Τούτο τον Αύγουστο, τόσο στη Φιλαδέλφεια όσο και στον Έβρο ζήσαμε 2 κορυφώσεις στη μακρά και ύπουλη αναβίωση του φασισμού.

Είχαμε νεκρούς ακόμη και παιδιά όπως στον Έβρο, με τους φασίστες να επιχαίρουν ιδιαίτερα επειδή ήταν «παιδιά άλλων». Αν και βαρβαρότητες εναντίον παιδιών έχουν πραγματοποιηθεί στο όνομά κάθε ιδεολογίας (κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε) κανείς δεν το έκανε, και δεν το κάνει, όπως οι φασίστες.

Στη μακρά παράδοσή τους τους να αυξομειώνουν κατά το δοκούν τα όρια του δικού και του ξένου, εντάσσονται όμως και οι δολοφονίες ελληνοκύπριων παιδιών που τις θυμόμαστε με αφορμή την πρόσφατη επέτειο του Αττίλα, αλλά και την επίσκεψη τουρκικών στρατευμάτων σε λίγες ημέρες στην Κύπρο, με αφορμή την «Ημέρα της Νίκης», το δικαίωμα στην οποία έδωσαν όμως ελληνοκύπριοι φασίστες, κι ας μην δεν δικαιολογεί την βάρβαρη απόφαση της εισβολής:

Στις 14 Αυγούστου του 1974, με σκληρούς βομβαρδισμούς και με αφορμή τις αποτυχίες των συνομιλιών της Γενεύης, ξεκινούσε η 2η φάση του Αττίλα.

Ενώ οι Τούρκοι εισβολείς προέλαυναν και η ΕΛΔΥΚ, (αφημένη στην μοίρα της και μη επαρκώς επανδρωμένη εξαιτίας της προδοτικής στάσης των Αθηνών την οποία μέλη της είχαν προηγουμένως υπηρετήσει συνεργαζόμενα με την ΕΟΚΑ Β ως ενεργούμενα της δικτατορίας), είχε καθηλωθεί, η σφοδρότητα της επίθεσης ήταν εξαιρετικά βίαιη κυρίως λόγω των βομβών ναπάλμ που είχαν ήδη κάνει το ντεμπούτο τους στα βουνά του Γράμμου κάποιες δεκαετίες πριν και εισάγονταν στην Κύπρο από δεκαετίας μέσα από παράνομο δίκτυο δια θαλάσσης από το χωριό Κόκκινα υπό την εποπτεία Τούρκων και Βρετανών πρακτόρων.

Οι αλληλοσφαγές μεταξύ των εθνοτικών κοινοτήτων που συγκατοικούσαν στο νησί όλη την προηγούμενη περίοδο είχαν οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση του εθνικιστικού μίσους, αλλά η ΕΟΚΑ Β στράφηκε κι εναντίον συμπατριωτών της που υποστήριζαν την εδαφική ακεραιότητα και την πολιτική του εφικτού του Προέδρου Μακαρίου. Όμως οι σφαγές που σφαγές που πραγματοποιήθηκαν εναντίον αλλοεθνών από μέλη της οργάνωσης σε Τόχνη, Αλόα-Μαράθα και Σανταλάρη χαρακτηρίστηκαν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τον ΟΗΕ δίνοντας την αφορμή, μαζί με το Πραξικόπημα εναντίον μιας εκλεγμένης Κυβέρνησης, για τον Αττίλα.

Η αλήθεια είναι πως ο Γρίβας ανήκει στην μακριά παράδοση των ακροκεντρώων Βενιζελικών που εκφασίστηκαν ήδη από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, επιτιθέμενοι (σε μια χαοτική «πραγματικότητα») σε πρόσφυγες, κι έπειτα ως πρόσφυγες συνεργαζόμενοι με τους Ναζί, σε διαφορετικά πλαίσια και με διαφορετικό τρόπο δράσης, αλλά με ένα εξαιρετικά κοινό «διαταύτα».

Σταλμένος στην Κύπρο από τον Γ. Παπανδρέου αρχικά και τιθέμενος σε κατ’ οίκον περιορισμό από την χούντα των Αθηνών για μία περίοδο της ζωής του, γρήγορα προσεγγίστηκε από την CIA και αφέθηκε ελεύθερος, με μια σικέ  απόδραση, από την στρατιωτική κυβέρνηση των Αθηνών ώστε να συνεχίσει την δράση του στην μεγαλόνησο, με έναν κοινό στόχο: την πτώση του Μακάριου.

