Αγάπησε βαθιά την θάλασσα, το παγκόσμιο ποτάμι που ενώνει ανθρώπους, πλάσματα και λαούς. Αγάπησε βαθιά κι αυτά όλα. Αγωνίστηκε ως ταξικός αποστάτης (γιός βιομήχανου που νοιάστηκε για τους απόκληρους) ενάντια στους Δαναούς κάθε καιρού, για την απελευθέρωση των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των γυναικών και των ζώων σε εποχή που η ανθρωπότητα δεν είχε προχωρήσει έστω τόσο όσο έχει προχωρήσει.

Συνέγραψε το “Μανιφέστο”, κατήγγειλε το κράτος και τα στελέχη του (κάτι που ισχύει και πάλι και σήμερα μετά τα ρευστά διαλλείματα κοινωνικού φιλελευθερισμού) ως επιτροπή διαχείρισης των συμφερόντων των ισχυρών, ασχολήθηκε ευνοϊκά για την Ελλάδα μαζί της στο γνωστό πόνημα των Μαρξ και Ένγκελς “Η νεώτερη Ελλάδα, η Τουρκία και το ανατολικό ζήτημα”, και εντόπισε την ηθική παρακμή (και) των καιρών του, καταγγέλλοντας ανάμεσα σε άλλα την νοοτροπία μιας μεσαίας τάξης που σε εποχή που η υλική επιτυχία μέσω της εργασίας ‘κεντροποιούνταν’ στις πολιτικοκοινωνικές ρητορικές, και μέσω αυτών στην κοινωνία, ταύτιζε την αξία των ανθρώπων με αυτήν, γινόμενη το μαλακό υπογάστριο για όσα προηγήθηκαν κι όσα ακολούθησαν…

Ο Φρίντριχ Ένγκελς γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1820 στην Ρηνανία της Γερμανίας στην περιοχή του σημερινού Βούπερταλ, σε επιχειρηματική οικογένεια προτεσταντών με φιλελεύθερες απόψεις από την μεριά του πατέρα του και Ολλανδών εκπαιδευτικών και παστόρων από την μεριά της μητέρας του. Από τα παιδικά του χρόνια αγάπησε το διάβασμα και την λογοτεχνία, με ιδιαίτερη αγάπη στον Άγγλο επαναστάτη και φιλέλληνα ποιητή Πέρσυ Σέλλεϋ και ‘απαγορευμένα’ γερμανικά κείμενα, αλλά και κείμενα έμπρακτης χριστιανικής θρησκευτικής συνείδησης (αν και κατέληξε όπως και άλλοι επαναστάτες της εποχής του ένθεος άθρησκος, επέκρινε μάλιστα  τις μυστικιστικές αντιλήψεις) όπως ο βίος του Ιησού του Σλάιζερμάχερ. Αυτό το δυναμικό παζλ συνέβαλλε στο άνθισμα μιας έτσι κι αλλιώς φύσης ανήσυχης, κάνοντάς τον να σκίσει το προστατευτικό κάλυμμα της ζωής του, και να έρθει σε άμεση επαφή με τα δεινά της εργατικής και όχι μόνο τάξης παρά την αστική του καταγωγή, προσπαθώντας να εφαρμόσει στην ίδια του την ζωή τις γνώσεις και τις πλατιές φιλοσοφικές του  βάσεις.

Χαρακτηριστικό της αγάπης του για τον φιλοσοφικό στοχασμό και τα αιώνια σύμβολα της Λογοτεχνίας, είναι πως σε ηλικία μόλις 16 ετών συνθέτων ελληνικό εξάμετρο σε ένα ποίημα για τον Ετεοκλή και τον Πολυνίκη, των γιών του Οιδίποδα, αυτού που αποπειράθηκε να λύσει μπροστά στη Σφήκα το αίνιγμα της ανθρώπινης φύσης, αυτού που θα ανέτρεπε την άδικη εξουσία του Κρέοντα κι έγινε (όπως πχ η αστική τάξη απέναντι στους αριστοκράτες) κι αυτός άδικη, μπροστά στην Αντιγόνη, εξουσία… Ποίημα που ο Barry Baldwin υποστήριξε πως είναι από τα πλέον σημαντικά κι όμως λιγότερα γνωστά έργα του Μαρξισμού. «Γιατί οι λόχοι των Ελλήνων και τα γρήγορα άλογά τους βαδίζουν μέσα στη μεγάλη πόλη των πανίσχυρων γιων του Κάδμου; Και γιατί σε όλη την πεδιάδα οι άντρες με λευκές ασπίδες κινούνται με γυαλισμένα χέρια γύρω από τα μακριά τείχη;

