Η Αυστραλία βιώνει την κόλαση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αλλά οι σημαντικότεροι πολιτικοί της χώρας παραγνωρίζουν κακώς τη σοβαρότητα της κατάστασης και αρνούνται τα αίτια της καταστροφής.

Από τον  Richard Flanagan *

Μετάφραση από τα γερμανικά του άρθρου του που δημοσιεύθηκε στη γερμανική εφημερίδα DIE ZEIT Nr. 3/2020, 9. Januar 2020, από τον Γιώργο Κολέμπα.

Η Αυστραλία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί σαν το σημείο μηδέν της κλιματικής καταστροφής. Ο μεγαλοπρεπής μεγάλος κοραλλιογενής ύφαλος πεθαίνει, τα τροπικά δάση της χώρας, τα οποία αποτελούν μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, έχουν πάρει φωτιά, τα αχανή δάση από φύκια ( kelp forest ) έχουν εξαφανιστεί σε μεγάλο βαθμό, αμέτρητες πόλεις ήδη ή σύντομα δεν θα έχουν νερό – και τώρα οργιάζουν οι τεράστιες  φωτιές σε πρωτοφανή κλίμακα για τη μεγάλη ήπειρο.

Οι εικόνες των πυρκαγιών φαίνονται σαν ένα μίγμα των ταινιών «Mad Max» και «τελευταία ακτή»: χιλιάδες πρόσφυγες στην παραλία κάτω από πέπλα σκοτεινής πορτοκαλί ομίχλης, πυκνά συνωστισμένοι άνθρωποι και ζώα περιτριγυρισμένοι-α από φωτιά, που στην παράξενη σιωπή τους θυμίζουν σχεδόν εικόνες από τον Μεσαίωνα,  μισό- Μπρούγκελ, μισό- Μπος, τα πρόσωπα των επιζώντων που κρύβονται πίσω από μάσκες και προστατευτικά γυαλιά. Ο καπνός σβήνει όλο το φως και μετατρέπει τη μέρα σε νύχτα – στα φρικτά λεπτά πριν η κόλαση που πλησιάζει παρουσιασθεί με μια κόκκινη λάμψη. Οι φλόγες εκτινάσσονται 60 μέτρα ψηλά στον αέρα. Σίφουνες φωτιάς. Τρομαγμένα παιδιά σε λέμβους που κατευθύνονται μακριά από τις φλόγες – πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα.

Μια περιοχή σχεδόν 60.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων έχει ήδη καεί, είναι σχεδόν ίδιας έκτασης με την Αυστρία. Αυτό σημαίνει ότι καταστράφηκε περισσότερη από τετραπλάσια γη, από όσο κατέστρεψαν οι πυρκαγιές της Καλιφόρνιας το 2018 – και οκτώ φορές πιο πολύ από τις πυρκαγιές του Αμαζονίου το 2019. Την 1η Ιανουαρίου, ο αέρας στην Καμπέρα ήταν πιο μολυσμένος από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, εν μέρει λόγω ενός νέφους καπνού στο πλάτος της Ευρώπης. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι σχεδόν μισό δισεκατομμύριο γηγενή ζώα έχουν πεθάνει[1]. Φοβόμαστε ότι ορισμένα ζωικά και φυτικά είδη έχουν εξαλειφθεί πλήρως. Τα ζώα που επέζησαν αφήνουν τα μικρά τους πίσω. Γίνεται λόγος για μαζική λιμοκτονία τους. Τουλάχιστον 25 άνθρωποι πέθαναν και υπάρχει φόβος ότι θα είναι πολλοί περισσότεροι οι σκοτωμένοι.

Και η κύρια φάση της περιόδου των πυρκαγιών στην Αυστραλία, μόλις αρχίζει. Καθώς γράφω αυτό το κείμενο, κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη Νέα Νότια Ουαλία και κατάσταση καταστροφής στη Βικτόρια. Μαζικές εκκενώσεις λαμβάνουν χώρα, υπάρχουν φόβοι για μια ανθρωπιστική καταστροφή, και οι πόλεις κατά μήκος της Ανατολικής Ακτής παγιδεύονται από τη φωτιά. Εκεί, όλη η κυκλοφορία και τα περισσότερα δίκτυα επικοινωνίας διακόπτονται, και έτσι δεν γνωρίζει κανείς τη μοίρα τους.
Ένα email που στάλθηκε στους φίλους του από τον συνταξιούχο μηχανικό Ίαν Μίτσελ την Πρωτοχρονιά από τη μικρή κοινότητα Gipsy Point, στα βόρεια της Βικτόρια, είναι αντιπροσωπευτικό για αμέτρητους Αυστραλούς σε αυτή την καταστροφή:

«Αγαπητοί, εμείς και τα περισσότερα από τα σπίτια στο Gipsy Point είμαστε ακόμα εκεί αυτή τη στιγμή. Εδώ στο Gipsy Point είναι 16 άτομα. Εδώ και τέσσερις ημέρες δεν υπάρχει ηλεκτρισμός, καμία τηλεφωνική σύνδεση και καμία πιθανότητα να έρθει κανείς, καθώς όλοι οι δρόμοι είναι αποκλεισμένοι. Μόνο δορυφορικό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο λειτουργεί. Έχουμε δύο μεγαλύτερες βάρκες και ίσως μπορούμε να πάρουμε προμήθειες από την Coota, ειδικά καύσιμα. Χρειαζόμαστε περισσότερους ανθρώπους για να προστατεύσουμε την πόλη γιατί θα έχει πολύ ζέστη και πάλι από την Παρασκευή. Το συμάζεμα  γίνεται προβληματικό από σήμερα, παντού πέφτουν δέντρα στα μονοπάτια και κανείς δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Είμαστε εξαντλημένοι, κατά τα άλλα είμαστε μια χαρά. Αλλά είμαστε ακόμα εδώ στο 2020! Τους Χαιρετισμούς μας».

Μια νέα πινακίδα στέκεται μπροστά από το βιβλιοπωλείο στο ρημαγμένο χωριό Cobargo στη Νέα Νότια Ουαλία: «η μετα-αποκαλυπτική μυθοπλασία βρίσκεται τώρα στα “τρέχοντα γεγονότα”».

Είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, αλλά οι ηγέτες της Αυστραλίας δεν ανταποκρίνονται σε αυτή την πρωτοφανή εθνική κρίση, στηρίζοντας τη χώρα τους. Αντ ‘ αυτού, υπερασπίζονται τις βιομηχανίες άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι οποίες δωρίζουν πολλά χρήματα και στα δύο μεγάλα κόμματα – με τρόπο που φαίνεται σαν να αποδέχονται τη διάλυση της χώρας χάριν αυτών. Όταν οι πυρκαγιές κλιμακώθηκαν στα μέσα Δεκεμβρίου, ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου εργατικού κόμματος δεν επισκέφθηκε μέρη που δέχονταν τα πλήγματα, αλλά μέρη όπου λειτουργεί η εξόρυξη άνθρακα και κατέστησε σαφές την πλήρη υποστήριξή του στις εξαγωγές άνθρακα. Ο πρωθυπουργός μας Σκοτ Μόρισον, ένας συντηρητικός, πήγε διακοπές στη Χαβάη(«που στο διάολο είσαι;»).

Από το 1996, οι συντηρητικές κυβερνήσεις στην Αυστραλία έχουν επιχειρήσει τα πάντα για να υπονομεύσουν τις διεθνείς συμφωνίες για την κλιματική αλλαγή για να προστατεύσουν τις βιομηχανίες άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σήμερα, η Αυστραλία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας άνθρακα και φυσικού αερίου στον κόσμο. Πρόσφατα, η χώρα κατετάγη στην 57 η θέση-από τις 57 στο σύνολο- σε μια λίστα λήψης μέτρων για την προστασία του κλίματος.

Ο Morrison χρωστούσε τη μικρή εκλογική του νίκη πέρσι, το λιγότερο στον μεγιστάνα ορυχείων Clive Palmer. Αυτός έστησε ένα κόμμα με μαριονέτες για να εμποδίσει το εργατικό κόμμα να έρθει στην κυβέρνηση, το οποίο ήθελε να πάρει κάποια μέτρα για το κλίμα, σε περιορισμένο βαθμό βέβαια. Ο προϋπολογισμός της διαφήμισης της προεκλογικής εκστρατείας του Palmer ήταν κάτι παραπάνω από διπλάσιος απόαυτόν των δύο μεγάλων κομμάτων. Ο Palmer  αργότερα ανακοίνωσε ότι θα χτίσει το μεγαλύτερο ανθρακωρυχείο της Αυστραλίας.

Ο Morrison , ο οποίος προηγούμενα ασχολούνταν με το μάρκετινγκ, έπρεπε να επιστρέψει από τις διακοπές και να εκφράσει μια δημόσια απολογία. Έκτοτε, εμφανίζεται συχνά σε εικόνες που προσπαθούν να διαδώσουν καλή διάθεση και  πνεύμα και για τις οποίες ποζάρει με παίκτες του κρίκετ ή την οικογένειά του. Πολύ σπάνια τον βλέπει κανείς σε περιοχές που καίγονται, σε κατεστραμμένα χωριά και πόλεις ή μαζί με επιζώντες. Ο Scott Morrison προσπαθεί να παρουσιάσει τις πυρκαγιές σαν μια φυσιολογική καταστροφή που δεν είναι καθόλου ασυνήθιστη.

Φαίνεται να υπάρχει ένας τρομακτικός πολιτικός υπολογισμός πίσω από αυτή τη στάση: το εργατικό κόμμα, που εξακολουθεί να κλονίζεται από την εκλογική του ήττα, δεν έχει τίποτα να αντιπαραβάλει στην κυβέρνηση, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που κυριαρχούνται από τον Rupert Murdoch-πρόκειται για το 58% της κυκλοφορίας όλων των καθημερινών εφημερίδων – στηρίζουν τη θέση του αρνητή της κλιματικής αλλαγής. Και έτσι ο Scott Morrison φαίνεται να ελπίζει ότι θα επικρατήσει όσο δεν αναγνωρίζει το πόσο μεγάλη είναι η καταστροφή που καταβροχθίζει αυτή τη στιγμή την Αυστραλία.

Ο Morrison έκανε όνομα σαν υπουργός μετανάστευσης και προστασίας των συνόρων. Με αυτή την ιδιότητα, τελειοποίησε μια βάναυση στρατηγική στα πλαίσια της οποίας οι πρόσφυγες φυλακίστηκαν σε τρομερά στρατόπεδα στα νησιά του Ειρηνικού. Φαίνεται αδιάφορος στον ανθρώπινο πόνο. Τώρα η κυβέρνησή του έχει πάρει μια ανησυχητική απολυταρχική κατεύθυνση, στρεφόμενη σκληρά ενάντια στα συνδικάτα, στις οργανώσεις των πολιτών και τους δημοσιογράφους. Σύμφωνα με νομοθεσία που δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί στην Τασμανία, αλλά αναμένεται να ακολουθηθεί σε όλη την Αυστραλία, οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές θα είναι τώρα δυνατόν να τιμωρηθούν έως και 21 χρόνια φυλάκιση, για συμμετοχή σε διαδηλώσεις.

.«Η Αυστραλία είναι μια φλεγόμενη χώρα υπό την ηγεσία δειλών», έγραψε ο γνωστός δημοσιογράφος Hugh Riminton, εκφράζοντας έτσι πολλούς. «Και ηλίθίων» θα μπορούσε να έχει προσθέσει, αφού ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Michael McCormack απέδωσε τις φωτιές σε εκρήξεις της κοπριάς των αλόγων.

Αυτοί είναι οι άνθρωποι που ανοίγουν τις πύλες της κόλασης και θα μπορούσαν να οδηγήσουν ένα έθνος στην κλιματική αυτοκτονία.

Στη λίμνη Conjola, στη Νέα Νότια Ουαλία, ένας άντρας σέρνει πλαστικά δοχεία μακριά από ένα σπίτι που έχει τυλιχτεί στις φλόγες. Περισσότερο από το ένα τρίτο των Αυστραλών επηρεάζονται από τις πυρκαγιές, σύμφωνα με εκτιμήσεις και υπολογισμούς. Μια σαφής, αυξανόμενη πλειονότητα του πληθυσμού της Αυστραλίας επιθυμεί να ληφθούν μέτρα για τη προστασία του κλίματος. Και τώρα εγείρονται επίσης ηχηρά ερωτήματα σχετικά με το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ των ιδεολογικών εγκεφάλων της κυβέρνησης Morrison και της πραγματικής Αυστραλίας – μιας κατάξερης χώρας που θερμαίνεται γρήγορα και φλέγεται.

Η κατάσταση θυμίζει φαινομενικά τη Σοβιετική Ένωση στη δεκαετία του 1980, όταν οι κυβερνώντες αξιωματούχοι ήταν παντοδύναμοι, αλλά έχασαν τη βασική ηθική νομιμότητα να κυβερνούν. Στην Αυστραλία σήμερα, υπάρχει μια πολιτική τάξη με απολιθωμένο εγκέφαλο που έχει γίνει παρανοϊκή μπροστά σε μια τρομακτική πραγματικότητα , την οποία δεν μπορεί ή δεν θέλει να αντιμετωπίσει.
Ο Scott Morrison μπορεί να έχει μια τρομερή μηχανή προπαγάνδας με τον τύπο του Murdoch και καμία σοβαρή αντιπολίτευση, αλλά η ηθική του εξουσία μειώνεται φανερά. Την Πέμπτη, όταν απέφυγε μια έγκυο γυναίκα που ζητούσε βοήθεια, αναγκάστηκε να τραπεί σε φυγή από τους θυμωμένους, διαμαρτυρόμενους  διαδηλωτές μιας καμμένης πόλης. Ένας συντηρητικός περιφερειακός πολιτικός περιέγραψε την ταπείνωση του αρχηγού του κόμματός του ως «υποδοχή που βεβαιότατα του άξιζε».

Όπως διαπίστωσε κάποτε ο τελευταίος σοβιετικός ηγέτης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ξεκίνησε με την καταστροφή του πυρηνικού αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ το 1986. Ως αποτέλεσμα της καταστροφής, «το σύστημα, όπως το γνωρίζαμε, δεν μπορούσε να διατηρηθεί», έγραψε ο Γκορμπατσόφ το 2006. θα μπορούσε η ανυπολόγιστη τραγωδία των πυρκαγιών στην Αυστραλία, η οποία βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, να αποδειχθεί πιθανά το Τσερνομπίλ της κλιματικής κρίσης;

*Ο Αυστραλός συγγραφέας Richard Flanagan , γεννημένος στην Ταζμανία το 1961, κέρδισε το βραβείο Man Booker το 2014 για το μυθιστόρημα του The Narrow Road to the Deep North (Το στενό μονοπάτι μέσα από την ενδοχώρα)

[1] Σημείωση μεταφραστή: Εντωμεταξύ οι αντίστοιχες εκτιμήσεις ανέβασαν τον αριθμό στο 1,2 δις. καμμένα ζώα