Σύμφωνα με την κατάθεση στο Κογκρέσο των ΗΠΑ του τότε Πρέσβη Χένρι Τάσκα, τόσο με την ανάλυση του Δρουσιώτη όσο και με μυστικά στοιχεία που έχουν εκ των υστέρων βρεθεί η ΕΟΚΑ Β λάμβανε βοήθεια 1 εκατομμύριο δολάρια ετησίως για να στηθεί  ως μέρος του δικτύου ανατροπής  Stay Behind «μη αρεστών» Κυβερνήσεων  από τους κατά τα άλλα «υπέρμαχους» της διεθνούς Δημοκρατίας. Το δίκτυο, με πλοκάμια τόσο στην Ελλάδα (ως η συνδεδεμένη με τον ΙΔΕΑ «Προβιά») όσο και στην Τουρκία, όπου είχε προνομιακές σχέσεις με τους Γκρίζους Λύκους, που επιτίθονταν επίσης σε αλλοεθνείς και πολιτικά ετερόδοξους «συμπατριώτες τους», συμβάλλοντας πραξικοπήματα που συνέβησαν στην Τουρκία.

Οι δολοφονίες μαθητών

Αλλά από τις τραγικότερες πλευρές των συγκρούσεων στην Κύπρο υπήρξε η δολοφονία μαθητών. Συνηθίζουμε, και πολύ σωστά, να θυμόμαστε τους ήρωες Κύπριους μαθητές που δολοφόνησαν τα Αγγλικά στρατεύματα κατοχής, όπως συνήθιζαν να κάνουν, κι ακόμη φρικτότερα πχ στην Αφρική, οι αποικιοκράτες. Δυστυχώς όμως ξεχνάμε πως μαθητές που δολοφονήθηκαν από «συνελληνες» Κυπρίους.

Ο αγώνας των Κύπριων μαθητών και μαθητριών, αρχής γενομένης το 1953, και με νεότερα θύματα τον 7χρονο Δημητράκη Δημητριάδη σε διαδήλωση κατά της εξορίας του Μακάριου και την 10χρονη Ιωάννα Ζαχαριάδου, κορυφώθηκε με την μάχη σώμα με σώμα στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, όπου και δολοφονήθηκε ο πρωτοστατήσας Πετράκης Γιάλουρος και βρήκε τον τραγικό της επίλογο, όσον αφορά την Αγγλοκρατία, με τους φυλακισμένους μαθητές που απαγχονίστηκαν, όπως ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης.

Στο κλίμα των συγκρούσεων μεταξύ Μακαρίου και ΕΟΚΑ Β, με την βία να κλιμακώνεται εκατέρωθεν καθώς η νόμιμη κυβέρνηση προσπαθούσε να αμυνθεί στις επιθέσεις και δολοφονίες της ΕΟΚΑ Β, συστήνοντας ακόμη και παρα-κρατική οργάνωση καθώς δεν ήλεγχε πλήρως τον επίσημο στρατό και την αστυνομία, η ΕΟΚΑ Β όχι μόνο στράφηκε εναντίον τουρκοκύπριων αμάχων (και παιδιών από 3 έως 15 ετών ανάμεσα τους όπως στα χωριά Αλόη και Μαράθα), προσφέροντας την καλύτερη αφορμή στον Αττίλα, αλλά κι εναντίον ελληνοκυπρίων που, αρκετοί από αυτούς ως παιδιά είχαν πρωτοστατήσει στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ Α.

Μαθητές όπως ο Κυριάκος Παπαλαζάρου, που δολοφονούνταν από μέλη της ΕΟΚΑ Β στην Πάφο τον Ιούλιο του 1973 και οι Ανδρέας Θεοδοσίου και Γιώργος Χαραλάμπους τον Ιούλη του 1975, στη Λάρνακα. 

Ανάμεσα στα έμμεσα θύματά τους υπάρχει η τραγική περίπτωση του Παπαλάζαρου Νεοφύτου, του «ανταρτόπαπα» της Κύπρου που έχασε 2 γιους στους καιρούς της οδύνης. 

Όπως σημειώνει ο Νιαζί Κιζίλγιουρεκ  «ο Ιούλιος είναι τραγικός για όλους τους ελληνοκύπριους αλλά για κάποιους ήταν πιο τραγικός./…/ Ο Παπαλάζαρος ήταν ιερέας, αλλά το επάγγελμά του δεν ήταν εμπόδιο στο να γίνει ένα αριστερός και ενεργό μέλος του ΑΚΕΛ όπως και η υπόλοιπη οικογένεια. Γι΄ αυτό το λόγο ήταν στόχος της εξτρεμιστικής εθνικιστικής οργάνωσης της ΕΟΚΑ Β.»

