Οι εκλογές είναι ορόσημο για απολογισμούς. Μπορούν να γίνουν πριν ή μετά, από νικητές ή ηττημένους. Γιατί όχι λοιπόν κι ένας απολογισμός μετα-αληθειών; Η έννοιά τους με διάφορες εκδοχές είναι πανάρχαιη, ενώ η εκτόξευση της λέξης (post-truth) στην κορυφή της επικαιρότητας, ως «λέξη της χρονιάς», πρόσφατη. Το περιεχόμενό της φορά τις κρίσεις που στηρίζονται  σε επικοινωνιακά θέσφατα και συναισθήματα, κι όχι σε αντικειμενικά  γεγονότα.

Ένας απολογισμός μετααληθειών είναι αναγκαίος για τη χώρα μας, που στα τελευταία χρόνια κατακλύζεται συστηματικά  από την προπαγάνδα των ελεγχόμενων ΜΜΕ, ιδίως της τηλεόρασης. Πασίγνωστο  παράδειγμα  η εμφάνιση ενός σκανδάλου με διεθνή και τεκμηριωμένη διάσταση (Novartis) σαν δήθεν σκευωρίας. Όχι, ισχυρίζονται, δεν υπήρξαν προεξοφλήσεις των δικαστικών διερευνήσεων με δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων, ούτε έγιναν μηνύσεις σε βάρος εισαγγελικών λειτουργών ενώ αυτοί εκτελούσαν καθήκοντα αντιμετώπισης της διαφθοράς, ούτε αποδοκιμασίες προστατευόμενων μαρτύρων, ούτε παραγραφή απιστίας. Υπήρξε μόνο σκευωρία, να η πανηγυρική μετααλήθεια!

Σε ορισμένες περιπτώσεις οι εγχώριες μετααλήθειες δεν κατήργησαν, μόνο καθυστέρησαν την πραγματικότητα: Ας θυμηθούμε τις υποκλοπές που αρχικά ήταν «απλές ενοχλήσεις μεταξύ ιδιωτών», το ατύχημα των Τεμπών που αρχικά ήταν «προϊόν ατομικής ευθύνης ενός ανθρώπου». Αλλού  πάλι επικράτησαν άνετα: Τα κυρίαρχα ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι δήθεν ανεπηρέαστα, «λίστα Πέτσα» προς Θεού δεν υπήρξε, δημοσιογράφοι δεν διώχθηκαν για ερευνητική δημοσιογραφία, εγκλήματα πια δεν γίνονται ή αν ακόμη γίνονται οφείλονται στην τότε πολιτική του Σύριζα!

Ο παραπάνω απολογισμός όμως ούτε σαν  μικρό δοκίμιο γράφεται, ούτε σαν  καταστροφολογία. Ίσα – ίσα, προλογίζει κάτι θετικό, έναν αντικατάλογο αληθειών. Αυτές κατέφθαναν στην ίδια περίοδο από το εξωτερικό: Χάρη στις συνεχείς προσπάθειες ιδίως των Ελλήνων Ευρωβουλευτών της Αριστεράς με δουλειά πολλή «για να γυρίσει ο ήλιος» , η αποκάλυψη της πραγματικότητας γινόταν από τον διεθνή χώρο, κυρίως με τις δραστηριότητες της Ευρωβουλής.

Η πρόσκληση της Εισαγγελέως κ. Ε. Τουλουπάκη αρχικά, δημοσιογράφων αργότερα, η ερευνητική δραστηριότητα της Επιτροπής PEGA, οι πίνακες  της ΜΚΟ «Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα» – ενεργής σε πολλές Ηπείρους και χώρες και συμβούλου της UNESCO – για την πραγματική κατάταξη  (108, 107) του ελληνικού Τύπου, διαφώτισαν μια ανύποπτη αρχικά Ευρώπη και αποτέλεσαν  πηγή σωτήριας αντιπληροφόρησης που κάπως διαπέρασε τα τείχη της μετα-αλήθειας.

Εννοείται ότι η παραπάνω προσπάθεια ήταν αναγκαία, αλλά όχι επαρκής,  αφού η προπαγάνδα και οι μετα-αλήθειες στηρίζονται τώρα και σε νέα τεχνολογικά μέσα (fake news, deep fakes  κλπ). Οι αντίστοιχες προσπάθειες για οργανωμένη στήριξη της αλήθειας στο εσωτερικό της χώρας χρειάζονται ενίσχυση.

* Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής Νομικής στο ΑΠΘ και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης