Οπαδός μιας νέας δημοκρατικής Ευρώπης, χτισμένης από τους λαούς και τις ζωντανές δυνάμεις της νεολαίας που αντιτάσσονται στις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού, της λιτότητας και της κυβέρνησης «ειδημόνων», δηλώνει ο γάλλος φιλόσοφος Ετιέν Μπαλιμπάρ, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα.

Ads

Θεωρεί ότι η λύση θα είναι συλλογική, γιατί αν η Ελλάδα αποκλειστεί από την Ευρώπη θα γίνει έρμαιο των αγορών. Χαιρετίζει επίσης το αυθόρμητο και δημοκρατικό κίνημα των αγανακτισμένων. «Η πολιτική που επιβλήθηκε στην Ελλάδα εμπνευσμένη από καθαρά χρηματοπιστωτικά κριτήρια, δεν θα επιλύσει, αντίθετα θα επιδεινώσει, το πρόβλημα σταθερότητας του ευρώ» τόνισε. «Η πολιτική αυτή δεν χαρακτηρίζει μόνο την Ελλάδα. Προσέλαβε οξείες μορφές σε πολλές χώρες βυθίζοντας την Ευρώπη στην πιο σκοτεινή φάση της ιστορίας της και ακυρώνοντας τα όποια περιορισμένα πλεονεκτήματα της ενοποίησης» συμπλήρωσε.

Πώς θα βλέπατε την έκδοση ευρωομολόγου ή ένα νέο ευρωπαϊκό σχέδιο Μάρσαλ, όπως λέγεται; τον ρωτάμε.

Αυτά είναι τεχνικά μέτρα τα οποία έχουν ήδη προταθεί αλλά μέχρι τώρα έχουν σθεναρά απορριφθεί από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ειδικά τη Γερμανία, αλλά και τη Γαλλία, που δεν το είδε με ενθουσιασμό. Τα θεωρούν προοδευτικά μέτρα γιατί συλλογικοποιούν το πρόβλημα του δημόσιου χρέους στην Ευρώπη. Κατ’ αρχάς είμαι υπέρ τέτοιων μέτρων γιατί εκφράζουν ένα είδος μεγαλύτερης αλληλεγγύης μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών. Και το γεγονός ότι υπάρχει μια τόσο μεγάλη αντίσταση από τα ευρωπαϊκά κράτη με κάνει να πιστεύω ότι πρέπει να πιέσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Οτιδήποτε αυξάνει την ικανότητα των δημόσιων αρχών και των κυβερνήσεων να αντισταθούν στην πίεση των κερδοσκόπων και των διεθνών αγορών κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

«Ο ελληνικός λαος», τονίζει, «έγινε αντικείμενο επαίσχυντης δυσφήμισης, αλλά το πρόβλημα δεν είναι μεμονωμένο και επομένως δεν μπορείτε να το λύσετε μόνοι σας. Μια Ελλάδα αποκλεισμένη από την Ευρώπη θα παραδιδόταν στις αρπακτικές δυνάμεις των αγορών».

«”Δεν είμαστε εμπόρευμα” λένε οι πολίτες, αλλά πρέπει να πούμε επίσης ότι είμαστε πολίτες, διεκδικώντας μερίδιο ευθύνης. Μην περιοριστείτε στην καταγγελία. Αναγεννηθείτε οι ίδιοι. Ας καταγγείλουμε τη διαφθορά, τη φοροδιαφυγή, τις πελετειακές σχέσεις, την αδιαφορία για τους ανέργους. Ας απαιτήσουμε στο σύνολο της Ε.Ε. μια δημοκρατική μεταρρύθμιση των θεσμών. Ας δώσουμε μεγαλύτερη σημασία στην άμεση δημοκρατία και την αυτοδιαχείριση, την ισότητα στην κατανομή των φόρων, τη διαφάνεια» συμπλήρωσε.

Ποιος είναι όμως σήμερα ο ρόλος της αριστεράς στην Ευρώπη;

Υπάρχει μια μεγάλη δυσαναλογία ασφαλώς. Το κίνημα των αγανακτισμένων, ακόμη και αν δημιουργεί ηχώ σε όλη την Ευρώπη, είναι περιορισμένο σε μερικά μόνο κράτη. Το πρόβλημα της αριστεράς είναι ωστόσο γενικά ίδιο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Δεν περιμένω ένα θαύμα αναδημιουργίας και αναγέννησης της ευρωπαϊκής αριστεράς, η οποία έφτασε στα χαμηλότερα σημεία της ιστορίας της. Η ενσωμάτωσή της σε επίπεδο διανόησης και ιδεολογίας επηρέασε και την ικανότητά της να οργανώσει κοινωνικά κινήματα και να συνδεθεί με τα οράματα των ανθρώπων, να εμπνεύσει τον λαό.

Δεν χρειαζόμαστε λοιπόν απλώς μια αναγέννηση της αριστεράς, αλλά και αυτή πρέπει να συμβεί επίσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν περιμένω τίποτα από μια αναγεννημένη αριστερά που περιορίζεται σε μία μόνη χώρα.

Πώς συνδέεται με το κίνημα των αγανακτισμένων;

Σε αυτή την προοπτική, ελπίζω το κίνημα των αγανακτισμένων να δράσει, κατά βάθος, σαν διέγερση, και ίσως να συμβάλει σ’ αυτή την προσπάθεια αναγέννησης. Ωστόσο γνωρίζω ότι το χάσμα αυτή τη στιγμή είναι πολύ μεγάλο μεταξύ των παραδοσιακών μορφών της πολιτικής τάξης που ελέγχει λίγο-πολύ την αριστερά στην Ευρώπη και έχει καθαρά εκλογικές προοπτικές από τη μια μεριά και το είδος των νέων κρίσιμων, επειγουσών αναγκών, που φέρνουν οι αγανακτισμένοι από την άλλη. Ομως η σύγκρουση αυτή δεν πρέπει να εξελιχθεί ανταγωνιστικά. Πρέπει να αποφευχθούν δηλαδή αμοιβαίοι ριζοσπαστικοί αποκλεισμοί και να πάμε σε μορφές πολιτικής-κοινωνικής αντιπαράθεσης.

Για τον γάλλο φιλόσοφο, «η πλατεία Συντάγματος, εμπνεόμενη από άλλα παραδείγματα κινημάτων άμεσης δημοκρατίας, αποδεικνύει ότι οι έλληνες νέοι δεν αποδέχονται τα κελεύσματα του νεοφιλελευθερισμού». Χαιρετίζει το γεγονός ότι το εγχείρημα δεν είναι βίαιο. «Η βία θα οδηγήσει σε ήττα και δυστυχία όλων, καθώς οι κατασταλτικοί μηχανισμοί είναι έτοιμοι να τη χρησιμοποιήσουν και να καταφύγουν στην πρόκληση» εξηγεί.

Είστε αισιόδοξος;

Θα σας παραπέμψω στον Γκράμσι: «Απαισιοδοξία της διανόησης, αισιοδοξία της βούλησης»…

Συνέντευξη στο Χρήστο Ζέρβα, δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία, στις 19/06/2011.