Στο ντοκιμαντέρ της Σούλας Χατζηκυριάκου «Η απουσία σου μέσα μου» λίγα χρόνια πριν πεθάνει ο Παπαλάζαρος που είχε μάθει τους γιους του πως «τον φασισμό τον πατάς στο κεφάλι αλλιώς θεριεύει» όπως λέει, αποκαλύπτει πως ο φάκελος της δολοφονίας του 16χρονου γιου του, δόκιμου μοναχού, που στην αρχή προβλήθηκε ως τυχαία εκπυρσοκρότηση περίστροφου αστυνομικού, «εξαφανίσθηκε» από το βαθύ Κυπριακό κράτος ώστε ο ένοχος να μην τιμωρηθεί ποτέ.

Ενώ έναν Ιούλιο αργότερα, ο άλλος γιος του, ο Σωτήρης, ένας νεαρός ουμανιστής που σπούδαζε γιατρός και είχε ήδη βραβευτεί σε διαγωνισμό ποίησης μεταξύ Λυκείων με θέμα την Ειρήνη, θα τραυματιζόταν στην διάρκεια του πραξικοπήματος από Έλληνες και θα θανατωνόταν κατά την διάρκεια της εισβολής από Τούρκους.

Αλλά όσο εξελισσόταν το Πραξικόπημα, νεκροί θα έπεφταν οι μαθητές μέλη της ΕΔΟΝ Αντρέας Θεοδοσίου ετών μόλις 14, και ο 17χρονος Γιώργος Χαραλάμπους, γαζωμένοι από συμμορία της ΕΟΒΑ Β στον Άη Γιάννη.

Το μοναδικό θύμα που επιβίωσε προσποιούμενος των νεκρό από την σφαγή στην Τόφα, ο Σουάτ Καφαντάρ, που είδε όλη την οικογένειά του να δολοφονείται μπροστά του από τη φασιστική συμμορία, έχει μηνήσει επανειλημμένα πως δεν θεωρεί πως πρέπει να μισεί τους Ελληνοκύπριους, αλλά μόνο τους δολοφόνους. «Παρά την αποστροφή που λογικά νιώθει κάθε άνθρωπος για αυτούς που σκοτώσανε την οικογένειά του και παραλίγο να σκοτώσουν και τον ίδιο, ο Σουάτ Καφαντάρ εξηγεί ότι το μίσος δεν μπορεί να επεκτείνεται σε έναν ολόκληρο λαό» ανέφερε στην συνέντευξή του στην εφημερίδα Φιλελεύθερος.

«Δεν έχω μίσος για κανέναν ε/κ. Αλλά για εκείνους που το έκαναν αυτό, το μίσος δεν θα σταματήσει να υπάρχει ποτέ. Δεν τους ξέρω, ίσως να τους δω και να μην τους γνωρίσω, αλλά αν μου πει κάποιος αυτοί είναι, μπορεί – δεν ξέρω – μπορεί να τους πιάσω από το λαιμό». Το ίδιο πρέπει να θυμόμαστε και για τους πολιτικούς μας άλλους, αποφεύγοντας τις γενικεύσεις και τη νοοτροπία της συλλογικής ενοχής  που εκτονώνει αλλά δεν αντιμετωπίζει.

Παρόλο όμως που βίαια περιστατικά και εκφασισμένες νοοτροπίες μπορεί να υπάρχουν παντού, τα τάγματα εφόδου έχουν ιδεολογικό πρόσημο. Η απόσυρση της κριτικής πρόσληψης της ιστορίας όμως που προσωποποιεί τις ευθύνες σε παραβατικά άτομα που συμμετέχουν σε ορδές δίχως να αναλύει τα αίτια του φασισμού καθώς και μια επιλεκτική χρήση της ιστορίας και της Κύπρου που θυμίζει μόνο τους εθνοτικά ή εθνικά ‘άλλους’ ως δολοφόνους παιδιών, κάνει  χρέος την υπεράσπιση και την προβολή μιας Μνήμης που δεν χωρά πουθενά, που δεν χρωστά πουθενά, και που προσπαθεί να υπερασπιστεί το Μέλλον.

• Αφιερώνεται στους συντρόφους/ισσες μου που κρατούν ζωντανή την εφημερίδα «Εποχή».