Το Μετρό ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2006 και σύμφωνα με το αρχικό του χρονοδιάγραμμα έπρεπε να έχει παραδοθεί το 2011. Όμως τα πρώτα 5 χρόνια είχε ολοκληρωθεί μόλις το 18% του έργου.

Για τις καθυστερήσεις κατά το διάστημα 2006 – 2015 το δημόσιο, κατόπιν δικαστικών αποφάσεων, πλήρωσε στον εργολάβο κοντά 200 εκατομμύρια ευρώ από εθνικούς πόρους σαν αποζημιώσεις.

Τον Μάρτιο του 2016 που ανέλαβε η νέα διοίκηση της Αττικό Μετρό ΑΕ που διόρισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, το έργο ήταν σταματημένο στο 30% της ολοκλήρωσής του.

Το 2019 που η διοίκηση που διόρισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, το έργο είχε προχωρήσει στο 75% της ολοκλήρωσής του.

Και επιπλέον είχε σχεδιαστεί, εγκριθεί και είχε αρχίσει να εφαρμόζεται μια τεχνική λύση στη Βενιζέλου που επέτρεπε την κατασκευή του υπόγειου σταθμού με παραμονή του μεγάλης σημασίας αρχαιολογικού συμπλέγματος του Decumanus Maximus στη θέση του.

Σύμφωνα με αυτόν τον σχεδιασμό το Μετρό θα παραδίνονταν σε λειτουργία στο τέλος του 2020. Σε αντίθετη περίπτωση, ο εργολάβος θα πλήρωνε ρήτρες εκατομμυρίων στο δημόσιο.

Ο κ. Μητσοτάκης τον Σεπτέμβριο του 2019 ανακοίνωσε ως μη όφειλε, αφού δεν είχε τεχνική εισήγηση, την αλλαγή σχεδιασμού του έργου, με τη δικαιολογία ότι έτσι αυτό θα προχωρούσε πιο γρήγορα και πιο οικονομικά.

Αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής ήταν να τεμαχιστούν και να αποσπαστούν τα αρχαία από τη θέση που βρίσκονταν επί 18 αιώνες, με μη αντιστρεπτές συνέπειες όσον αφορά στην ακεραιότητα και την αυθεντικότητα του μνημείου.

Κι ακόμη, αποτέλεσμα αυτής της ολέθριας επιλογής ήταν αντί οι εργολάβοι να πληρώνουν ρήτρες, να πληρώνει το δημόσιο στους εργολάβους εκατομμύρια ευρώ για τις καθυστερήσεις που το ίδιο προκάλεσε.

Με το νέο σχεδιασμό το έργο επρόκειτο, δήθεν, να παραδοθεί σε λειτουργία τον Απρίλιο 2023.

Ο πρωθυπουργός διαψεύστηκε από τις εξελίξεις σε όλες του τις υποσχέσεις.

• Το Μετρό θα τελειώσει, σύμφωνα με τη σύμβαση λειτουργίας που υπογράφτηκε σήμερα, τον Απρίλιο του 2025. Αφού χρειάζονται ακόμη 12-18 μήνες δοκιμαστικής λειτουργίας. Με αποτέλεσμα η Θεσσαλονίκη να παραμείνει χωρίς αξιόπιστες και σύγχρονες δημόσιες μεταφορές μέχρι τότε.
• Το έργο επιβαρύνθηκε τουλάχιστον άλλα 100 εκατομμύρια ευρώ από το 2019 μέχρι σήμερα, εξ αιτίας των αποζημιώσεων στον εργολάβο που προκάλεσε η καθυστέρηση που ο ίδιος ο πρωθυπουργός επέβαλε.
• Το αρχαιολογικό σύμπλεγμα της Βενιζέλου έγινε κομματάκια lego, έχοντας απωλέσει οριστικά την ακεραιότητα και την αυθεντικότητά του.
• Η Θεσσαλονίκης έχασε οριστικά το στοίχημα των δημόσιων μεταφορών, μια και το Μετρό της θα είναι το πρώτο αστικό μέσο σταθερής τροχιάς στην Ελλάδα που δεν θα είναι δημόσιου, αλλά ιδιωτικού χαρακτήρα. Με ό,τι αυτό σημαίνει σε ποιότητα εξυπηρέτησης και σε οικονομική επιβάρυνση των πολιτών.

Σήμερα το Μετρό έπρεπε να λειτουργεί ήδη, από το 2020. Με δημόσιο χαρακτήρα, με τα αρχαία αυθεντικά και ακέραια στη θέση τους και χωρίς τα εκατομμύρια ευρώ σε αποζημιώσεις που έχουν δοθεί στους εργολάβους εξ αιτίας των καθυστερήσεων που η ίδια η κυβέρνηση Μητσοτάκη προκάλεσε.

Ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος υπόσχονταν τη λειτουργία του έργου τον Απρίλιο 2023, υπέγραψε σήμερα, Οκτώβρη του 2023, την ανάθεση της λειτουργίας του Μετρό, η οποία δεν μπορεί να ολοκληρωθεί, για λόγους ασφαλείας, πριν το 2025.

Και τέλος, η λειτουργία ενός έργου σταθερής τροχιάς που κατασκευάστηκε με δημόσια χρήματα, ανατίθεται σε ιδιώτη. Τη στιγμή που το Μετρό της Αθήνας, όπως και τα περισσότερα Μετρό στην Ευρώπη, λειτουργούν με δημόσιο χαρακτήρα.

Ο κ. Τζιτζικώστας, περιφερειάρχης εδώ και δέκα χρόνια και μάλιστα με ισχυρή εντολή από τους πολίτες, δεν έχει πει κουβέντα ούτε για την αδικαιολόγητη καθυστέρηση του Μετρό, ούτε για την καταστροφή ενός μνημείου που αποδείκνυε την ιστορική συνέχεια και την ελληνικότητα της Μακεδονίας, ούτε όμως για τη διασπάθιση εκατομμυρίων ευρώ δημόσιου χρήματος που μεταφέρθηκαν στα ταμεία των εργολάβων. Σε μια εποχή μάλιστα κλιματικής κρίσης, με την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας να παραμένει ανοχύρωτη απέναντι στον πλημμυρικό κίνδυνο, χωρίς κονδύλια για έργα αντιπλημμυρικής προστασίας.

Αντί να πανηγυρίζουν γιατί καθυστέρησαν ένα έργο που θα μπορούσε να λειτουργεί ήδη από το 2020 προς όφελος των πολιτών της Θεσσαλονίκης, αντί να επιχαίρουν που επιβάρυναν τα δημόσια ταμεία με εκατομμύρια ευρώ αποζημιώσεις, αντί να καμαρώνουν που κατέστρεψαν ένα μνημείο πολιτισμού και αντί να διαφημίζουν την ιδιωτικοποίηση ενός μέσου μαζικής μεταφοράς που κατασκευάστηκε με δημόσια χρήματα, θα έπρεπε σήμερα να να ζητούν συγγνώμη από τους Θεσσαλονικείς.

* Γιάννης Μυλόπουλος, Καθηγητής, πρώην Πρύτανης ΑΠΘ Υποψήφιος Περιφερειάρχης Κ. Μακεδονίας