Οι Χούτου, πιο κοντοί από τους Τούτσι, ήταν παραδοσιακά αγρότες και ένιωθαν καταπιεσμένοι από τους κτηνοτρόφους Τούτσι που θεωρούνταν προνομιούχα τάξη. Οι διάδοχοι των Γερμανών στη Ρουάντα, Βέλγοι αποικιοκράτες, επισημοποίησαν τη διάκριση, εκδίδοντας ταυτότητες με την αναγραφή της φυλής. Κλασική μέθοδος του διαίρει και βασίλευε, που πυροδότησε αντιπαραθέσεις με κατάληξη την γενοκτονία.

Επί δύο περίπου ώρες μέσα σε νεκρική σιγή παρακολουθείς στο Μουσείο της Γενοκτονίας στο Κιγκάλι εικόνες που σε στοιχειώνουν και αποτελούν στίγμα στον ανθρώπινο πολιτισμό. Μπροστά στην εξελισσόμενη σφαγή οι Βέλγοι και οι άλλοι δυτικοί απομάκρυναν τους λευκούς με ελικόπτερα και άφησαν τους ντόπιους στην απαίσια μοίρα τους. Πολύ αργότερα ο ΟΗΕ ζήτησε συγνώμη και έτσι αποκαταστάθηκε η ηθική του «ελεύθερου» κόσμου.

Διαβάστε επίσης: Γιώργος Βαρεμένος / Στα βουνά της Ρουάντα με έναν ράπερ

Τη μέρα που βρέθηκα στο Memorial ήταν εκεί επιζώντες συγγενείς των θυμάτων της γενοκτονίας, στο πλαίσιο μιας εκδήλωσης στην οποία παραβρέθηκε μια πανύψηλη μαύρη γυναίκα την οποία ακολουθούσαν τέσσερις -πέντε κάμερες και όπως μου είπαν ήταν υπουργός αθλητισμού.

Πρόεδρος της χώρας είναι ο Πολ Καγκάμε ο οποίος είναι Τούτσι και ιδρυτής του Πατριωτικού Μετώπου της Ρουάντα και κυβερνάει από το 2000. Αυτήν την Δευτέρα στις 15 Ιούλη διεξάγονται στην Ρουάντα εκλογές οι οποίες έχουν να γίνουν από το 2010.

Ο πρόεδρος έχει φροντίσει να επεκτείνει το δικαίωμα εκλογής του μέχρι το 2034 και έχει ο Θεός, καθώς ο ίδιος είναι Ρωμαιοκαθολικός. Συνήθως κερδίζει με ένα ποσοστό γύρω στο 93% αλλά ο αστικός μύθος λέει ότι κάποια φορά απέσπασε το 100% αλλά σε μια έκρηξη δημοκρατικότητας ζήτησε επανακαταμέτρηση με αποτέλεσμα να προσγειωθεί στο 98%.

Τα επιτεύγματα της διακυβέρνησής του στην πολύπαθη χώρα θεωρούνται δύο κυρίως, ότι έχει εμπεδωθεί ένα αίσθημα ασφάλειας και η κατασκευή δρόμων που είναι απρόσμενα καθαροί για χώρα της Αφρικής. Στο Κιγκάλι έχει δημιουργηθεί σε ορισμένες περιοχές μια «βιτρίνα» όπου κατοικούν κυρίως λευκοί και προνομιούχοι ντόπιοι σε διαμερίσματα που κοστίζουν ακόμη και ένα εκατομμύριο δολάρια. Κατηφορίζοντας από εκεί μπορούν να παίξουν γκολφ σε μια μεγάλη καταπράσινη έκταση καταμεσής της πόλης.

Σε άλλες περιοχές και λίγο έξω από την πρωτεύουσα η φτώχεια θερίζει. Γειτονιές και γειτονίτσες στο Κιγκάλι εξαφανίζονται εν μια νυκτί. Οικοπεδούχοι πιέζονται και σπρώχνονται σε δανεισμό προκειμένου να σηκώσουν  14ώροφα και 18ώροφα κτίρια τα οποία αργότερα μένουν κενά λόγω έλλειψης ζήτησης. Οι δυτικοί λένε ότι αφού γίνονται έργα σημαίνει, ότι τα λεφτά δεν χάνονται στη χοάνη της διαφθοράς.

Έξω από ένα συνεδριακό κέντρο που αποτελεί ιδιοκτησία μεγάλου ξενοδοχείου υπάρχει ένα φουτουριστικό έργο που αναπαριστά μια μεγάλη παλάμη και συμβολίζει τα «καθαρά χέρια». Είναι δώρο του πάμπλουτου σεΐχη του Κατάρ Αλ Θανί, ο οποίος το αφιέρωσε στις προσπάθειες του Καγκάμε εναντίον της διαφθοράς. Δεν ξέρω αν η μαρτυρία του εξοχότατου Αλ Θανί είναι το ίδιο αξιόπιστη με την μαρτυρία της Εύας Καϊλή ότι το Κατάρ είναι μια χώρα όπου η διαφθορά έχει εξαφανιστεί.

