Ποια είναι τα παιδιά των 15 ετών σήμερα; Είναι εκείνα που γεννήθηκαν το 2008, πάνω την έκρηξη της οικονομικής κρίσης. Είναι τα παιδιά που μεγάλωσαν μέσα σε ένα περιβάλλον αλυσιδωτών κρίσεων (οικονομική, πανδημική, περιβαλλοντική, ενεργειακή, στεγαστική) συν δύο πολέμους μεγάλης κλίμακας στην Ουκρανία και τη Γάζα, που επηρέασαν τη ζωή τους. Ειδικά στην περίπτωση της Ουκρανίας, ο φόβος μιας γενικευμένης επισιτιστικής κρίσης ήταν έντονος ενώ ευθύνεται σε έναν βαθμό και για την ακρίβεια που έχει κάνει αβίωτη τη ζωή της πλειοψηφίας των νοικοκυριών.

Είναι παιδιά που δεν γνωρίζουν πως είναι να μη ζεις σε κρίση, που είναι εμποτισμένα με αγωνία. Την αγωνία των γονιών τους για επιβίωση. Αρκετά από αυτά είναι παιδιά χωρισμένων γονιών, άνεργων γονιών, γονέων που εργάζονται πολλές ώρες, που δεν πληρώνονται τις υπερωρίες τους ή καλοπληρωμένων γονιών που δεν έχουν χρόνο να τους διαθέσουν ποιοτικό χρόνο. Είναι παιδιά που ενδεχομένως έχουν ζήσει την αγωνία της απώλειας της πρώτης κατοικίας, μια μάνα ή έναν πατέρα να μη βρίσκουν να νοικιάσουν σπίτι με βάση το εισόδημα τους με αποτέλεσμα να μετακομίζουν ξανά και ξανά για χάρη μιας «ανάπτυξης» που λειτουργεί σαν ταφόπλακα πάνω από τη χώρα.

Διαβάστε επίσης: Εθνικό σχέδιο κατά του Bullying / Αποβολές, πρόστιμα και πλατφόρμα καταγγελιών

Είναι τα παιδιά που γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει κλιματική κρίση και ακόμα καλύτερα ποιοι ευθύνονται και αρνούνται να κάνουν κάτι προκειμένου να έχουν οξυγόνο αύριο να αναπνεύσουν.

Είναι τα παιδιά που δεν τους αναγνωρίζεται κανένα δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο, αλλά εξαναγκάζονται σε φροντιστήρια από το δημοτικό σχολείο για να αριστεύσουν, να εισαχθούν σε κάποιο πρότυπο. Που πρέπει να γνωρίζουν τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες και να μπουν στην κούρσα των πανελλαδικών εξετάσεων ενός κακογερασμένου συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ενώ γνωρίζουν καλά πως κανένα πτυχίο δεν θα τους εξασφαλίσει εργασία και το πιο πιθανό είναι να ακολουθήσουν τον θείο ή τη θεία που έχει ήδη μεταναστεύσει από το 2012 σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα.

Είναι παιδιά που έχουν ζήσει τις κοινωνικές ανισότητες στο πετσί τους από πολύ νωρίς.

Είναι τα παιδιά που τους στερήσαμε την πιο ζωτική ουσία. Το όνειρο. Τη δυνατότητα να πιστέψουν πως οι δρόμοι εκεί έξω είναι ανοιχτοί και περιμένουν να τους διανύσουν. Να ερωτευθούν, να γελάσουν, να επιτύχουν, να στοχεύσουν τη δική τους ουτοπία ή τον δικό τους ταπεινό αλλά αγαπημένο παράδεισο.

Και τι κάνουν τα παιδιά των 12, 15, 17 ετών; Πέφτουν στην αγκαλιά της βίας. Στρέφουν το μαχαίρι είτε στον εαυτό τους (έχουμε κάθετη αύξηση των αυτοτραυματισμών, των καταθλίψεων και των αυτοκτονικών τάσεων) είτε στον διπλανό τους. Η εγκληματικότητα στις τάξεις των ανηλίκων είναι μία πληγή ανοιχτή που αιμορραγεί. Συμμορίες ανηλίκων όλων των κοινωνικών τάξεων κυκλοφορούν με μαχαίρια, το μπούλινγκ στα σχολεία είναι καθημερινότητα, καταγράφονται έως και βιασμοί ευτυχώς σε πολύ περιορισμένη κλίμακα ακόμα. Το tvxs είχε αναδείξει πριν λίγα χρόνια τέτοια περιστατικά στο Κολέγιο Αθηνών.