Έρχεται εναντίον της πόλης του εύσωμου γιου του Αγήνορα ένας στρατός Αργείων για ένα έπαθλο ισχυρό, έρχονται οι αρχηγοί των Δαναών, φέρνοντας πόλεμο στη Θήβα, ο Τυδέας, ο Καπανεύς και ο Παρθενοπαίος, ο βασιλιάς Αμφιάραος, η θεϊκή δύναμη του Ιππομέδωνα, ο Βασιλιάς Άδραστος και ο Πολυνίκης, βασιλιάς των ανθρώπων.»

Το 1841  κατατάχτηκε εθελοντικά στον πρωσικό στρατό υπηρετώντας για ένα έτος στο Πυροβολικό, κάτι που δημιούργησε έντονο ενδιαφέρον για τα στρατιωτικά ζητήματα στο σύνολο της ζωής του, δίνοντάς του το προσωνύμιο «ο Στρατηγός».

Μελέτησε το εργατικό κίνημα της Αγγλίας όταν έζησε, μετά από επιμονή του πατέρα του, στο βιομηχανικό Μάντσεστερ, και κατέγραψε τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά του στο βιβλίο του «Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία». Αυτό το έργο, που έμεινε στην σκιά των έργων του Μαρξ, ήταν το πρώτο που, σύμφωνα με τον Λένιν, επεσήμανε πως το προλεταριάτο, λόγω της διαρκούς του ανάγκης, μπορεί ν αποδειχθεί σε μηχανοδηγό της ανθρώπινης απελευθέρωσης.

Χαρακτηριστικό του συναισθηματισμού και των ηθικών αξιών του χαρακτήρα του ήταν πως στο Μάντσεστερ, όταν απεβίωσε, νέα όπως τόσο συνέβαινε τότε λόγω των συνθηκών ζωής, η Ιρλανδή εργάτρια Μπερνς, βοηθός του στις φτωχογειτονιές του Μάντσεστερ, ο ίδιος θέλησε να μείνει ως συμπαραστάτης στην οικογένεια και ‘αποκατέστησε’ σύμφωνα με τα πρότυπα της εποχής, την (επίσης πρόωρα χαμένη) αδερφή της.

Το καλοκαίρι του 1844, στο Παρίσι, συναντιέται επιτέλους «ουσιαστικά» με τον Κάρλ Μαρξ.  Την επόμενη χρονιά, συναντά τον ήδη διωκόμενο φίλο του στις Βρυξέλλες και γράφουν μαζί την «Γερμανική Ιδεολογία. Η αρχή μιας γόνιμης κι εφ’ όρου ζω΄ξς φιλίας και συνεργασίας είχε αρχίσει. Ταξιδεύουν και μελετούν μαζί το Αγγλικό προλεταριάτο και ιδρύουν την  Κομμουνιστική  Επιτροπή Αλληλογραφίας, ή την Ένωση Κομμουνιστών (άκα Κοινωνιστών).Προσχωρούν, συνασπίζοντας άγγλους εργάτες, μετανάστες, Χαρτιστές και Γερμανούς εξόριστους την «Ένωση του Δικαίου» με σύνθημα «Όλοι οι άνθρωποι είναι αδέρφια», το οποίο σύντομα θα μεταλλάξουν στο πασίγνωστο «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε». Γράφει το πολιτικό μανιφέστο «Οι αρχές του Κομμουνισμού» που θα αποτελέσει την έμπνευση για το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο».

Το Μάιο του 1849 ξεσπά η εξέγερση στη Ρηνανία και ο ίδιος συμμετέχει  ως στέλεχος του αποσπάσματος της Ένωσης Κομμουνιστών αλλά την επόμενη χρονιά επιστρέφει στο κλωστουφαντουργείο του Μάντσεστερ, κυρίως για να ενισχύσει οικονομικά τον Μαρξ, ώστε εκείνος να συνεχίσει απερίσπαστος τη συγγραφή του Κεφαλαίου.

Επί 20 χρόνια στηρίζει συστηματικά τον Μαρξ, όταν και πουλά πια το εταιρικό του μερίδιο, εξασφαλίζοντας μια, σχετικά, άνετη ζωή αλλά και τη δυνατότητα να συνδράμει οικονομικά τον Μαρξ σε μόνιμη βάση.

Ο πρόωρος συγκριτικά θάνατος του κακοζωισμένου Μαρξ τον οδηγεί στην καθοδηγητική ηγεσία του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος της εποχής.

Είναι ο ίδιος ο Ένγκελς που εμπνεύστηκε και οργάνωσε την Σοσιαλιστική Διεθνή μετά την διάλυση της Πρώτης Διεθνούς, και κατέβαλε προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Μετά από επισκέψεις στην Βόρεια Αμερική, πραγματοποιείται, με την συμμετοχή 407 αντιπροσώπων από 22 χώρες, στα 1888, η 2η Διεθνής, η οποία τιμώντας τις εργάριες του Σικάγου θεσπίζει την  πρωτομαγιά «ως μέρας εκδηλώσεων για την εξασφάλιση του οκταώρου και διεθνούς αλληλεγγύης της εργατικής τάξης».

Ακόμη και σε βαθύ γήρας και καταβεβλημένος από τον καρκίνο, προσπάθησε να ζει σύμφωνα με την φιλοσοφία του οργώνοντας ‘σε έναν τελευταίο γύρο’ την Ευρώπη του 1895, προετοιμάζοντας το Διεθνές Σοσιαλιστικό Συνέδριο της Ζυρίχης.

Πέθανε στις 5 Αυγούστου του 1895 στο Λονδίνo και, σύμφωνα με επιθυμία του, η σορός του αποτεφρώθηκε και η τέφρα του σκορπίστηκε στη Βόρεια Θάλασσα.

Σε όλη του την ζωή προσπάθησε να μιλήσει για την αυτοδιάθεση ανθρώπων, πλασμάτων και λαών. Να προειδοποιήσει για τους Δαναούς και τα ματωμένα τους δώρα. Σήμερα, σε έναν πλανήτη που καταρρέει, σε κοινωνίες που αποσυντίθενται, που όλοι οι άνθρωποι δεν ‘μπορούν να είναι αδέρφια’, 202 χρόνια μετά την γέννησή του, η σκέψη και η προσπάθεια του παραμένουν επίκαιρες με ένα ανομολόγητο μα βαθύ τρόπο. Ή θα σωθούμε όλοι κι όλες κι όλα μαζί, ενάντια στο σύστημα της εκμετάλλευσης των άλλων πλασμάτων , ή αργά ή γρήγορα θα παραδοθούμε στο σκοτάδι.

«Εκεί λάμπουν στο χωράφι σιδερένιες λόγχες και αρχοντικές ασπίδες και ασημένια σπαθιά. Ακριβώς όπως όταν ένα φίδι τυλίγει ξαφνικά γύρω από ένα πρόβατο και το τυλίγει, περικλείοντας όλα τα μέλη του, έτσι και οι Δαναοί περικύκλωσαν την περιοχή της Θήβας./…/ Και ο θεόμορφος Πολυνείκης, τραβώντας γρήγορα το χρυσό σπαθί του, όρμησε στον αντίπαλό του, και συγκρούστηκαν σαν δύο άγρια ​​λιοντάρια, Αδέρφια, και αδέρφια ενός αίματος.! Και καθώς βιαζόταν, δίπλα στη χρυσή του ζώνη… σκοτάδι. /…/ Και συγχρόνως το οξυδερκές ξίφος του Πολυνείκη, βασιλιά των ανθρώπων, διέσχισε τον θώρακα και το στήθος του Ετεοκλή. Και έπεσαν και οι δύο στο έδαφος, και το σκοτάδι σκέπασε τα μάτια τους. Ξάπλωσαν εκεί, ο αδερφός είχε σκοτώσει τον αδελφό με μπρούτζο με μακριά λεπίδα. Έτσι χάθηκε η φυλή του ευγενούς Οιδίποδα.»

*Κεντρική φωτογραφία από Deutsche Welle