Με το σημερινό άρθρο πρώτος ταξιδεύω στον χρόνο εγώ, αφού θυμάμαι μιαν αγαπημένη μου συνήθεια των αρχών του αιώνα.

Η σειρά των βιβλίων του Χάρι Πότερ, δεν ντρέπομαι να το πω, μου άρεσε πολύ -και μπορεί το πρώτο ή το δεύτερο βιβλίο της σειράς να τα πήρα για τις κόρες μου, αλλά τα υπόλοιπα τα διάβασα πρώτος εγώ. Μάλιστα, για μερικές χρονιές υπήρχε το εξής τελετουργικό: αγόραζα τον καινούργιο τόμο της σειράς αμέσως μόλις κυκλοφορούσε στα αγγλικά, τον διάβαζα απνευστί και τον διηγιόμουν στις κόρες μου. Ήταν και μεγάλα βιβλία, με πολλές εκατοντάδες σελίδες, οπότε ξενυχτούσα – αλλά ήταν καλοκαίρι.

Αργότερα αγοράζαμε και την ελληνική μετάφραση, οπότε για μένα το ενδιαφέρον ήταν να δω πώς είχε αποδώσει η μεταφράστρια τα διάφορα λογοπαίγνια και πώς τα είχε καταφέρει με τα δύσκολα σημεία. Τότε δεν είχα ιστολόγιο, αλλά στον παλιό μου ιστότοπο είχα γράψει μερικά αρθράκια γύρω από τα μεταφραστικά του Χάρι Πότερ. Όταν βγήκε το έκτο βιβλίο, Harry Potter and the Half-blood Prince, ο ελληνικός εκδοτικός οίκος ανακοίνωσε ότι ο τίτλος θα ήταν «Ο Χ.Π. και ο πρίγκιπας του αίματος» -έγραψα τότε ένα άρθρο, αλλά και άλλοι πολλοί επέκριναν τον τίτλο, που ήταν εντελώς παραπλανητικός. Τελικά ο τίτλος άλλαξε στο πετυχημένο «… και ο ημίαιμος Πρίγκιψ».

Εννοείται ότι είδαμε επίσης τις ταινίες της σειράς οικογενειακώς -εκτός από τις δυο τελευταίες, όπου τα κορίτσια είχαν πια μεγαλώσει και πήγαιναν σινεμά με την παρέα τους, κι έτσι τις είδα μόνος μου, χμ, κάπου στο Διαδίκτυο. Μέχρι εκεί – δεν ασχολήθηκα με βιντεοπαιχνίδια ή άλλα χαριποτερικά παραφερνάλια, αν και οι μικρές κάτι έπαιξαν.

Η σειρά των βιβλίων του Χάρι Πότερ ολοκληρώθηκε το 2007 με τον έβδομο τόμο – ένας τόμος για κάθε χρονιά του Χάρι στο Χόγκγουορτς.

Ωστόσο, η Τζ.Κ.Ρόουλινγκ συνέχισε να γράφει -το πρώτο της βιβλίο για μεγάλους, το A Casual Vacancy ήταν το πρώτο και μοναδικό ως τώρα λογοτεχνικό βιβλίο που το διάβασα από την αρχή ως το τέλος σε ηλεκτρονική μορφή, σε έναν ηλαναγνώστη που είχα τότε. Θέμα της μια μικρή αγγλική επαρχιακή πόλη, όπου ο ξαφνικός θάνατος ενός δημοτικού συμβούλου από εγκεφαλικό αφήνει τη θέση του στο συμβούλιο κενή (αυτή είναι η vacancy του τίτλου -στα ελληνικά αποδόθηκε ‘Ένας ξαφνικός θάνατος»). Κι αυτό μού άρεσε πολύ, η Ρόουλινγκ ξέρει να γράφει.

Φέτος κυκλοφόρησε ένα βιβλίο που μπορεί να θεωρηθεί το όγδοο βιβλίο της σειράς του Χάρι Πότερ, αν και δεν θα συμφωνούσαν όλοι. Καταρχάς, δεν είναι γραμμένο από την Ρόουλινγκ ή μόνο από την Ρόουλινγκ -στο εξώφυλλο συν-συγγραφείς δηλώνονται οι Τζον Τίφανι και Τζακ Θορν. Κι έπειτα, δεν είναι μυθιστόρημα, αλλά θεατρικό έργο -το «σενάριο της πρόβας» γράφει το εξώφυλλο. Πρόκειται μάλιστα για ένα θεατρικό έργο σε δύο μέρη, το οποίο, όπως διαβάζω, παίζεται τώρα στο Λονδίνο, αλλά όλα τα εισιτήρια έχουν πουληθεί ως του χρόνου τον Μάιο (διάβασα μάλιστα ότι η Ρόουλινγκ επέμενε να είναι οι τιμές των εισιτηρίων χαμηλές -10 λίρες, που είναι αδιανόητο για θέατρο του Λονδίνου).

Το αγόρασα πάντως και το διάβασα -και δεν το μετάνιωσα. Βέβαια, σενάριο είναι -αλλά ομολογώ ότι σε ορισμένα σημεία με συνάρπασε. Η δράση τοποθετείται 19 χρόνια μετά το τέλος του προηγούμενου, έβδομου τόμου, όταν ο Χάρι Πότερ πλησιάζει τα σαράντα, είναι ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Μαγείας και έχει τρία παιδιά -ο δεύτερος γιος του, ο Άλμπους, ετοιμάζεται να πάει στο Χόγκγουορτς, όπου θα είναι συμμαθητής με τον γιο του Ντράκο Μαλφόι και με την κόρη του Ρον και της Ερμιόνης. Ωστόσο, δεν ακολουθεί τα βήματα του πατέρα του: πιάνει φίλο τον Σκόρπιους Μαλφόι και το Καπέλο της Επιλογής τον κατατάσσει στο Σλίθεριν, πράγμα που κι ο ίδιος φοβόταν.

Όπως κι άλλοι γιοι διάσημων πατεράδων, ο Άλμπους νιώθει να τον βαραίνει το όνομα του πατέρα του και εξεγείρεται -κι ο Χάρι δεν μπορεί να χειριστεί σωστά την απείθεια του γιου του. Αυτά έχουν συμβεί σε εκατομμύρια οικογένειες, αλλά στον κόσμο των μάγων τα πράγματα περιπλέκονται, ιδίως όταν διαρρέει η πληροφορία ότι στο Υπουργείο Μαγείας υπάρχει κάπου μια χρονομηχανή.

Στον κόσμο του Χάρι Πότερ, οι χρονομηχανές είχαν απαγορευτεί, επειδή όταν κανείς ταξιδεύει στο παρελθόν και αλλάξει κάτι μπορεί να επηρεάσει το παρόν. Εδώ βλέπουμε την εφηβική φανταστική λογοτεχνία της Ρόουλινγκ να αγγίζει ένα από τα κεφαλαιώδη θέματα της επιστημονικής φαντασίας, για το οποίο έχουν γραφτεί αμέτρητα έργα -ξεκινώντας πιθανώς από τη Μηχανή που ταξιδεύει στον χρόνο του Ουέλς, που την έχει μεταφράσει στα ελληνικά ο αγαπημένος μου Ν. Λαπαθιώτης.

Η επιστημονική φαντασία έχει διερευνήσει όλες τις πιθανές παραλλαγές και συνέπειες που μπορεί να έχει η αλλαγή του παρελθόντος: παράλληλοι κόσμοι, εναλλακτική ιστορία κι άλλα πολλά. Το θέμα προσφέρεται και για κομεντί, όπως η Επιστροφή στο μέλλον όπου ο έφηβος ήρωας επιστρέφει στο παρελθόν, όπου είναι συνομήλικος με τον πατέρα του και τον ερωτεύεται η επίσης έφηβη πλέον μητέρα του.

Υπάρχει βέβαια και η άλλη θεωρία, ότι αν επιστρέψεις στο παρελθόν, όσο και να προσπαθήσεις να το αλλάξεις, τελικά στον ίδιο παρονομαστή θα καταλήξεις. Αν κάποιος με μια χρονομηχανή επιστρέψει στη Γερμανία το 1920 και, ας πούμε, σκοτώσει τον σχετικά άγνωστο Αδόλφο Χίτλερ (θα το κάνει να φανεί ατύχημα), θα έχουμε ή όχι την άνοδο του ναζισμού και τον πόλεμο; Πολλοί θα έλεγαν ότι και πάλι θα εμφανιστεί κάποιος πολιτικός με τις ίδιες απόψεις, αλλά θα λέγεται αλλιώς.

