Επειδή ο πολιτικός λόγος έχει εξαντληθεί σε πολλά και αναλώσιμα, που εν τέλει ελαχίστως ωφελούν τον τόπο και την πορεία του, είναι μάταιο να δημοσιοποιεί κανείς τις απόψεις του. Εξάλλου ο διάλογος στη χώρα μας δεν ευδοκιμεί δεδομένου πως καθένας μας γνωρίζει την αλήθεια και μάλιστα όλη, οπότε κάθε προσπάθεια σύνθεσης, απορρίπτεται ως περιττή ή σωστότερα προδοσία. Τούτων λοιπόν δοθέντων καταφεύγω σε ποιητικές, βέβαια σοφότερες και σαφώς επωφελέστερες επισημάνσεις, παρατηρήσεις. Την προσοχή μου τραβά ένας όρος ομηρικός, μια λέξη χαμένη στου μυαλού τ` αυλάκια που θα `λεγε κι ο δικός μας, ο Γ. Σεφέρης.

Ads

«Νοστήσαιμεν» λοιπόν για να χαρακτηριστεί ο Οδυσσέας, που δεν ξεχωρίζει όσο οι άλλοι λαμπροί στο χώρο της μάχης, Αχιλλέας και Διομήδης, αλλά είναι εκείνος που ξέρει «να βγαίνει» να εξέρχεται, σώος από μια δύσκολη κατάσταση. Ο Πολυμήχανος! Πρόκειται για μια ματιά, μια άποψη, μια προσέγγιση που εστιάζει στην ουσία των πραγμάτων και που τελικά δίνει διέξοδο και συνέχεια σε αυτά. Είναι η λύση που επιτρέπει στον άνθρωπο να βγαίνει  από τη φωτιά. Σκέφτομαι λοιπόν πως η μοίρα μας είναι αυτή, ή μάλλον είναι στοιχείο της ταυτότητας μας, εντοπισμένο από κείνα τα χρόνια των επών, να παίζουμε με τη φωτιά, να διακυβεύουμε τα πάντα, την ίδια μας τη ζωή, ως λαός, και εντέλει να βρίσκουμε τον τρόπο για το «νοστήσαιμεν». Να βγαίνουμε  από τη συμφορά. Γιατί ανάμεσα στη διαμάχη την ανόητη του Αγαμέμνονα με τον Αχιλλέα, των αρχόντων που τυφλωμένοι από τα πάθη και τις αδυναμίες τους διακινδυνεύουν τα πάντα, εμφανίζεται η σοφή, ψύχραιμη άποψη του Οδυσσέα, εκείνη που μας σώζει.

Βεβαίως η λέξη αυτή περιέχει τον «νόστο», την επιστροφή στον αγαπημένο μας τόπο, στην πατρίδα μας. Μήπως δεν είναι ακριβώς εκείνος που στη νεότερη ιστορία μας, και είναι αυτό το πιο ισχυρό τεκμήριο πως είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων, μήπως λέω, δεν είναι ο νόστος των ανθρώπων που έφυγαν, που αγανάκτησαν με τις αδυναμίες και τα λάθη, την τυφλή πορεία του τόπου, έφυγαν στα πέρατα του κόσμου και στη συνέχεια «νόστησαιεν», σώζοντας το παιχνίδι; Είναι ακριβώς αυτό που  έγινε από τον ελληνισμό της διασποράς και το έθνος μας απελευθερώθηκε από τη μακροχρόνια  σκλαβιά. Είναι αυτό που έγινε στις αρχές του 20ου αι. , στις δεκαετίες του 1960 – 70 με τους έλληνες μετανάστες. Αυτό το «νοστήσαιμεν» ίσως σε μερικά χρόνια να μας ξανασώσει, αφού τόσες χιλιάδες παιδιά, έχουν εγκαταλείψει τον τόπο μας και αναζητούν μια καλύτερη τύχη αξιοποιώντας τις γνώσεις τους και τις ικανότητες τους. Ίσως λοιπόν να είναι αυτή και πάλι η πορεία που θα ακολουθήσουμε. Ως τότε περιμένουμε!

