Το οριστικό τέλος του ΣΥΡΙΖΑ με τη σημερινή του μορφή, συνέπεσε με την 9η Νοεμβρίου, την ημέρα της πτώσης του τείχους του Βερολίνου. Πρόκειται για σύμπτωση, αλλά τα δύο γεγονότα συνδέονται: διεθνώς, η καθοδική πορεία της Αριστεράς ξεκίνησε 35 χρόνια πριν. Τα γεγονότα στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι η βαλκανική, κωμικοτραγική εκδοχή της.

Με την κατάρρευση του τείχους στο Βερολίνο και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης δύο χρόνια μετά, η δυτική Αριστερά υπέστη δύο στρατηγικές ήττες. Πρώτα έχασε την ιδεολογική ηγεμονία που με κόπο διατηρούσε, στις χώρες που δεν είχαν νοιώσει τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» στο πετσί τους.

Βλέποντας τους ανθρώπους να γκρεμίζουν το τείχος ή να σκοτώνονται για να ρίξουν τον Τσαουσέσκου, όλοι κατάλαβαν ότι στον σοσιαλισμό- και εδώ οι μάζες δεν κάνουν λεπτές διακρίσεις- κάτι δεν πάει καθόλου καλά.

Δεύτερον, η Αριστερά έχασε τη διαπραγματευτική κοινωνική ισχύ της: οι μεταπολεμικές παραχωρήσεις της άρχουσας τάξης στους εργαζόμενους και τα συνδικάτα μπροστά στον κομουνιστικό κίνδυνο, δεν χρειάζονταν πλέον. Είχε φτάσει η ώρα για τη συρρίκνωση του σοσιαλδημοκρατικού μοντέλου και την ισοπεδωτική επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού.

• Διαβάστε επίσης: ΣΥΡΙΖΑ / Γεγονός η νέα διάσπαση – Ποιοι βουλευτές ανεξαρτητοπoιήθηκαν, ποιοι ακολουθούν μετά την αποχώρηση Κασσελάκη

Στις 4 Νοεμβρίου του 1989, πέντε μέρες πριν τα ιστορικά γεγονότα στο Βερολίνο, στην Ελλάδα η Αριστερά είχε υποστεί μία σοβαρή εκλογική ήττα, επίσης στρατηγικού χαρακτήρα. Μερικούς μήνες πριν, ο Συνασπισμός της Αριστεράς, μία συμμαχία του ΚΚΕ του Φλωράκη με την ΕΑΡ του Κύρκου, είχε συμμαχήσει σε κυβερνητικό επίπεδο με τη ΝΔ του Κ. Μητσοτάκη.

Ο τελευταίος είχε ανάγκη για να βρεθεί στην εξουσία, τη συμμαχία με την Αριστερά. Αυτή επεδίωκε να εκτοπίσει το ΠΑΣΟΚ από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και να ξανακερδίσει τους αριστερούς ψηφοφόρους, που είχαν στραφεί προς τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Τον Νοέμβριο το στοίχημα είχε αποτύχει: με τον αρχηγό του υπόδικο και άρρωστο, το ΠΑΣΟΚ ανέβασε το ποσοστό του σε 40,67% από το 39,13% των εκλογών του Ιουνίου του 1989. Αντίθετα ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου έπεσε στο 10,97% από το 13,13% που είχε κερδίσει πέντε μήνες πριν.

Με φόντο τις διεθνείς και εσωτερικές εξελίξεις, ακολούθησε η διάσπαση του ενιαίου Συνασπισμού το 1991. Το ένα κομμάτι κλείστηκε στο απόρθητο αλλά ξεκομμένο φρούριο του ΚΚΕ και δε βγήκε ποτέ από εκεί. Το άλλο πέρασε από 40 κύματα, έχασε ακόμη και την κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση για να επανέλθει σε ένα συμμαχικό σχήμα διαφόρων κομμάτων, οργανώσεων και προσωπικοτήτων.

• Διαβάστε επίσης: ΣΥΡΙΖΑ / Οι προβληματισμοί για την επόμενη ημέρα – Τα νέα στοιχήματα του Κασσελάκη

Ονομάστηκε ΣΥΡΙΖΑ και κινείτο μέχρι το 2012 στα όρια της κοινοβουλευτικής επιβίωσης, πριν εκτοξευθεί στην εξουσία εξ αιτίας της χρεοκοπίας της χώρας και του πολιτικού της συστήματος. Και χάρις σε μία έξυπνη κίνηση, καθόλου συνηθισμένη για την αριστερή αντιπολιτευτική κουλτούρα («θέλουμε να κυβερνήσουμε») του χαρισματικού επικεφαλής του κόμματος Α. Τσίπρα.

Αναλαμβάνοντας την κυβέρνηση το 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν προετοιμασμένος να πολεμήσει για να νικήσει την τρόικα. Η συζήτηση γύρω από αυτό καθώς και ο απολογισμός της περιόδου 2015-19 είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο, που το κόμμα και η ηγεσία του δεν θέλησαν ποτέ να ανοίξουν.

Το βέβαιο είναι ο άκρατος ερασιτεχνισμός και βολονταρισμός οδήγησαν στην πλήρη αναστροφή ρόλων σε ένα κορυφαίο οικονομικό σκάνδαλο, στο βατερλό των τηλεοπτικών αδειών, στη δημιουργία του αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου και στην ήττα. Που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί ή να περιοριστεί δραστικά, γιατί στην ίδια περίοδο έγιναν και καλά πράγματα.

Ακόμη πιο καταστροφική είναι όμως η άρνηση να συζητηθεί η τετραετία στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε στο 32% και προηγείτο σε όλες τις λαϊκές συνοικίες της χώρας. Το 2023 όχι μόνο τις έχασε όλες αλλά και σχεδόν 15 εκλογικές μονάδες, πτώση που σπάνια παρατηρείται παγκοσμίως για αξιωματική αντιπολίτευση και μάλιστα απέναντι σε μία κυβέρνηση που δεν τη λες και την καλύτερη του κόσμου.

Ύστερα ήρθε ένας τύπος που περνούσε απέξω με το μαγιό του, δεν είχε σχέση με την Αριστερά αλλά εκλέχθηκε πρόεδρος της και επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης! Την ίδια περίοδο που διεθνώς η ακροδεξιά κερδίζει έδαφος και η Αριστερά κάθε μορφής χάνει δυνάμεις, διασπάται (Γερμανία- Ισπανία) ή στην καλύτερη εκδοχή της (Γαλλία- Λαϊκό Μέτωπο) είναι αποκλεισμένη από την κυβέρνηση.

Στη Ελλάδα, πως να μην οδηγήσουν όλα αυτά στη βαθύτατη κρίση, τις διασπάσεις και όσα τραγικά συνέβησαν το βράδυ της Παρασκευής στον χώρο διεξαγωγής του Συνεδρίου, που οι οπαδοί του Σ.Κασσελάκη ονόμασαν υποτιμητικά «μπουζουξίδικο»;

Οι ερευνητές του μέλλοντος, που σε ρόλο ιστορικού ντέντεκτιβ θα ερευνήσουν το «Έγκλημα στο μπουζουξίδικο», θα πρέπει να ξεκινήσουν από παλιότερα, ιδίως από την περίοδο 2019- 23. Τότε θα διαπιστώσουν ότι οι δράστες δεν ήταν χθες παρόντες και η δολοφονία είχε γίνει χρόνια πριν. Για αυτό το πτώμα μύριζε τόσο άσχημα.