Η γενιά αυτή με σάουντρακ τραπ τραγούδια που υμνούν συχνά την τοξική αρρενωπότητα, παρακολουθεί γυναικοκτονίες έξω από αστυνομικά τμήματα, συγκαλύψεις στα Τέμπη και τις υποκλοπές, παιδοβιαστές να υποστηρίζονται από ένα παντοδύναμο σύστημα, ένα σύστημα σάπιο, σαθρό, χωρίς κανένα αξιακό βάρος, στο οποίο επιβιώνει το μεγαλύτερο και συχνά το χυδαιότερο θηρίο. Έρχονται αντιμέτωπα με την αστυνομία στις σχολικές καταλήψεις και πορείες, στις πλατείες κατά την περίοδο της πανδημίας. Ζουν σε ένα περιβάλλον τοξικό με τον κυρίαρχο λόγο να γίνεται όλο και πιο κυνικός, την πολιτική εξουσία όλο και πιο ξεδιάντροπη, τον νεοφασισμό να νομιμοποιείται από τον θεσμικό ρατσιστικό λόγο και όχι μόνο, τα κινήματα να σημειώνουν μικρές νίκες που ποτέ δεν θα δείξει η τηλεόραση.

Η ομορφιά εξαφανισμένη, η ελπίδα απούσα.

Κι έγιναν τα ίδια η βία που νομίζουν ότι τους αξίζει. Αφού τίποτε άλλο δεν τους υποσχόμαστε. Παρά μια κακώς εννοούμενη δύναμη. Μια ψευτοδύναμη που κι αυτή είναι προνόμιο μιας μικρής ελίτ. Ούτε λόγος για αλληλεγγύη κι αγάπη. Έγιναν τα ίδια είτε οι αδιάφοροι παρατηρητές της σήψης μας, είτε τα αυτοκαταστροφικά υποκείμενα της αυτοαναφορικής εικόνας μας, είτε τα θηρία που προσπαθούν να επιβιώσουν πληγώνοντας την ίδια τους την κοινότητα.

Για την έξαρση της βίας ευθύνεται το χαλαρό πλαίσιο των παιδαγωγικών μέτρων; Όχι.  Φταίει το  ότι οι αιτίες αυτές αναδύονται από την ίδια την κοινωνία.

Είναι όλα τα παιδιά έτσι; Όχι. Είναι όμως μια γενιά πολλαπλά τραυματισμένη; Ναι. Φταίνε τα παιδιά;  Όχι. Όμως η πολιτεία αυτά τιμωρεί.

Το κυβερνών κόμμα που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για το περιβάλλον της κρίσης, για τη νομιμοποίηση του τοξικού και ρατσιστικού λόγου, για την αχρείαστη υπερεντατικοποίηση στο σχολικό περιβάλλον με (τράπεζες θεμάτων και άλλες ιστορίες για να κλαίμε), με τις πρακτικές μείωσης των εισαχθέντων στα ΑΕΙ, με την απουσία ψυχολόγων, με την αδιανόητη γραφειοκρατία στις τάξεις των εκπαιδευτικών ώστε να μην έχουν χρόνο να γίνουν οι Δάσκαλοι των παιδιών, με την ιδιωτικοποίηση της Ανώτατης εκπαίδευσης, με νομοσχέδια όπως εκείνο της υποχρεωτικής συνεπιμέλειας που έχει τραυματικές επιπτώσεις για τα παιδιά,  και άλλα πολλά, έρχεται τώρα να αντιμετωπίζει την παιδική και νεανική βία, με πενθήμερες αποβολές. Όσο χρήσιμα κι αν είναι κάποια πειθαρχικά μέτρα για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού, άλλο τόσο σίγουρο είναι πως δεν σώθηκε κανένα παιδί από την αυστηροποίηση των ποινών. Κανένα πρόβλημα δεν λύνεται αν δεν αντιμετωπιστεί η αιτία που το γεννά.

Τι πρόσφερε η μεταρρύθμιση Κεραμέως; Περισσότερο άγχος, αδιέξοδο και βία. Γιατί καθόλου δεν ενδιαφέρθηκε να καλλιεργήσει το σεβασμό, τη συνεργασία, τη συμμετοχή, τη λήψη πρωτοβουλιών για πράγματα που τους ενδιαφέρουν, τη διαχείριση του θυμού, την επίλυση συγκρούσεων, τη βελτίωση της επικοινωνίας σε μία κοινότητα εμφανώς τραυματισμένη.

Σε όλα αυτά έχουμε και έναν νέο αυστηροποιημένο ποινικό κώδικα που στέλνει τα 15χρονα φυλακή για ένα γκράφιτι! Και δεν έχουμε βγει όλοι οι γονείς στους δρόμους να ουρλιάξουμε για το έγκλημα που συντελείται εις βάρος των παιδιών μας. Για την οδύνη που έχουν σωματοποιήσει, για το αδιέξοδο που βιώνουν.

Το σύστημα που έκανε τα παιδιά να υποφέρουν τώρα τα τιμωρεί. Και είμαι σίγουρη, πως δεν θα ζητήσει κανείς συγγνώμη σε αυτά τα παιδιά, που είναι τα τελευταία που φταίνε. Αλλά ευτυχώς, δεν έχουν πει την τελευταία λέξη αυτά τα παιδιά, που… έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα.