Το ρουσφέτι υπήρχε πάντα στην πολιτική. Οχι όμως στον βαθμό που μεγεθύνθηκε επί των ημερών της διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Τουλάχιστον ετηρούντο τα προσχήματα. Κανείς δεν διανοείτο να κάνει «διαγωνισμό» προσλήψεων σε ένα Σαββατοκύριακο του Αυγούστου, δύο μέρες πριν από την προκήρυξη των εκλογών και σε κανένα κατάλογο επιτυχόντων δεν θα υπήρχαν τόσα συγγενικά πρόσωπα υπουργών και βουλευτών.

Του Πάσχου Μανδραβέλη στην Καθημερινή της 08/07/2010

Πού οφείλεται όμως αυτό το ξεσάλωμα της διαφθοράς και των πελατειακών σχέσεων κατά την εξαετία 2004-2009; Πολλοί το εξηγούν με το «θεώρημα της πείνας». Τα στελέχη της Ν.Δ., ήταν χρόνια μακριά από την εξουσία και αποφάσισαν να βγάλουν όλα τα σπασμένα σε μια τετραετία. Αυτό εξηγεί μόνο εν μέρει την κατάσταση. Βασικότερο πρόβλημα ήταν το έλλειμμα πολιτικής επεξεργασίας που έκανε την κεντροδεξιά να βλέπει όλα τα πεπραγμένα του ΠΑΣΟΚ σαν σκάνδαλα.

Κατ’ αρχήν φτώχεια της ανάλυσης παρήγαγε ηθικολογία. Είναι αστείο, αλλά όλα τα χρόνια της αντιπολίτευσης (1993-2004) τα στελέχη της Ν.Δ. μετέφραζαν σε διαφθορά όσα δεν κατανοούσαν. Νέοι θεσμοί συκοφαντήθηκαν, πολιτικοί ρίχτηκαν στην πυρά, διότι αδυνατούσαν να αποδείξουν ότι δεν είναι ελέφαντες. Η πραγματική διαφθορά αναμειγνυόταν με ηθικολογικές προσεγγίσεις, με αποτέλεσμα να φτάσουμε σε ακραία νομοθετικά μέτρα (π.χ. «φρουτάκια», απαγόρευση αγοράς μετοχών από βουλευτές κ.λπ.). Μεγάλες τομές συρρικνώθηκαν στη σκέψη της πλειονότητας των στελεχών της σε αποκλειστικά «πράσινες διευθετήσεις». Τα μεγάλα έργα ήταν μόνο διαπλοκή, ο Καποδίστριας σχεδιάστηκε μόνο και μόνο για να κερδίζει το ΠΑΣΟΚ δημοτικές εκλογές, το ΑΣΕΠ ήταν ένας εύσχημος τρόπος για να μπαίνουν στο Δημόσιο μόνο «πράσινα παιδιά». Η αλήθεια είναι ότι η διαπλοκή υπήρξε· πιθανότατα κατά τον σχεδιασμό των νέων δήμων να ελήφθησαν υπόψη εκλογικοί σχεδιασμοί του ΠΑΣΟΚ, αλλά και επιμέρους τοπικές ευαισθησίες· ο νόμος για το ΑΣΕΠ τροποποιήθηκε πολλάκις για να καλύψει ιδιαιτερότητες στην πρόσληψη στελεχών του δημόσιου τομέα. Αυτές οι επιμέρους παθογένειες όμως μεταφράστηκαν από το στελεχικό δυναμικό τής τότε αντιπολίτευσης ότι αποτελούσαν το όλον των μεταρρυθμίσεων.

Αυτή όμως η φτωχή πολιτική ανάλυση για τα «πεπραγμένα του ΠΑΣΟΚ» είχε δευτερογενείς επιπτώσεις, όχι μόνο στον τρόπο άσκησης της αντιπολίτευσης, αλλά και στη διακυβέρνηση της χώρας. Για πάρα πολλά στελέχη ο πήχυς της νέας διακυβέρνησης ήταν πολύ χαμηλά. Αν όλα τα πεπραγμένα του ΠΑΣΟΚ (1993-2004) ήταν σκάνδαλα τότε το πρόβλημα της χώρας κατά τον κ. Καραμανλή θα μπορούσε να λυθεί με την ηθική διακυβέρνηση. Για πολλά στελέχη του, όμως, τα εξ ορισμού «λιγότερα δικά τους σκάνδαλα» δεν θα έπρεπε να ενοχλούν κανένα. Ετσι κι αλλιώς μέτρο σύγκρισης ήταν το «απόλυτο κακό» του ΠΑΣΟΚ. Οταν το ΠΑΣΟΚ «έκανε τόσα», πείραζε να κάνουν κι αυτοί κάτι ελάχιστο; Μόνο που το δικό τους «ελάχιστο» συγκρινόταν διαρκώς με το φανταστικό «μέγιστο» του ΠΑΣΟΚ. Οσα και να έκαναν, πάντα φαινόταν λιγότερα απ’ όσα φανταζόταν ότι έγιναν προηγουμένως. Γι’ αυτό και παρά τις παραινέσεις Καραμανλή φούντωσε η διαφθορά, σε σημείο που να γίνει κοινή πεποίθηση ότι «όσα έκανε το ΠΑΣΟΚ σε είκοσι χρόνια, αυτοί πρόλαβαν να κάνουν περισσότερα σε έξι».