«Δεν καταλαβαίνω γιατί ο βιαστής είναι πιο κακός άνθρωπος από την κοπέλα που βγάζει τα βυζιά της έξω και προκαλεί. Τη βία τη ζητάει η ίδια, θέλει να τη βιάσουν». Ηταν πριν από δέκα χρόνια όταν ο ζωγράφος Κώστας Τσόκλης, μας έφτυσε καταπρόσωπο μέσα από την κάμερα της δημόσιας τηλεόρασης.

Εναν χρόνο μετά, σε συνέντευξή του στο «Βήμα», εξηγήθηκε: «Είπα ότι προτού καταδικάσω ήθελα να ερευνήσω ποιος ουσιαστικά φταίει. Εκείνη που προκαλεί – αν προκαλεί – ή εκείνος που μη μπορώντας να κρατήσει τις ορμές του μπροστά στην ομορφιά που επιδεικνύεται επιτίθεται;» 

Μέσα στη δίνη της πανδημίας ο σπουδαίος εικαστικός δεν μπόρεσε να κρατήσει τις δικές του ορμές και επιτέθηκε στις κυρά Μαρίες που, όπως είπε, παρεξηγήθηκαν από την άποψή του ότι αν βρισκόταν μπροστά στο φρικτό δίλημμα, θα επέλεγε για να ζήσει έναν άξιος γέρος, ο Πικάσσο ας πούμε, αντί για ένα μωρό που όταν μεγαλώσει μπορεί να γίνει «ένα βόδι όρθιο» ή αντί για μια ασήμαντη κυρά Μαρία. 

Να μιλήσεις για το ένστικτο αυτοσυντήρησης κάποιων γέρων που κρατιούνται από τη ζωή με έναν τρόπο επιθετικό προς όλους, προς τους δικούς τους και προς τους γύρω τους, διεκδικώντας προτεραιότητα του συμφέροντός τους έναντι όλων είναι λίγο. 

Να σκεφτείς ότι η ηλικία πολλές φορές αλλάζει τους ανθρώπους επηρεάζοντας εκτός από τη φυσική, τη νοητική και την ψυχοσυναισθηματική τους κατάσταση δεν αρκεί και δεν συνάδει με τη συγκεκριμένη περίπτωση. 

Να τρομάξεις μπροστά στην ανθρώπινη σκληρότητα και στο μίσος για τον άλλο, όπως κάθε φορά ορίζεται το ανοίκειο, είναι αναμενόμενο. 

Και να αναρωτηθείς πόση ακόμη αγριότητα μπορεί να αναδειχθεί με θρυαλλίδα το άγχος του θανάτου και τον φόβο αφανισμού των βεβαιοτήτων είναι μοιραίο. 

Το πιο σοκαριστικό με τον εμετό που έκανε πάνω μας ο Κ. Τσόκλης είναι ότι δεν είχε καμία επίγνωση του πόσο αποκρουστικό είναι αυτό που είπε. Με αυτή την έννοια, βρίσκεται πολύ κοντά με τον αντιδήμαρχο Αθηναίων Μακρόπουλο που έγινε γνωστός εκφράζοντας τη νοσταλγία του για το σπίτι του στο Μπάντεν-Μπάντεν και την Αστον Μάρτιν του. Ούτε αυτός κατάλαβε γιατί έγινε τόσος θόρυβος για κάτι τόσο αυτονόητο στον δικό του κόσμο.

Τι άνθρωποι είναι αυτοί; 

Σίγουρα δεν είναι λίγοι. Είναι παντού γύρω και, γενικά, τα καταφέρνουν. Στο μουσείο Τσόκλη στην Τήνο πήγα κι εγώ το καλοκαίρι και τον Μακρόπουλο τον ψήφισαν τόσοι δημότες της Αθήνας. 

Στο σούπερμάρκετ που ψωνίζω διαλέγω ένα ταμείο όπου μπορεί να έχει βάρδια μια κυρία που γνωριζόμαστε. Μέχρι να «χτυπήσει» τα ψώνια μου και να πληρώσω, προλαβαίνουμε να αλλάξουμε κάποιες κουβέντες. 

Την τελευταία φορά που την είδα με ρώτησε αν είχα ακούσει τις καταγγελίες του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας. Κατάλαβα αμέσως τι εννοούσε. Είχαν μιλήσει για εκατοντάδες κρούσματα στις αλυσίδες σουπερμάρκετ που αποκρύπτονται από το προσωπικό, για εργοδότες που δεν δίνουν στους εργαζόμενους τη δυνατότητα να κάνουν τεστ, για καραντίνα μόνο για όσους βρέθηκαν θετικοί χωρίς κλείσει το κατάστημα και χωρίς να γίνει απολύμανση.  Είχαν επίσης μιλήσει για συστηματική παραβίαση βασικών εργασιακών δικαιωμάτων, όπως υπερωριακή απασχόληση, αλλαγή ωραρίων και μετακίνηση εργαζόμενων από κατάστημα σε κατάστημα, χωρίς να δίνεται ταυτόχρονα η δυνατότητα για άδεια ειδικού σκοπού σε εργαζόμενους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. 

Η ταμίας ήταν πολύ ταραγμένη. Τη λένε Μαρία.