Μου είχε πει κάποτε: «Όλοι φοβούνται τους ειρηνιστές. Γιατί ξέρουν ότι μπορεί να απειλήσουν το σύστημα».

Πολύ αργότερα κατάλαβα γιατί είχε τόση σημασία για αυτόν το Ίδρυμα Ειρήνης του Bertrand Russel, και γιατί διάβαζε συχνά Jonathan Swift. Και ακόμα, γιατί λάτρευε τον Ναζίμ Χικμέτ τόσο, ώστε να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του. Και τέλος γιατί το αγαπημένο τραγούδι του ήταν το «We shall overcome» του Pete Seeger.

Ο Νιαζί Νταλιαντζί (Niyazi Dalyanci) που ήταν σύντροφός μου για 25 χρόνια, μας άφησε τη νύχτα της 24ης προς 25η Μαρτίου του 2023 σε νοσοκομείο της Κωνσταντινούπολης.

Για μένα ήταν το κλείσιμο ενός πλήρους κύκλου ζωής αφού τον γνώρισα στη δεξίωση της 25ης Μαρτίου του 1999, στο Γενικό Προξενείο της Κωνσταντινούπολης. Ήταν από εκείνους τους Τούρκους που αγαπούσαν και εμπιστεύονταν οι Ρωμιοί της Πόλης. Και είχαν δίκιο.

Η οικογένεια του μετρούσε πολλές γενιές στην Πόλη, και οι Ρωμιοί ψαράδες που δούλευαν στα «νταλιάνια» του πατέρα του ζούσαν με τις οικογένειές τους γύρω από το μεγάλο ξύλινο «γιαλί» της οικογένειας στα παράλια του Μπέϊκοζ στο Βόσπορο.. Από εκείνους έμαθε τα πρώτα του Ελληνικά και στη Ροβέρτειο Σχολή (Robert College) τα εξαιρετικά αγγλικά του.

Πολιτικοποιήθηκε πολύ νωρίς. Κοντά στο ξύλινο σπίτι υπήρχε το τεράστιο κρατικό εργοστάσιο TEKEL για οινοπνευματώδη και ρακί. Οι περισσότεροι εργάτες ήταν μέλη του αριστερού Συνδικάτου DISK και οργανωμένοι στο Εργατικό Κόμμα της Μπεχιτζέ Μποράν, της διάσημης μαρξίστριας κοινωνιολόγου, της πρώτης γυναίκας που ηγήθηκε πολιτικού κόμματος στην Τουρκία. Έγινε μέλος του κόμματος από 18 χρονών, το 1961.

Στο πανεπιστήμιο της Πόλης σπούδασε οικονομία και άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος στο Τουρκικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΤΗΑ) και στο ΒΒΑ το πρώτο ανεξάρτητο πρακτορείο ειδήσεων στην Τουρκία. Δημιούργησε και διεύθυνε την αγγλόφωνη εφημερίδα Dateline Turkey. Κάλυψε πολλά διεθνή γεγονότα ακόμα και τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό στη Γενεύη. Αγαπούσε την Ελλάδα σαν δεύτερη πατρίδα του. Και την επισκεπτόταν κάθε χρόνο, ακόμη και το τελευταίο καλοκαίρι της ζωής του.

Η αριστερά και ο Μαρξισμός ήταν η αταλάντευτη πυξίδα του. Πίστευε στην ειρήνη, την αλληλεγγύη και τη φιλία των λαών – ιδιιαίτερα των λαών της Τουρκίας και της Ελλάδας. Ακόμη και τελευταία όταν οι δυο χώρες άρχισαν να μιλούν τη γλώσσα των εξοπλισμών, θεωρούσε ότι αυτό ήταν λάθος. Μου έλεγε ότι η λύση και ο στόχος πρέπει να είναι πάντα η ειρήνη.

Στο βιβλίο που εκδόθηκε πέρσι στη μνήμη του, ο πρώην ευρωβουλευτής του ΚΚΕ, Στρατής Κόρακας περιγράφει την παρουσία του Νιαζί στη Διεθνή Διάσκεψη για την κατάργηση των ξένων στρατιωτικών βάσεων και την στρατιωτική ύφεση στην Μεσόγειο που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο στις 21-23 Ιουνίου του 1980, όπου πήρε μέρος ως εκπρόσωπος της Τουρκικής Επιτροπής Ειρήνης.