Φθάνοντας στο αεροδρόμιο του Κιγκάλι μπορείς να δεις σε μια οθόνη από αυτές που διαφημίζουν τα αξιοθέατα της χώρας, πεζοναύτες να εφορμούν στην διάρκεια μιας άσκησης. Το καθεστώς του Καγκάμε έχει σχηματίσει έναν καλά εκπαιδευμένο στρατό, ο οποίος έχει αναλάβει αποστολές σε χώρες όπως το Κονγκό και η Μοζαμβίκη αποσπώντας επαίνους από τη Γαλλία κ. α.

Η Δύση που βρίσκεται σε μεγάλη υποχώρηση στην Αφρική, θα επιθυμούσε ο στρατός αυτός να αποτελέσει αντίβαρο στην παρουσία της Ρωσικής μισθοφορικής δύναμης Βάγκνερ, αλλά και της επιβλητικής Κινέζικης οικονομικής «εισβολής» με την ανάληψη μεγάλων πρότζεκτ στην μαύρη ήπειρο. Σημειωτέων ότι όπου πηγαίνει ο στρατός του Καγκάμε συνήθως ακολουθούν οι επιχειρηματίες.

Το κεντρικό στρατόπεδο των Ειδικών Δυνάμεων της Ρουάντα βρίσκεται στην πόλη Γκισένι πάνω στην λίμνη Κίβου που την μοιράζεται με το Κονγκό. Συνέχεια της πόλης αποτελεί η συνοριακή Γκόμα που το πλούσιο υπέδαφός της αποτέλεσε περισσότερο κατάρα παρά ευχή για το Κονγκό. Εκεί υπάρχουν και άνθρωποι που έχουν λεφτά, αλλά δεν έχουν τι να τα κάνουν, καθότι η αγορά αγαθών έχει καταρρεύσει και βασιλεύει η αστάθεια.

Το 2012 την πόλη κατέλαβε το αντάρτικο κίνημα Μ23 το οποίο στηρίζεται από την Ρουάντα και την Ουγκάντα αν και οι δύο το αρνούνται. Το Μ23 έχει αποχωρήσει από την Γκόμα αλλά εξακολουθεί να ελέγχει κάποια περίχωρα.

Οι Η.Π.Α. είχαν ανακοινώσει σχετικά πρόσφατα ότι θα επιβάλουν κυρώσεις στην Ρουάντα επειδή αυτό το αντάρτικο στρατολογεί παιδιά. Η Ρουάντα προσποιείται ότι στην χώρα δεν υπάρχουν ορφανά και η προσποίηση φτάνει μέχρι το σημείο να μην υπάρχει στη χώρα ούτε ένα ίδρυμα με τον τίτλο ορφανοτροφείο. Προφανώς τα ορφανά εξαφανίστηκαν επειδή προσχώρησαν μαζικά στο αντάρτικο Μ23. Άλλο ένα αίσχος για τον σύγχρονο πολιτισμό.

Από την πλευρά της η κυβέρνηση του Καγκάμε όπου βρίσκει χρήματα δεν τα αφήνει να πάνε χαμένα, ακόμη και αν πρόκειται για τα 300 εκατομμύρια που είχε τάξει ο Ρίσι Σούνακ προκειμένου να στείλει εκεί τους πρόσφυγες που αιτούνται άσυλο στην Βρετανία. Μέχρι που οι ψηφοφόροι τον μαύρισαν στις εκλογές και ο διάδοχός του Κιρ Στάρμερ κήρυξε το σχέδιο -Ρουάντα νεκρό.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ρουάντα του Καγκάμε δεν τείνει να μετατραπεί σε χώρα προσφύγων. Από τη μια μεγάλο μέρος από τα 13 εκατομμύρια των κατοίκων της ψάχνει να βρει κάθε τρόπο να φύγει στο εξωτερικό μήπως και ξεφύγει από την μεγάλη φτώχεια και από την άλλη η κυβέρνησή της υπόσχεται να φέρει και άλλους πρόσφυγες έναντι αμοιβής. Όλα αυτά όταν βρίσκονται ήδη εκεί πρόσφυγες από το Μπουρούντι, τη Λιβύη, το Σουδάν, την Αιθιοπία τη Σομαλία κ. α.

Επισκέφτηκα ένα μεγάλο στρατόπεδο χωρίς να μου επιτραπεί η είσοδος και οι φωτογραφίες. ΄Αραβες και άλλες φυλές κυκλοφορούσαν στον δρόμο με τα χαμόσπιτα, ενώ ένας μυλωνάς πασχίζοντας να τους μοιράσει αλεύρι είχε γίνει από μαύρος άσπρος. Το «διασκέδαζε» και με άφησε να τον φωτογραφίσω.

