πει πολλές φορές ότι ήταν από τα λάθη. Δόξα τω Θεώ άνθρωπος είμαι έκανα λάθη.

Ένας από τους συντάκτες ήταν ο Κόκκας;

Δεν το ξέρω αυτό. Εγώ ξέρω ότι συνεργάστηκα με τον Χοϊδά επ’ αυτού. Μετά εκ των υστέρων ακούω ότι είχε συμμετοχή και σε αυτό ο Κόκκας. Τώρα από εκεί και πέρα αυτό είναι, δεν μου το είπε εμένα ο ίδιος ο Κόκκας ότι συνεργάστηκε.

Έμμεσες επαφές με τους πολιτικούς του κέντρου που εκ των υστέρων αποστάτησαν, πήγαν δηλαδή με τις κυβερνήσεις εκτός Παπανδρέου είχατε πριν εσείς;

Ο κ. Κωστόπουλος, ο Τούμπας εκλήθησαν αμέσως από εμένα εάν θα δεχόντουσαν να μπουν στην Κυβέρνηση, είπαν ναι. Ο Μητσοτάκης ο οποίος είπε ότι θα πάει να συζητήσει με τον Παπανδρέου. Και μετά ήρθαν μερικοί άλλοι, δεν θυμάμαι πόσοι ήταν τώρα. Πρέπει να σας πω την αλήθεια, δεν θυμάμαι ακριβώς πόσοι μπήκαν στην πρώτη Κυβέρνηση. Αλλά πρώτα μπήκε ο Κωστόπουλος και ο ναύαρχος Τούμπας.

Αυτά γίνονται μετά την παραίτηση λέτε.

Ναι, ακριβώς μετά από 2, 3 ώρες.

Αλλά λέω πριν την παραίτηση είχατε σχηματίσει μια εικόνα ότι…

Βέβαια, είχα εικόνα ότι σε όλη αυτή την κρίση όσον αφορά το θέμα της ανακρίσεως υπήρχε μεγάλη ένταση και διαφωνούσαν πολλοί μέσα στην Κυβέρνηση. Αυτό το ήξερα, ήταν ξεκάθαρο αυτό. Λοιπόν, εγώ ήξερα ότι εάν υπήρχε αυτή η κρίση θα έπρεπε να απευθυνθώ σε αυτούς και αυτοί θα δεχόντουσαν ή δεν θα δεχόντουσαν να μπουν στην Κυβέρνηση.