«Οταν ανέβηκε στο βήμα, ο Νιαζί, με την λεβέντικη εντυπωσιακή κορμοστασιά του, επικράτησε η απόλυτη σιγή στους συγκεντρωμένους, για να ξεσπάσουν σε φρενήρη χειροκροτήματα και συνθήματα με τη πρώτη φράση του χαιρετισμού του σε άπταιστα ελληνικά : “Αγαπητοί φίλες, φίλοι, αγαπητοί συντρόφισσες και σύντροφοι, σας φέρνω το θερμό χαιρετισμό και την φιλία των αγωνιστών της ειρήνης της πατρίδας μου της Τουρκίας “. Πάνω από πέντε χιλιάδες αγωνιστές της ειρήνης χειροκροτούσαν, φώναζαν συνθήματα. Πολλοί με δάκρυα στα μάτια ….. και στα δικά μου το ίδιο . Στο τέλος του χαιρετισμού του πολλοί τον σήκωσαν στα χέρια…»

Στην συγκέντρωση εκείνη ο Νιαζί είχε ταχθεί ανοικτά κατά της παραμονής των Τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο αλλά είχε προσθέσει και κάτι άλλο. Με το εξαιρετικό δημοσιογραφικό του αισθητήριο, είχε πει ανοικτά, ότι «στην Τουρκία έρχεται πραξικόπημα». Το πραξικόπημα του Εβρέν εκδηλώθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου!

Ο Νιαζί ανήκε στον Τουρκικό Σύλλογο Ειρήνης (Türk Barış Derneğı, TBD), την πρώτη ευρείας βάσης οργάνωση για την ειρήνη, στην ιστορία της Τουρκίας. Το πρώτο βήμα για τη δημιουργία μιας συλλογικότητας στην Τουρκία για την ειρήνη έγινε από τον Δικηγορικό Σύλλογο της Κωνσταντινούπολης το 1977 και ακολούθησαν άλλες σαράντα τέσσερις οργανώσεις, επαγγελματικές ενώσεις και συνδικάτα, καθώς και τα μεγαλύτερα κινημάτα νεολαίας και γυναικών της χώρας.

Ιδρυτικά μέλη του TBD ήταν πολιτικοί, δημοσιογράφοι, επιστήμονες, διπλωμάτες, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, ηθοποιοί, νομικοί, πανεπιστημιακοί. Η αφρόκρεμα της προοδευτικής πνευματικής Τουρκίας. Το πραξικόπημα της 12ης Σεπτεμβρίου του 1980, ανέστειλε όλες τις ελευθερίες. Απαγόρευσε τη λειτουργία κομμάτων και κάθε μορφής οργανώσεων μαζί και του Συλλόγου Ειρήνης.

Ο Νιαζί και άλλοι 43 συνελήφθησαν στις 27 Φεβρουαρίου του 1982. Λόγω του υψηλού κοινωνικού και πνευματικού επιπέδου των συλληφθέντων- ιδρυτής και αρχηγός ήταν ο Μαχμούτ Ντικερντέμ, (Mahmut Dikerden) εν ενεργεία διπλωμάτης και ακτιβιστής για την ειρήνη- η υπόθεση πήρε διεθνείς διαστάσεις και η δίκη έγινε γνωστή ως «Η δίκη της ειρήνης». 26 ηγετικά στελέχη μεταξύ των οποίων και ο Νιαζί καταδικάστηκαν από στρατοδικείο για «Σύσταση μυστικής οργάνωσης, διάδοση του κομμουνισμού και αποσχιστικών τάσεων και για δραστηριότητες που ο νόμος χαρακτηρίζει ως κακουργήματα».

Επίσης, επειδή «αντιτίθενταν στις διμερείς στρατιωτικές αμυντικές συμφωνίες, στις στρατιωτικές βάσεις και στο ΝΑΤΟ» και «υιοθέτησαν συνθήματα όπως «Κόσμος χωρίς εκμετάλλευση και πόλεμο» και «Οι εργαζόμενοι θα σώσουν την παγκόσμια ειρήνη».