Επιστρέφοντας στο Κιγκάλι μόλις που προλάβαμε να κάνουμε στην άκρη όταν ίσα με δέκα θηριώδη Renegade, land Rover και άλλα οχήματα περνούσαν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Δείγμα ότι ο πρόεδρος Καγκάμε είχε αρχίσει τις προεκλογικές του περιοδείες γεγονός που υπογράμμιζε η παρουσία αστυνομικών σε κάθε γωνία όπως και στους γύρω λόφους. Δεν είναι και λίγοι οι λόφοι περίπου 1000.

Προσοχή στον γορίλα!

Οδηγώντας στους πνιγμένους στο πράσινο δρόμους και ατενίζοντας τα βουνά των ηφαιστείων μου ήρθε στο μυαλό το τραγούδι του Ζωρζ Μπρασένς «προσοχή στον γορίίίλα».

Κάπως έτσι φτάσαμε στην είσοδο του πάρκου από όπου ξεκινάνε όσοι έρχονται για την τουριστική ατραξιόν των γορίλων που έχουν απομείνει σε δάση της Ρουάντας , της Ουγκάντας και του Κονγκό. Κάποτε τους εξολόθρευαν οι λαθροκυνηγοί προκειμένου να φτιάχνουν τασάκια από τα χέρια των γορίλων και άλλα αξεσουάρ.

Η παθιασμένη μελετήτρια και προστάτιδα των γορίλων Ντάιαν Φόσι βρέθηκε νεκρή, θύμα των λαθροκυνηγών και αυτό που έμεινε να την θυμίζει είναι ένα μουσείο αφιερωμένο στην μνήμη της και φυσικά η ταινία <<Γορίλες στην Ομίχλη>> με τις υποψηφιότητες για ΟΣΚΑΡ.

Ο Καγκάμε παίζει καλή επικοινωνιακή μπάλα με τους γορίλες καθώς όταν γεννιέται ένας νέος ο πρόεδρος ανεβαίνει στο πολιτιστικό χωριό στην είσοδο του πάρκου για να του δώσει το όνομα εν μέσω φαντασμαγορικών εκδηλώσεων. Φαντάζεσαι μου λέει ο φίλος μου τι πλήγμα θα ήταν για την χώρα αν μια μέρα εξαφανίζονταν οι γορίλες;

Γι΄ αυτό του απαντάω: Προσοχή στον γορίλα! Η είσοδος στο πάρκο κοστίζει 1500 δολάρια. Αυτός ήταν ο λόγος που αρκέστηκα να στείλω από μακριά τα χαιρετίσματά μου στους συμπαθέστατους γορίλες.

΄Εφυγαν οι Έλληνες και ήρθε η Μαρία

Στο γειτονικό Μπουρούντι υπήρχε ακμάζουσα ελληνική παροικία αλλά και στην Ρουάντα σημαντική παρουσία. Σήμερα βρίσκονται στην χώρα 5-6΄Ελληνες. Ανάμεσά τους όμως η φοβερή Μαρία που μαζί με τον αδερφό της έστησε μια ελληνική ταβέρνα με δωμάτια, στο γαλανόλευκο τουριστικό μεν, αλλά με μια γνησιότητα στο φαγητό που εκπλήσσει.

Η Μαρία έμαθε τους ντόπιους να πήζουν γιαούρτι και να φτιάχνουν ελληνικό τυρί, ενώ τυλίγουν τα γιαλαντζί ντολμαδάκια με μαεστρία και πετυχαίνουν άψογα τις στρώσεις του μπακλαβά. Πίνεις ένα μεγάλο ποτήρι Νοτιοαφρικάνικο Σαρντονέ και οι αισθήσεις σου αρχίζουν να χορεύουν σε αφρικάνικους ρυθμούς μπροστά σε μια τουριστική ρέπλικα αρχαιοελληνικού κίονα. Και ας πάει και το παλιάμπελο.

Υστερόγραφο: Τελικά ο Γκαγκάμε λίγες μέρες πριν από τις εκλογές στην Ρουάντα δήλωσε ότι δεν πρόκειται να επιστρέψει τα λεφτά που πήρε ως «μπροστάνζα» ,για να δεχτεί τους πρόσφυγες από την Βρετανία, αφού το συγκεκριμένο σχέδιο κρίθηκε νεκρό από τον Στάρμερ.

Ας τα βάλει, λέω εγώ, από την τσέπη του ο δισεκατομμυριούχος Σούνακ. Ο μελαμψός μεγιστάνας που έκανε το χόμπι του στην πολιτική και προσπαθούσε να πείσει τους Άγγλους ότι είναι πιο λευκός από τους λευκούς.