Εξήντα πέντε χρόνια μετά τη Μεγάλη Διαδρομή από το στρατόπεδο συγκέντρωσης Stalag Luft III, ομάδα ατόμων, πραγματοποίησε την ίδια πορεία 1.000 μιλίων που έκαναν οι αιχμάλωτοι μετά την εκκένωση του στρατοπέδου και οδήγησε στο θάνατο 200 εξ αυτών.

Ο Andy Wiseman, πρώην αιχμάλωτος πολέμου, ο οποίος συμμετείχε στη διαδρομή των 1.000 μιλίων μετά την εκκένωση του στρατοπέδου συγκέντρωσης, διηγείται στο BBC την ιστορία του.

Ο εβραίος Wiseman γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1923, από πατέρα Πολωνό και μητέρα Αμερικανίδα. Το 1934 εγκατέλειψαν τη Γερμανία για την Πολωνία, ενώ τον Αύγουστο του 1939 στάλθηκε από τους γονείς του στην Αγγλία, όπου κατατάχθηκε εθελοντικά στη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία(RAF). Στις 18 Απριλίου 1944, το αεροπλάνο του καταρρίφθηκε πάνω από τη Γαλλία, με αποτέλεσμα να συλληφθεί από τη Γκεστάπο και να καταλήξει σε ένα από τα πιο γνωστά στρατόπεδα συγκέντρωσης μελών της RAF.

Στο Stalag Luft III είχε λάβει χώρα περίπου 2 εβδομάδες πριν ο Wiseman μεταβεί σε αυτό η Μεγάλη Απόδραση. Όσοι βρίσκονταν σε αυτό ήταν σοκαρισμένοι από τη δολοφονία των 50 αξιωματικών που είχαν αποδράσει και εντοπιστεί στη συνέχεια από τους Γερμανούς.

«Οι Γερμανοί είχαν ανακοινώσει ότι από εδώ και στο εξής όσοι προσπαθούσαν να δραπετεύσουν θα πυροβολούνταν», εξηγεί ο Wiseman.

Επειδή μέσα στο στρατόπεδο, οι αιχμάλωτοι είχαν τη δυνατότητα να ακούν – ανεπίσημα – το ραδιόφωνο του BBC, γνώριζαν τι συνέβαινε έξω από αυτό. Γνωρίζοντας λοιπόν ότι οι Ρώσοι πλησιάζαν, οι αιχμάλωτοι επισήμαναν στον επικεφαλής του στρατοπέδου ότι ήθελαν να μείνουν μέσα και να περιμένουν τους Ρώσους για να τους απελευθερώσουν. Στις 25 Ιανουαρίου 1945, ο επικεφαλής του στρατοπέδου τους ανακοίνωσε ότι είχαν 2 ώρες να εγκαταλείψουν το στρατόπεδο. «Ήταν μια από τις πιο κρύες νύχτες εκείνου του χειμώνα. Η θερμοκρασία κυμαινόταν από -22 έως -25 βαθμούς Κελσίου. Δεν είχαμε μπότες, γάντια ή καπέλα», τονίζει ο Wiseman.

H εμπειρία της διαδρομής εκείνης ήταν διαφορετική. Υπήρχαν κάποιοι που αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα, όπως δυσεντερία και διφθερίτιδα. Άλλοι, δεν πέρασαν και τόσο άσχημα, σύμφωνα με τον Wiseman.

«Ακολουθούσες απλώς τα βήματα του μπροστινού σου. Έσκυβες το κεφάλι γιατί χιόνιζε πολύ. Δεν μιλούσες γιατί απαιτούσε επιπλέον προσπάθεια. Επικεντρωνόσουν στο να βάζεις το πόδι σου στο σημάδι του ποδιού του μπροστινού σου στο χιόνι. Δεν σκεφτόσουν», περιγράφει.

«Γινόταν ολοένα και πιο δύσκολο. Ο κόσμος λιποθυμούσε, οι Γερμανοί απειλούσαν να τους πυροβολήσουν αν δεν προχωρήσουν», συνεχίζει. «Μετά από ολόκληρες ημέρες, περπατούσαμε στο κρύο και στο χιόνι, κοιμόμασταν σε σχολεία και εκκλησίες, συναντούσαμε Γερμανούς πολίτες που άλλοτε μας έδιναν νερό και φαγητό και άλλοτε μας πετούσαν πέτρες».

«Η μεγάλη πορεία έβγαλε από τον καθένα μας αντοχές που δεν πιστεύαμε ότι είχαμε. Αν κάποιος μου έλεγε ότι θα περπατήσεις επί μέρες στο χιόνι, σε θερμοκρασίες υπό των 25 βαθμών, θα του έλεγα «είσαι τρελός». Όταν χρειάστηκε να το κάνω, όμως, το έκανα, διότι η εναλλακτική ήταν ο θάνατος».

Η ομάδα των αιχμαλώτων μεταφέρθηκε στα βόρεια του Βερολίνου, όπου απελευθερώθηκε από τους Ρώσους τον Απρίλιο. Ο Wiseman επέτρεψε στην Αγγλία το Μάιο του 1945.

«Αυτό που με δίδαξε η μεγάλη αυτή διαδρομή ήταν ότι δεν υπάρχει το “δεν μπορώ να το κάνω” ή ότι κάτι “είναι αδύνατο”. Δοκίμασε και θα εκπλαγείς από αυτά που μπορείς τελικά να κάνεις. Εάν αντιμετωπίσεις εμπόδιο, μη γυρίσεις πίσω και κάνε ότι δεν υπάρχει. Πρέπει να το ξεπεράσεις, δεν υπάρχει άλλος τρόπος επιβίωσης».

Πηγή: BBC