Αύγουστος. Θερινή ραστώνη. Κορύφωση διακοπών. Μελτέμια και τζιτζίκια. Τσίπουρο και σαρδέλα. Θάλασσα και φεγγαράδα. Αυτά δεν αλλάζουν, παραμένουν ίδια και απαράλλαχτα.

Ads

Κανείς δεν θέλει κάτι διαφορετικό. Όλοι συνομολογούν στην ιδιαιτερότητα του μήνα της Παναγιάς. Ελλάδα, Ορθοδοξία, τόπος, έθιμα, συνήθειες, επαναλήψεις, άνθρωποι. Σε πείσμα των τροϊκανών, των κουαρτέτων, των αυστηρών, των ξινών, των αδίστακτων που προσπαθούν να αλλάξουν τη ροή του χρόνου. «Να τρέξουμε για να προφτάσουμε». Όμως ο χρόνος δεν ακολουθεί τις ανθρώπινες επιταγές και αποφάσεις. Παραμένει αυτόνομος, μοναδικός. Έχει τη δική του φορά. Πηγαίνει με τους ρυθμούς του· με αυτούς που αντιστέκονται στον καιρό. Που πηγαίνουν χρόνια πίσω. Τότε που ο άνθρωπος περπατούσε αντάμα με το χρόνο. Ο βιωμένος του χρόνος, ταυτιζόταν με τον ωρολογιακό. Οι αλλαγές της μέρας ήταν αυτές που καθόριζαν τις επιλογές των ανθρώπων. Πότε θα ξυπνούσαν, θα κοιμόντουσαν, θα δούλευαν, θα διασκέδαζαν. Τότε κοιτούσαν ψηλά για να δουν την πορεία του ήλιου και ν’ αποφασίσουν την επόμενη κίνηση. Ο χρόνος αποκτούσε μεταφυσική σχέση με τον άνθρωπο. Τον αναζητούσαν στην πορεία των άστρων. Κι όμως εκείνος ο χρόνος ήταν ο αληθινός. Δεν έτρεχε πιο γρήγορα, ούτε καθυστερούσε να ’ρθει. Δεν υπήρχε μυστήριο στις χρονικές μεταβολές, ούτε ήταν λίγος για τον άνθρωπο, πολλώ δε μάλλον δεν του περίσσευε.

Με κείνο το χρόνο, εκείνους τους ανθρώπους, ο Αύγουστος φαίνεται να ’χει μοναδική σχέση. Πηγαίνει με ρυθμό που ο βιωμένος χρόνος γίνεται ένας με τον ωρολογιακό. Στη χώρα μας αποκτά μια χαρακτηριστική εικόνα. Την εικόνα του ανθρώπου με το κομπολόι. Το κομπολόι με τις χάντρες και το μέτρημα του χρόνου. Η εικόνα του ανθρώπου που αγναντεύει το πέλαγο, μετακινώντας κάθε λεπτό τις χάντρες του κομπολογιού. Η συγχρονισμένη κίνηση του δείκτη και του αντίχειρα για το κύλισμα της χάντρας, μετρούν το χρόνο. Υπάρχει όμως σχέση της κίνησης του δείκτη και του αντίχειρα σ’ ένα κομπολόι και στο σύμβολο του πολιτισμού μας, το smart phone; Η σχέση τους έχει να κάνει με το χρόνο. Στην πρώτη περίπτωση, ο χρόνος μετριέται με το πέρασμα από τη μέρα στη νύχτα, έτσι όπως ο άνθρωπος το ακολουθεί. Στη δεύτερη περίπτωση, ο χρόνος συμπιέζεται μέσα στα ανθρώπινα θέλω και στις τεχνητές ανάγκες. Τρέχει για να προλάβει όσα ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να φτάσει. Τρέχει από πίσω του, μη προφταίνοντας τις όλο και μεγεθυνόμενες ταχύτητες που ο άνθρωπος κατασκευάζει.

Αυτός ο άνθρωπος «επιδιώκει» να ξεπεράσει το χρόνο. Είναι ο «άνθρωπος-smart phone». Ο άνθρωπος του ουρανοξύστη, του μάρκετινγκ, των McDonald’s, της «Προτεσταντικής ηθικής». Είναι ο «άνθρωπος-κέρδος», ο «άνθρωπος-χρέος», ο «άφιλος άνθρωπος». Αυτός ο τύπος είναι κοντά στον άνθρωπο με το κομπολόι, όσο είναι το κομπολόι που ακολουθεί το χρόνο σε σχέση με το smart phone που κατασκευάζει δικούς του χρόνους. Αυτοί οι δυο τύποι ανθρώπου είναι ξένοι μεταξύ τους. Τους χωρίζει μεγάλη απόσταση. Δεν μπορούν να βρουν κοινό βηματισμό. Ο άνθρωπος με το κομπολόι «κινείται» σύμφωνα με την πορεία του ήλιου και της σελήνης, ενώ ο «άνθρωπος-smart phone» σύμφωνα με την πορεία των χρηματιστηρίων και των hedge funds. Ο πρώτος ακούει τα τζιτζίκια του Αυγούστου, ο δεύτερος τα κορναρίσματα και τις σειρήνες των Βρυξελλών. Ο ένας μυρίζει τα μπουγαρίνια και τους ασφόδελους, ο άλλος τις εξατμίσεις των SUV και τις υγρασίες των υπογείων σιδηροδρόμων. Ο άνθρωπος με το κομπολόι ευλογεί την τύχη του να ζει κάτω από το φως της Μεσογείου, ο «άνθρωπος-smart phone» ψάχνει την τύχη του στους ανήλιαγους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης. Το κομπολόι βρίσκει το χρόνο του στη δική του γη, το smart phone φτιάχνει χρόνους σε μιαν άλλη γη.

Ads