Στο κατηγορητήριο. μεταξύ των άλλων οι στρατοδίκες επικαλέστηκαν την ομιλία του Νιαζί στην Κρήτη αναφέροντας ότι «είχε κατηγορήσει την πατρίδα του σε εχθρικό έδαφος». Συνελήφθη τα μεσάνυχτα στο σπίτι του στο Μπέικοζ και στάλθηκε σε Στρατιωτική Φυλακή.

Ο διπλωμάτης φίλος του Χάρης Ροκανάς, που υπηρέτησε ως Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη, θυμάται ότι ο Νιαζί του είχε πει ότι η φυλακή του δίδαξε πολλά όπως την εμπειρία να ακούσει μια νύχτα, στο κελί του, από το τρανζίστορ του, τη Ρενάτα Δικαιοπούλου από τη Φωνή της Ελλάδας να σχολιάζει κάποιο τραγούδι με στίχους του Ναζίμ Χικμέτ,! Ήταν το τραγούδι «αν η μισή καρδιά μου» του Θάνου Μικρούτσικου σε μετάφραση του Γιάννη Ρίτσου.

Ενώ η «δίκη της ειρήνης» βρισκόταν σε εξέλιξη, οι κατηγορούμενοι προτάθηκαν για το Νόμπελ Ειρήνης, οι περισσότεροι εξέτισαν ποινές 1-2 χρόνια και αθωώθηκαν. Έτσι και αλλιώς η τάξη αποκαταστάθηκε το 1983 με την προκήρυξη εκλογών. Η υπόθεση αυτή που είχε μεγάλο διεθνή αντίκτυπο, έφερε τον Άρθουρ Μίλλερ και τον Χάρολντ Πίντερ στην Τουρκία ως εκπροσώπους του ΡΕΝ International για να εκφράσουν τη συμπαράσταση τους σε αυτούς τους προοδευτικούς διανοούμενους της Τουρκίας.

Ο Τουρκικός Σύλλογος Ειρήνης (που είναι γνωστός στην Ελλάδα ως «Τουρκική Επιτροπή Ειρήνης») συνέχισε την δράση της και ο Νιαζί οργάνωσε την πρώτη επίσκεψη του Μίκη Θεοδωράκη και της Μαρίας Φαραντούρη στην Πόλη το 1986 μετά την ίδρυση της Επιτροπής Ελληνοτουρκικής φιλίας από τον Θεοδωράκη και την ίδρυση της αντίστοιχης Επιτροπής Τουρκο-Eλληνικής φιλίας.

Η ελληνική αντιπροσωπεία είχε τότε περιπατήσει στο συνοριακό φυλάκιο στους Κήπους και από την τουρκική πλευρά τους παρέλαβε η τουρκική αντιπροσωπεία που τους μετέφερε στην πόλη.

Ο Νιαζί Νταλιαντζί έμεινε ενεργός στη δημοσιογραφία ως πανεπιστημιακός δάσκαλος αλλά και ως αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Δημοσιογράφων Τουρκίας (TGC) από το 2013 έως το θάνατο του τον Μάρτιο του 2023. Μαζί με τον στενό του φίλο και συνεργάτη, τον πρόεδρο της Ένωσης, Τουργκάϊ Ολτσάιτο, (Turgay Oklcayto) αφιερώθηκαν στο έργο της προστασίας του δημοσιογραφικού επαγγέλματος, τη νομική κάλυψη από ποινικές διώξεις των δημοσιογράφων, την οικονομική τους στήριξη, τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα την ιατρική τους κάλυψη, ακόμα και την στέγαση τους σε γηροκομείο της Ένωσης.

Ο πρόεδρος Ολτσάιτο παραιτήθηκε τον Ιανουάριο του 2024 λέγοντας ότι δεν θα μπορούσε να συνεχίσει το έργο της Ένωσης χωρίς τον Νιαζί Νταλιαντζί. Και για να τιμήσει τον φίλο του, πρότεινε στο Διοικητικό Συμβούλιο τη θέσπιση ειδικού βραβείου στο όνομα του. Έτσι από φέτος στη σειρά δημοσιογραφικών βραβείων που απονέμει κάθε χρόνο, η Ένωση Δημοσιογράφων Τουρκίας ( Türkiye Gazeteciler Cemiyeti TGC) θα συμπεριλαμβάνεται το «Βραβείο Νιαζί Νταλιαντζί, για τη Δημοσιογραφία της Ειρήνης.»

Ήταν ένα σπάνιος άνθρωπος, ο Νιαζί: γενναίος, τολμηρός, άφοβος, έντιμος, και πιστός στις αρχές και τις απόψεις του. Ένας άνθρωπος με μεγάλη σεμνότητα και γενναιοδωρία, που προσέφερε βοήθεια σε όλους χωρίς ποτέ να ζητάει αντάλλαγμα. Ένας ανθρωπιστής με απίστευτες γνώσεις, εξαιρετικές ικανότητες και δημοσιογραφική κρίση που ακτινοβολούσε ευγένεια, ευφυία, χιούμορ, καλοσύνη, σοφία και συντροφικότητα, σε τέτοιο βαθμό που ο σύντροφός και συγκρατούμενος του, γνωστός δημοσιογράφος της Τζουμχουριέτ, Αλί Σιρμέν, (Ali Sirmen) έγραψε μετά το θάνατο του Νιαζί ένα συγκινητικό άρθρο, με τίτλο «Νιαζί Νταλιαντζί- Ένας άγγελος επί της γης».

Ο διπλωμάτης Λεωνίδας Χρυσανθόπουλος που υπηρέτησε επί πολλά χρόνια ως Γενικός Πρόξενος της Ελλάδα στην Κων/πολη περιγράφει τη γνωριμία του με τον Νιαζί το 1985:

«Η πρώτη μου εντύπωση ήταν ότι ακτινοβολούσε καλοσύνη και όπως έμαθα αργότερα σε συζητήσεις που είχα μαζί του, η λέξη μίσος δεν υπήρχε ούτε στο λεξιλόγιό του ούτε στο μυαλό του..

.. Όταν μας σύστησαν, συνεργαζόταν με την Dateline Turkey του ανεξάρτητου πρακτορείου Τύπου (BBA). Συναντηθήκαμε συχνά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και συζητήσαμε την κατάσταση στην Τουρκία καθώς και τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μας. Μου μίλησε για τις εμπειρίες του στη φυλακή κατά τη διάρκεια των δύο φυλακίσεών του και πόσο πιο ώριμος ένιωθε μετά την αποφυλάκισή του και την εσωτερική δύναμη που του έδωσε η φυλάκισή του για να συνεχίσει τον αγώνα του για δημοκρατία.

..Σε δείπνο που είχα παραθέσει στον Γιάγκο Πεσμαζόγλου, βετεράνο πολιτικό και καθηγητή που είχε πολεμήσει τη δικτατορία στην Ελλάδα, ο Νιαζί βρήκε κοινά σημεία μαζί του και κατά τη διάρκεια της ανταλλαγής απόψεων μπόρεσε να εξηγήσει με σαφήνεια την περίπλοκη εσωτερική κατάσταση της Τουρκίας εκείνη την εποχή. Ο Πεσμαζόγλου μου είπε αργότερα πόσο εντυπωσιάστηκε από τον Νιαζί, ο οποίος ήταν ο μόνος άνθρωπος που μπόρεσε να του εξηγήσει με σαφή και απλό τρόπο την κατάσταση στην Τουρκία.»

Περισσότερο από τους ανθρώπους, ο Νιαζί αγαπούσε τη θάλασσα. Από το ξύλινο οικογενειακό «γιαλί» στο Μπέϊκοζ στην ασιατική πλευρά του Βοσπόρου, μετακόμισε στα μέσα του 2000 στο νησί της Αντιγόνης (Burgazada) ένα από τα Πριγκιπόννησα όπου έμεινε ως το τέλος. Έγινε το νησί του.

Όμως είχε και ένα δεύτερο νησί, ένα ελληνικό νησί, την Ιθάκη, όπου σε ένα άλλο σπίτι πάνω στη θάλασσα, αντικρύζοντας την Αιτωλοακαρνανία, περάσαμε όλα τα καλοκαίρια μας.

ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ – ΝΙΑΖΙ ΝΤΑΛΙΑΝΤΖΙ

Στην φετινή 65η χρονιά της απονομής των Βραβείων Δημοσιογραφίας από την Ένωση Δημοσιογράφων Τουρκίας, το πρώτο βραβείο «Δημοσιογραφία της ειρήνης- Νιαζί Νταλιαντζί»» απονεμήθηκε στην Κοσμήτορα της Σχολής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Γιασάρ, της Σμύρνης, Καθ. Σεβντά Αλανκούς.

