Η κυβερνητική ανακοίνωση του νέου κατώτατου μισθού (ΚΜ) και ημερομισθίου δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα στο τοπίο των αμοιβών. Παρά το γεγονός ότι, σε συνθήκες ακρίβειας, κάθε μισθολογική αναπροσαρμογή είναι καλοδεχούμενη, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι αυτή η τροποποίηση του κατώτατου μισθού αφορά μόλις σε 600 χιλιάδες περίπου εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα.

Επίσης θα επηρεαστούν και αρκετά επιδόματα. Οι υπόλοιποι εργαζόμενοι. που ήδη λαμβάνουν αποδοχές υψηλότερες από το νέο ΚΜ, δεν θα επηρεαστούν μισθολογικά, παρα μόνο αν αυτή η κυβερνητική απόφαση προκαλέσει παράπλευρες επιδράσεις στις επιχειρησιακές συμβάσεις ή τις ατομικές συμφωνίες εργοδότη-εργαζόμενου.

Οι ελάχιστες κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις, που υπάρχουν σήμερα, ελάχιστα θα επηρεαστούν. Οι κλαδικές μισθολογικές διαπραγματεύσεις αρχίζουν να θυμίζουν μία ξεχασμένη πρακτική.

Το κράτος ανέλαβε το 2012 -σε έκτακτές συνθήκες, είναι αλήθεια- την αρμοδιότητα καθορισμού του ΚΜ. Μετά το τέλος του Μνημονίων θα έπρεπε αυτή η αρμοδιότητα να αποδοθεί εκ νέου στους κοινωνικούς εταίρους διαμέσου της διαδικασίας συνομολόγησης της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Ωστόσο, το κράτος διατήρησε το αποκλειστικό προνόμιο για καθορισμό του ΚΜ.

Οι περιορισμένες δημοσιονομικές δυνατότητες είχαν στερήσει για αρκετά χρόνια από τις κυβερνήσεις τη δυνατότητα να δίνει παροχές σε χρήμα στους εργαζόμενους. Με το προνόμιο προσδιορισμού του ΚΜ, το κράτος μπορεί πλέον ως νέος «Ρομπέν των Δασών» να ασκεί εισοδηματική πολιτική στον ιδιωτικό τομέα από την τσέπη των επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολουμένων.

Το πολιτικό σύστημα ωφελείται επίσης γιατι δύναται να απασχολεί τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με αυτό το θέμα για πολύ καιρό: το τελευταίο τρίμηνο μάλλον δεν υπάρχει ούτε μία ημέρα, που κάποιο μέσο ενημέρωσης ευρείας εμβέλειας δεν δημοσιεύει μία δήλωση ή πρόβλεψη για την επικείμενη αναπροσαρμογή του ΚΜ.

Επιπλέον στις νέες συνθήκες οι εργαζόμενοι αισθάνονται πλέον ότι οφείλουν την αύξηση της αμοιβής τους όχι στους εργοδότες και τους συνδικαλιστές, που συμφωνούν μια μεταβολή, αλλά στο «κράτος-πατερούλη».

Ο «σιδηρούς νόμος» για την καταλυτική παρουσία του κράτους συνιστά μια ακλόνητη σταθερά στο ελληνικό σύστημα εργασιακών σχέσεων.

• Ο Θεόδωρος Α. Κουτρούκης είναι καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης