Περιχαρείς οι υπουργοί της Νέας Δημοκρατίας σπεύδουν να φωτογραφηθούν δίπλα σε κάθε επιχειρηματία και στέλεχος εταιρείας που υπόσχεται επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Για να θυμίσουμε, όμως, μία αγαπημένη φράση ορισμένων εξ αυτών, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες και, στο πεδίο της ψηφιακής τεχνολογίας, οι διάβολοι μπορεί να είναι περισσότεροι από τους… αγγέλους.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των data centers, η ανάγκη ύπαρξης των οποίων είναι αναντίρρητη, με δεδομένη την εξάρτηση όλων μας, πολιτών και επιχειρήσεων, από τις διαδικτυακές υπηρεσίες.

Από τα περίπου 8.000 data centers που λειτουργούν σε όλο τον κόσμο, το 1/3 βρίσκεται στις ΗΠΑ, ενώ περίπου 3.000 βρίσκονται στην Ευρώπη. Στη χώρα μας λειτουργούν σήμερα 18 και μεγάλες μονάδες διαχείρισης δεδομένων, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται αυτά που κατασκευάζουν ή δηλώνουν ότι θα κατασκευάσουν μερικές από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες πολυεθνικές.

Το ερώτημα όμως είναι, τι οφέλη θα έχουμε από τη λειτουργία αυτών των νέων μονάδων;

Φαίνεται πως όχι πολλά. Βεβαίως υπάρχει το κατασκευαστικό κομμάτι, δηλαδή η ανέγερση των απαραίτητων κτιριακών υποδομών, που απασχολεί μηχανικούς και τεχνίτες.

Κατά τη λειτουργία τους όμως και για λόγους αποτελεσματικότητας δεν απαιτείται μεγάλος αριθμός εργαζομένων και πολλοί από αυτούς μπορεί να βρίσκονται σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα ή και σε άλλη ήπειρο. Μιας και είπαμε για άλλες ευρωπαϊκές χώρες ας δούμε τι πραγματικά συμβαίνει εκεί.

Στην Ιρλανδία, μια χώρα που πολλοί στη χώρα μας εμφανίζουν ως πρότυπο εξωστρέφειας, υπάρχει προβληματισμός για τη διαρκή κατασκευή νέων μονάδων επεξεργασίας δεδομένων. Μακριά από την τεχνοφοβία, Ιρλανδοί βουλευτές επισημαίνουν τις αρνητικές πλευρές.

«Γνωρίζουμε ότι τα κέντρα δεδομένων ξεφυτρώνουν σε όλη τη χώρα και μαζί τους έρχονται αιολικά πάρκα και γεννήτριες ενέργειας από ορυκτά καύσιμα», σχολίασε προ διετίας η Lynn Boylan, μέλος της ιρλανδικής Γερουσίας και στέλεχος του κόμματος Σιν Φέιν.

«Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των τεχνολογικών κολοσσών να ξεπλύνουν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο της λειτουργίας τους, οι αριθμοί δεν λένε ψέματα. Η αύξηση των κέντρων δεδομένων στην Ιρλανδία συνοδεύεται από ένα τεράστιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Προσποιούνται ότι η ψηφιακή τεχνολογία είναι μια καθαρή βιομηχανία, αλλά απαιτείται τεράστια ποσότητα ενέργειας για την τροφοδοσία των servers και των συστημάτων ψύξης», πρόσθεσε για να τονίσει ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 2027 τα data centers θα καταναλώνουν το 31% της ιρλανδικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Η Ιρλανδία δεν είναι η μόνη χώρα όπου διατυπώνονται αντιρρήσεις. Η περιφέρεια της Βόρειας Ολλανδίας μόλις πριν από λίγες εβδομάδες ανακοίνωσε ότι θα προσφύγει κατά της περιβαλλοντικής άδειας που εξέδωσαν οι αρχές της πόλης Ουιτχουρν. Η ίδια περιφέρεια ακύρωσε πέρυσι μια άδεια για την κατασκευή data center της Microsoft.

Ήδη από το 2022 η Ολλανδία έχει θέσει σε εφαρμογή τη νέα της στρατηγική για τα data centers, ορίζοντας ότι νέες μονάδες μπορούν να κατασκευαστούν μόνο σε συγκεκριμένα βιομηχανικά και επιχειρηματικά πάρκα. Ενα μικρό ολλανδικό (και όχι γαλατικό) χωριό Ζεεβόλτε εξεγέρθηκε στα τέλη του 2021 κατά του Facebook που σχεδίαζε να “πνίξει” την περιοχή κατασκευάζοντας ένα data center έκτασης 1.400 στρεμμάτων ή, μιας και μιλάμε για ακίνητο, 1.400.000 τετραγωνικών μέτρων. Η μονάδα θα κατανάλωνε 1,4 τεραβατώρες τον χρόνο και μάλλον θα “στράγγιζε” ενεργειακά τη γύρω περιοχή που βασίζεται στην αιολική ενέργεια για τη λειτουργία των μικρών κτηνοτροφικών και αγροτικών μονάδων της.

Βεβαίως τέτοιες ανησυχίες δεν διατυπώνονται στην Ελλάδα όπου κάθε εξαγγελία για επένδυση αντιμετωπίζεται ως μάννα εξ ουρανού. 

Η πραγματικότητα βεβαίως απέχει αρκετά από τις ωραιοποιημένες εικόνες που συνηθίζουν να περιγράφουν τα «εξαπτέρυγα» του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Κατά μέσο όρο ένα data center εταιρείας όπως είναι η Google απασχολεί γύρω στα 100-120 άτομα. Αν δεχτούμε ότι η Microsoft θα προχωρήσει και θα ολοκληρώσει την κατασκευή των τριών μονάδων συνολικής δυναμικότητας 40 MW, θα απασχολούνται σε αυτά όχι περισσότερα από 350 άτομα, κυρίως σε υπηρεσίες φύλαξης και συντήρησης. 

Την κατασκευή τριών data centers έχει «τάξει» και η Google που παρήγγειλε μελέτη  σύμφωνα με την οποία ως το 2030 από την επένδυσή της θα δημιουργηθούν περίπου 20.000 θέσεις εργασίας και θα μπουν 2,2 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία.

Εύλογα αναρωτιέται κανείς πώς θα συμβεί αυτό. Μετά τη χώρα-τράνζιτ των κοντέινερ η Ελλάδα γίνεται και χώρα-τράνζιτ των δεδομένων και όπως γνωρίζουμε ήδη από την περίπτωση της διακίνησης εμπορευμάτων, τα οφέλη σε όρους απασχόλησης ούτε μεγάλα είναι ούτε… ζηλευτά. Κάτι μας λέει ότι το ίδιο θα συμβεί και με τα περιβόητα data centers.