Ζώντας ανάμεσα σε επιστροφές και ανατροπές. Πάνω σε αυτό το δίπολο κινείται διαχρονικά ο λαός μας. Αρεσκόμενοι να μοιραζόμαστε ανάμεσα στη φωτιά του ουρανού ως βάση, με την οποία νιώθουμε μεγαλύτερη οικειότητα. Από αυτήν ξαποσταίνουμε λίγες στιγμές καταφεύγοντας στην ηρεμία που προσφέρει η νηφαλιότητα, και έτσι συμπληρώνουμε κάθε κύκλο, κάθε φάση της πορείας μας. Κι όπως ο Αχιλλέας που έχοντας τον γλείψει οι φλόγες, έχουμε κι εμείς κερδίσει την αθανασία. Μόνο που αυτό τον κάνει, μας κάνει, πιο θνητούς από τους θνητούς. Λιγόζωους! Να κάπως έτσι πορευόμαστε. Χωρίς να μαθαίνουμε. Και δεν μαθαίνουμε γιατί σ εμάς η διάσταση του χρόνου συνδυάζει δυο χαρακτηριστικά, την ένταση και την ευκολία. Αφήστε που εκ της πορείας μας, της ιστορικής μας διαδρομής,  νιώθουμε πολύ άνετα με το χρόνο. Η ένταση αυτή μας οδηγούσε και μας οδηγεί σε μεγάλες συγκρούσεις, εσωτερικές, αλληλοαμφισβήτησης και εκμηδενισμού. Είναι όμως κι εκείνη που τροφοδότησε και τροφοδοτεί, κι αυτό δεν είναι απλώς μια εσωτερικής κατανάλωσης αυταρέσκεια, τις μεγάλες μας στιγμές, που έχει γεννήσει τις εποποιίες που έχει εμψυχώσει ο Ελληνισμός. Μα τι τα θες ακολουθεί η ευκολία. Όχι της δημιουργίας, της παραγωγής! Όχι! Αυτό δεν μας το επέτρεψε ποτέ ο τόπος μας. Φτωχός και πέτρινος. Αλμυρός και φουρτουνιασμένος. Μιλώ για την ευκολία με την οποία σχεδόν ηδονικά γκρεμίζουμε, ακυρώνουμε, ισοπεδώνουμε, γνήσιοι απόγονοι του Σίσυφου, ό,τι με πολύ κόπο κερδίσαμε στα μικρά διαστήματα της νηφαλιότητας.

Ads

Ακολουθώντας τη μοίρα των αρχέγονων θεοτήτων μας που σκοτωνόταν και συνουσιαζόταν την ίδια στιγμή. Βεβαίως οι λαοί που θέλουν να προχωρήσουν, που θυμούνται δεν επαναλαμβάνουν αυτό το εγχείρημα που είναι μάταιο και αυτοκαταστροφικό. Δυστυχώς κι αυτό είναι παράγωγο και συνέπεια της ευκολίας μας, εμείς αν και δημιουργήσαμε αυτούς τους μύθους με τους τιτάνες και τις θεότητες που κυβερνούσαν τον κόσμο πριν την εκλογίκευση του δωδεκάθεου, λησμονήσαμε και λησμονούμε πάντα με μεγάλη ευκολία.

Κι όλο αυτό δημιουργεί το φαύλο κύκλο, την τραγωδία του έθνους μας. Στην ίδια πάντοτε λογική, για να βγούμε από τη φαυλότητα, έρμαια των αμαρτιών μας, της ύβρεως μας, καταφεύγουμε σε θυσίες των παιδιών μας.

Έτσι και σήμερα, η θυσία της Ιφιγένειας εν Αυλίδι, η θυσία των παιδιών μας που ξενιτεύονται απογοητευμένα από μας και τις πράξεις μας, είναι η τιμωρία μας αλλά και η μόνη ελπίδα για να φυσήξει ούριος άνεμος. … Όταν αυτός ο κύκλος ολοκληρωθεί, τότε «νοστήσαιεν». Με την επιστροφή τους θα ξαναβρεί ο τόπος και οι άνθρωποι του … τότε, το δρόμο της νηφαλιότητας και της προκοπής. Ας ελπίσουμε τότε τα παιδιά μας να θυμηθούν  το μύθο, να έχουν μάθει, ώστε να είναι η τελευταία φορά που αυτός ο τόπος θα δοκιμαστεί θύμα εμάς των ιδίων.