Κανείς δεν αμφισβητεί ότι κοινωνικοί, οικονομικοί και ιστορικοί λόγοι  επιβάλλουν την αναδιαμόρφωση της άσκησης της πολιτικής, την αναδιάρθρωση της λειτουργίας των κομμάτων και τον μετασχηματισμό τους. Όμως, οι αλλαγές συντελούνται πλέον τόσο γρήγορα, που κάνουν τα πολιτικά κόμματα να τρέχουν ασθμαίνοντας πίσω τους.

Περάσαμε μία εποχή της αποστροφής προς την οργανωμένη πολιτική. Τα κόμματα πανευρωπαϊκά συρρικνώθηκαν, χάνοντας οργανωμένα μέλη. (Το Γερμανικό SDP to 1986 είχε 1 εκατομμύριο και το 2019  λίγο πάνω από 400.000, οι Σοσιαλδημοκράτες στη Ολλανδία από 103.760 σε 41.000, οι σοσιαλιστές στο Βέλγιο από 90.000 σε 10.000 κ.α.)*

Κόμματα – δίκτυα και  ψηφιακά κόμματα που υπόσχονταν  περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη συμμετοχή και λιγότερη γραφειοκρατία,  δεν πέτυχαν να ενεργοποιήσουν πολιτικά τα μέλη τους ή να εγγράψουν περισσότερα μέλη.

Οι χαλαροί δεσμοί του διαδικτύου, όχι μόνο δεν εξελίχθηκαν σε πολιτικές δεσμεύσεις, αλλά κατέληξαν να δημιουργήσουν μεταβαλλόμενες μάζες ψηφοφόρων  με κοινό σημείο αναφοράς έναν «πρόεδρο» ή  «ηγέτη» ή «αρχηγό»  ή «άστρο φωτεινό που μας οδηγεί» ή πείτε το όπως αλλιώς θέλετε.  Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί σήμερα ότι το μοντέλο αυτό λειτουργίας και διάρθρωσης των κομμάτων αποδείχτηκε πετυχημένο.

Τα ζωντανά κόμματα όμως, μπορούν να ψυχανεμίζονται ποια εποχή δύει και ποια εποχή ανατέλλει.

Η εποχή της από-πολιτικοποίησης, της ιδεολογικής ρευστότητας, της απάθειας των πολιτών  προς την πολιτική, φτάνει στο τέλος της και από την αντι-πολιτική οι κοινωνίες περνάνε με ταχύτητα  στο στάδιο όπου όλα ανάγονται σε πολιτική: από το σύστημα υγείας, τη θέση της γυναίκας, την αντιμετώπιση των προσφύγων, τα εργασιακά δικαιώματα έως τα γήπεδα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.  Οι κοινωνίες σήμερα είναι εξαιρετικά πολιτικοποιημένες με έναν διαφορετικό τρόπο, ως καθημερινή συμπεριφορά, θέση και τρόπος ζωής.

Μπορεί ελάχιστοι σήμερα να αναφέρονται στην πάλη των τάξεων, καθημερινά όμως και σε όλους τους χώρους της κοινωνικής ζωής υπάρχει η αντιπαράθεση των ταυτοτήτων και  δίνονται αγώνες θέσεων. Πολιτικών θέσεων. Επίσης παρατηρούμε ότι νέα αιτήματα και νέες ταυτότητες οργανώνονται σε μικρά ή μεγάλα κινήματα με ισχυρούς δεσμούς, ιδεολογικές δεσμεύσεις εστιάζοντας στις διαπροσωπικές σχέσεις.  Η πολιτική επανέρχεται.

Στην παρούσα συγκυρία, λοιπόν, ο μετασχηματισμός ενός κόμματος ως υπέρβαση της απαξίωσης των πολιτικών κομμάτων και της ίδιας της πολιτικής και η αγωνία προσέλκυσης των νέων κοινωνικών τάξεων και ομάδων που αναδεικνύονται στο σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα (πχ. πρεκαριάτο), με διαφορετική (ταξική) ταυτότητα, με πολιτισμικές διαφορές, και συχνά αντικρουόμενα κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα, ώστε να φανεί ότι το κόμμα εξελίσσεται, περιορίζοντας τις ιδεολογικές αναφορές και δεσμεύσεις, κινδυνεύει να λειτουργήσει ως καταλύτης από-ϊδεολογικοποίησης ή πιο σωστά ως ισοπεδωτής του ριζοσπαστισμού και της πάλης των ταυτοτήτων (ταξικής πάλης).

Το πώς η επάνοδος της πολιτικής θα δώσει σε κάποιο κόμμα της Αριστεράς τη δυνατότητα μαζικοποίησης και με ποια οργάνωση θα το μετασχηματίσει σε διεκδικητή κυβερνητικής εξουσίας, είναι ένα ερώτημα που η απάντησή του δεν βρίσκεται σε δοκιμασμένες και κατά κοινή παραδοχή αποτυχημένες συνταγές οργάνωσης, αλλά από το αν θα μπορέσει να συμπορευτεί με την εποχή του, αν θα είναι ανοιχτό στο να υιοθετήσει  σύγχρονα ιδεολογικά ρεύματα και αιτήματα και αν θα μπορέσει αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες για να εκπροσωπήσει τις νέες  συλλογικές διεκδικήσεις.

Οι ηγετικές ομάδες, οι ηγέτες, οι πολιτικές περσόνες και η οιονεί συμμετοχή προς επικύρωση ειλημμένων αποφάσεων, ως «ενεργός συμμετοχή της κομματικής βάσης» χωρίς κανέναν δεσμευτικό χαρακτήρα, με ελάχιστα ιδεολογικά και ταξικά προτάγματα, παραπέμπουν σε πρακτικές εκτόνωσης του αναδυόμενου ριζοσπαστισμού της  προηγούμενης πενταετίας. 

Η εποχή όμως, έχει αλλάξει.