Αγοράσαμε εισιτήρια για την συναυλία – αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη, σχεδόν αυτόματα με την ανακοίνωσή της, όπως αγοράζουμε βιβλία πριν τις διακοπές, κάθε καλοκαίρι. Γνωρίζοντας πως ακόμα κι αν τα τραγούδια είναι ίδια, όλα είναι αλλιώς κάθε φορά. Και μετά από ένα Σαββατοκύριακο που θαρρείς επίτηδες, έλειπε η αισθητική από παντού, ανηφορίσαμε στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, να σωθούμε.

Πέσαμε σε χαράδρα. Ποιητική. Μας πήρε μαζί της η «Μαρία Κάλλας του λαού» (The Daily Telegraph), η «ιέρεια» του Μίκη Θεοδωράκη, η Μαρία Φαραντούρη. Όταν μαζί με τον Τάση Χριστογιαννόπουλο και υπό την μπαγκέτα του Μίλτου Λογιάδη, εκτέλεσαν την αυθεντική ενορχήστρωση του Canto General, σε ποίηση Pablo Neruda και μουσική Μίκη Θεοδωράκη, για 15μελές μουσικό σύνολο και δύο χορωδίες.
Κι εμάς μαζί!

Ποτέ η μουσική δεν είχε τέτοια ποιητικότητα και η ποίηση τόση μουσικότητα, έτσι που τα μεταξύ τους όρια να χάνονται και όλα, να γίνονται ένα. 

«Ελευθερωτές», «Εξεγερμένη Αμερική», «Μαρτίνες», τα κυριότερα έξι από τα 15 μέρη, τα 231 ποιήματα και τους 15,000 στίχους του Canto General ήταν εκεί, μαζί με όλα τα μηνύματα της ελευθερίας και του αγώνα των λαών, που περικλείει η ποίηση του Pablo Neruda. Κι όχι μόνο της Λατινικής Αμερικής, αλλά του κόσμου όλου (για την Ελλάδα υπάρχουν οκτώ αναφορές στο Canto General).

Οι παλιοί τραγουδούσαν συγκινημένοι κι οι νέοι ανακάλυπταν έναν νέο Μίκη Θεοδωράκη, ακούγοντας για πρώτη φορά, μία μουσική σαν σε κατανυκτική λειτουργία, κάτω από την Ακρόπολη. Όλα σε μετέφεραν στα μεγάλα στάδια της εποχής του Neruda, του Αλιέντε, του Μίκη Θεοδωράκη και των χιλιάδων ανθρώπων στην γη, που έχουν παρακολουθήσει αυτό το αριστούργημα κι έχουν αγωνιστεί για την ελευθερία, την δημοκρατία και την αλληλεγγύη.

Σειρά πήραν οι άλλοι ποιητές, οι δικοί μας. «Το τραγούδι των συντρόφων», «Δρόμοι παλιοί», «Στο περιγιάλι το κρυφό», «Μαουτχάουζεν», «Ρωμιοσύνη», «Προδομένη αγάπη», τραγούδια ανεξίτηλα για πάνω από μισό αιώνα ελληνικής ιστορίας, σε μία εξαιρετική ενορχήστρωση του πιανίστα Αχιλλέα Γουάστωρ.

Πέντε χιλιάδες άνθρωποι σιγοτραγουδούσαν, χειροκροτούσαν, δάκρυζαν, γελούσαν, συγκινούνταν και γίνονταν μέρος ενός κοινού γίγνεσθαι, με την ψυχή πλημμυρισμένη από την αγαλλίαση της υψηλής τέχνης και την παρουσία του Μίκη, όπως είπε ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, παντού. 

Χιλή, Παρίσι, Αθήνα, Pablo Neruda, Μίκης Θεοδωράκης,  Οδυσσέας Ελύτης, Γιώργος Σεφέρης, Μανώλης Αναγνωστάκης, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Κώστας Καρτελιάς, Γιάννης Ρίτσος, Τάσος Λειβαδίτης, σε μία πανανθρώπινη «συνάντηση».

Και η Μαρία Φαραντούρη, σεμνή και άγρυπνη, να διασφαλίζει με την φωνή και την παρουσία της, την μεταφορά των οραμάτων των ποιητών, τις αξίες και την επαναστατική τους στάση απέναντι στην ζωή, σαν ό,τι πιο αναγκαίο στις μέρες μας. Καθαγιάζοντας με την χθεσινή της παρουσία, το Ηρώδειο, ως το σημείο για να ξανασυναντηθούμε.

«Κι εκεί καθώς θα μιλάμε, θα ‘‘ρθει συντροφιά κι ο Χριστός»

Η ιστορία του Canto General

To Canto general (Κάντο Χενεράλ) είναι ποιητική συλλογή του Πάμπλο Νερούδα, η οποία αποδίδει την καταπίεση των κοινωνιών της Νότιας Αμερικής από το διεθνές και εγχώριο κεφάλαιο και την αποικιοκρατία. Περιέχει ακόμη παραβολές και αναφορές στη θεοποιημένη φύση της ζούγκλας των ποταμών και των βουνών της Νότιας Αμερικής, άλλα και των ινδιάνικων φυλών της που τους τοποθετεί στις ιερές καταβολές της.

Η Μαρία Φαραντούρη, στις συνεντεύξεις που έδωσε με την ευκαιρία της Συναυλίας της 4ης Ιουλίου, μετέφερε μέρος της ιστορίας που την συνέδεσε με την μελοποίηση και την εκτέλεση του έργου στην Ελλαδα.

Απόσπασμα από την συνέντευξη της Μαρίας Φαραντούρη στην huffingtonpost.gr:

«Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ο πρώτος μαρξιστής πρόεδρος της Χιλής, Σαλβαδόρ Αλιέντε, προσκάλεσε τον εξόριστο ακόμα τότε στο Παρίσι, Μίκη Θεοδωράκη στη Χιλή, που καταγοητευμένος επιστρέφοντας στο Παρίσι, καταπιάστηκε με το έργο του βραβευμένου Χιλιανού ποιητή Πάμπλο Νερούδα. Θεοδωράκης και Νερούδα, πρέσβης της Χιλής στη γαλλική πρωτεύουσα εκείνη την εποχή ο δεύτερος, συνεργάστηκαν στην επιλογή των προς μελοποίηση τραγουδιών του τεράστιου Canto General, καταλήγοντας σε δώδεκα ποιήματα-τραγούδια. Το τελευταίο – ονόματι Ρέκβιεμ – γράφτηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη αμέσως μετά τον θάνατο του Neruda.

»Η ιδέα ήταν να πάμε, ένα χρόνο μετά, το 1973 και να δώσουμε μια μεγάλη συναυλία στη Χιλή. Μας πρόλαβαν όμως τα γεγονότα: η δικτατορία Πινοσέτ, η δολοφονία Αλιέντε και, συμπτωματικά την ίδια εποχή περίπου, ο θάνατος, από αδιευκρίνιστα αίτια, του Νερούδα.

»Η συναυλία τελικά πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1974, μετά την πτώση της Χούντας, στην Ελλάδα, στο κατάμεστο γήπεδο Καραϊσκάκη και αφιερώθηκε στη σκλαβωμένη Χιλή. Τι ειρωνεία! Η ιδέα όταν είχαμε ξεκινήσει τις πρόβες ήταν να κάνουμε τη συναυλία στην ελεύθερη Χιλή και να την αφιερώσουμε στην Ελλάδα».

Συντελεστές

Διεύθυνση ορχήστρας: Μίλτος Λογιάδης
Τραγουδούν: Μαρία Φαραντούρη, Τάσης Χριστογιαννόπουλος
Μουσικοί: Αχιλλέας Γουάστωρ (πιάνο, ενορχηστρώσεις), 
Ηρακλής Ζάκκας (μπουζούκi), Γιώργος Παπαδόπουλος (κιθάρα), 
Δημήτρης Κουφογιώργος (κιθάρα), Τεό Λαζάρου (ηλεκτρικό μπάσο, κοντραμπάσο), David Lynch (σαξόφωνο), Δημήτρης Παπαγγελίδης (κιθάρα), Μιχάλης Πορφύρης (βιολοντσέλο)

Με τη συμμετοχή της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών

Συμμετείχε η Χορωδία της ΕΡΤ (Μουσική διδασκαλία: Δημήτρης Κτιστάκης) και η Χορωδία Δήμου Αθηναίων (Μουσική διδασκαλία: Σταύρος Μπερής).

*Κεντρική φωτογραφία: Thomas Daskalakis