Η δυναμική αυτή πανεπιστημιακός με πολλές δημοσιεύσεις, και με στενές σχέσεις με την Ελλάδα, βραβεύτηκε για το έργο της στον τομέα της δημοσιογραφίας της ειρήνης, και τη συμβολή της στη μείωση της γλώσσας βίας στα μέσα ενημέρωσης.

Στην ομιλία της μετά την τελετή της απονομής που έγινε στα κεντρικά γραφεία της Ένωσης στην ιστορική δημοσιογραφική γειτονιά του Τσαγάλογλου (Cağaloğlu) κοντά στην περιοχή του Σουλτάναχμετ, η Σεβντά είπε ότι ήταν ενθουσιασμένη που δημιουργήθηκε ένα βραβείο για την δημοσιογραφία της ειρήνης, έτσι ώστε να υπενθυμίζει την ευθύνη των δημοσιογράφων υπέρ της ειρήνης όπως περιγράφεται στη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων και των Υποχρεώσεων των Δημοσιογράφων στην Τουρκία.

«Είμαι ενθουσιασμένη, είπε, που το βραβείο αυτό θεσμοθετήθηκε στο όνομα ενός δημοσιογράφου. σαν τον Νιαζί Νταλιαντζί που εργάστηκε ως δημοσιογράφος της ειρήνης, Το βραβείο αυτό είναι πολύτιμο για μένα και μου έδωσε μια ευτυχία που δεν θα βρω ποτέ στον ακαδημαϊκό χώρο. Εργάζομαι στον τομέα της δημοσιογραφίας ειρήνης από τις αρχές του 2000 και είναι πολύ σημαντικό το ότι η Ένωση δημοσιογράφων θεσμοθέτησε ένα τέτοιο βραβείο..

..Για πολύ καιρό, διδάσκω και δημοσιεύω για να διαδοθεί η κατανόηση της δημοσιογραφίας της ειρήνης και του διαχωρισμού της γλώσσας των ειδήσεων από τη γλώσσα της βίας και της προπαγάνδας. Με την υποστήριξη του πανεπιστημίου μας, διεξήγαγα μια έρευνα συγκρίνοντας τις προσεγγίσεις γυναικών δημοσιογράφων στην Τουρκία και την Ελλάδα ως προς τη δημοσιογραφία για την ειρήνη. Μια έρευνα που συγκρίνει τις δημοσιογραφικές εμπειρίες γυναικών δημοσιογράφων στην Τουρκία και την Ελλάδα και τις προσεγγίσεις τους στη δημοσιογραφία για την ειρήνη. ..

..Μία από τις 32 γυναίκες δημοσιογράφους που πήρα συνέντευξη ήταν η Αριάνα Φερεντίνου. Είμαι πολύ χαρούμενη για την απόφαση της Ένωσης να δώσει για πρώτη φορά φέτος ένα βραβείο Δημοσιογραφίας της Ειρήνης στη μνήμη του Νιαζί Νταλιαντζί. Πήρα το βραβείο και εξ ονόματος των γενναίων γυναικών δημοσιογράφων που γράφουν και αγωνίζονται για την ειρήνη» είπε συγκινημένη η Σεβντά Αλανκούς μπροστά σε ένα πυκνό κοινό δημοσιογράφων που την καταχειροκρότησε.

Ελάχιστοι είναι οι πανεπιστημιακοί των Σχολών Επικοινωνίας που ασχολούνται με αυτόν το ιδιαίτερο τομέα, που συνδυάζει την δημοσιογραφία με την ειρήνη. Η Σεβντά Αλανκούς όχι μόνο διδάσκει αλλά είναι και συγγραφέας πολλών βιβλίων πάνω σε αυτή τη θεματική. Μερικά από τα έργα της αποτελούν απαραίτητα βοηθήματα για όλους μας:

Human Rights Journalism, Women-Focused Journalism, Media and Society, Radio and Broadcasting, Media, Ethics and Law, New Communication Technologies, Journalism and Reporting, Getting Started in Journalism, Peace Journalism