Αλλά ας γυρίσουμε στον Χάρι Πότερ. Ο γιος του Χάρι και ο γιος του Μαλφόι, ο Άλμπους και ο Σκόρπιους όπως λέγονται, βρίσκουν μια χρονομηχανή που έχει ξεφύγει από την απαγόρευση και καταστροφή, και επιστρέφουν στο παρελθόν, και συγκεκριμένα στο τέλος του τέταρτου χρόνου, εκεί που γίνεται το Τρίαθλο της Μαγείας, για να εμποδίσουν τον θάνατο του Σέντρικ Ντίγκορι. Περισσότερες λεπτομέρειες δεν θα πω, αλλά την πρώτη φορά που επιστρέφουν στο παρόν τους, έχοντας αλλάξει ελάχιστα το παρελθόν, βρίσκουν ότι ο Ρον δεν έχει παντρευτεί την Ερμιόνη αλλά μιαν άλλη συμμαθήτριά του, ενώ Υπουργός Μαγείας είναι ο Χάρι Πότερ (ενώ στον δικό τους κόσμο είναι η Ερμιόνη). Στη δεύτερη προσπάθεια, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, διότι από το λίγο που άλλαξαν το παρελθόν επιστρέφουν σε ένα παρόν όπου ο Βόλντεμορτ έχει νικήσει και έχει επιβάλει την απαίσια κυριαρχία του.

Το έργο απαρτίζεται από πολλές μικρές σκηνές, καμιά εικοσαριά για κάθε πράξη, ενώ υποθέτω ότι θα χρειάστηκαν αρκετά ειδικά εφέ για το ανέβασμα, ειδικά εκεί όπου διάφοροι μεταμορφώνονται με το Πολυχυμικό φίλτρο -και όταν περνάει η επίδρασή του ξαναπαίρνουν σταδιακά την προηγούμενη μορφή τους.

Πάντως, διαβάζω ότι δεν άρεσε σε όλους και πολλοί φανατικοί χαριποτεριστές απογοητεύτηκαν – κάποιος έγραψε ότι πολύ θα ήθελε να έχει μια χρονομηχανή ώστε να ξεδιαβάσει το βιβλίο. Άλλοι θα απογοητεύτηκαν όταν η Ρόουλινγκ δήλωσε ότι το νέο αυτό βιβλίο δεν είναι η αρχή για μια νέα χαριποτερική σειρά, αλλά ο αποχαιρετισμός στον Χάρι Πότερ.

Κλείνω αυτή τη σύντομη παρουσίαση με καναδυό μεταφραστικά. Βρήκα καλή τη μετάφραση – οι διάλογοι αποδόθηκαν ζωντανά, με την αναμενόμενη δόση νεανικής αργκό. Σε ένα μόνο σημείο νομίζω πως εντόπισα ένα λαθάκι – στη σελίδα 85 η Ερμιόνη θυμίζει ότι είναι Υπουργός Μαγείας, και ο Ντράκο την κόβει λέγοντάς της «Μια ψήφο που την κέρδισες μόνο και μόνο επειδή είσαι φίλη του Χάρι».

A vote, θα έλεγε το αγγλικό, αλλά στα αγγλικά vote είναι και η ψήφος και η ψηφοφορία. Την ψηφοφορία κέρδισε, τις εκλογές αν θέλετε, η Ερμιόνη. Αλλά αυτό είναι παρωνυχίδα.

Έμαθα και μια λέξη.  Στην αρχή του βιβλίου, εκεί όπου υπάρχουν οι αφιερώσεις των τριών συν-συγγραφέων (να το πούμε συσσυγραφέων; δεν μου πάει) ο Τζακ Θορν το αφιερώνει στον Έλιοτ Θορν, τον γιο του, που γεννήθηκε φέτος τον Απρίλιο και «την ώρα που κάναμε πρόβα, γαλούρισε».

Ομολογώ πως δεν θυμάμαι να έχω συναντήσει ξανά αυτή τη λέξη και σε καναδυό λεξικά δεν τη βρήκα. Καταλαβαίνω από τα συμφραζόμενα ότι σημαίνει πως έβγαλε φωνούλες. Ωστόσο, στη Live-Pedia βρίσκω να σημαίνει «βγάζω υπόκωφο κλαψιάρικο ήχο», που δεν μου πολυταιριάζει, ενώ σε λευκαδίτικο γλωσσάρι στο διαδίκτυο βρίσκω να σημαίνει «χαριεντίζομαι με βρέφος» – εδώ όμως έχουμε το βρέφος να κάνει κάτι.

Δυστυχώς δεν έχω το αγγλικό πρωτότυπο πρόχειρο κι έτσι δεν μπορώ να είμαι βέβαιος τι σημαίνει το «γαλουρίζω». Αν πάντως σημαίνει «βγάζω φωνούλες» ή κάτι τέτοιο, κι αν η λέξη «γαλουρίζω» είναι άγνωστη και σε άλλους (διότι μπορεί μόνον εγώ να την αγνοώ -πείτε μου στα σχόλια), θαρρώ πως καλύτερα θα έκανε η μεταφράστρια να το αποδώσει «έβγαλε τις πρώτες του φωνούλες» ή κάτι τέτοιο.

sarantakos.wordpress.com