Αντιδράσεις στην τάξη των σεισμολόγων και ανησυχία στους πολίτες έχουν προκαλέσει οι δηλώσεις του διευθυντή του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, καθηγητή σεισμολογία Άκης Τσελέντης, στο φόντο του μπαράζ σεισμικών δονήσεων στην Εύβοια, για πιθανό σεισμό 6 Ρίχτερ σε βάθος 5ετίας από το ρήγμα στις Αλκυονίδες του Κορινθιακού Κόλπου, ενός από τα τέσσερα ρήγματα που απειλούν και την Αττική. Σε ανάλογες εκτιμήσεις για μεγάλο σεισμό στις Αλκυονίδες προχώρησε και ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας Ευθύμιος Λέκκας.

Συγκεκριμένα ο κ. Τσελέντης χθες μιλώντας στον ΑΝΤ1 επεσήμανε ότι: «Οφείλω να μελετάω περιοχές κοντά σε αστικά κέντρα που μαζεύουν ενέργεια. Έχω “χάσει τον ύπνο μου” από την ανησυχία για το τι μπορεί να δώσουν τα ανενεργά εδώ και καιρό ρήγματα. Ο Κορινθιακός έχει 40 χρόνια να δώσει μεγάλο σεισμό. Τα επόμενα χρόνια θα έχουμε μια έξαρση και επειδή είναι κοντά στην Αθήνα, θα έχει επιπτώσεις και στην Αθήνα».

Σήμερα και μετά την αναστάτωση που προκλήθηκε επανήλθε και μιλώντας στον ΣΚΑΪ τόνισε ότι: «Δυο περιοχές μαζεύουν ενέργεια, η μια στο Ιόνιο, δεν ανησυχώ καθόλου, έχει υποστεί αυτή μεγαλύτερους σεισμούς, άρα δεν έχουμε κανένα πρόβλημα, και η περιοχή του Ανατολικού Κορινθιακού, η περιοχή  των Αλκυονίδων, η οποία έχει 40 χρόνια να δώσει σεισμό. Εκεί μαζεύεται ενέργεια».

«Σφάζονται» δημοσίως Τσελέντης – Παπαδόπουλος

Οι δηλώσεις Τσελέντη προκάλεσαν τη σφοδρή αντίδραση του σεισμολόγου και επιστημονικού συνεργάτη της EE και της UNESCO, Γεράσιμου Παπαδόπουλου.
«Συγγνώμη, αλλά νομίζω ότι έφτασε η ώρα να το πούμε, χρειάζεται περισσότερη υπευθυνότητα και περισσότερη συνεννόηση μεταξύ των επιστημόνων. Νομίζω ότι φτάνει το μήνυμα εκεί που πρέπει να φτάσει» επεσήμανε ο κ. Παπαδόπουλος, μιλώντας  σε πρωινή εκπομπή του MEGA.

Αναφερόμενος δε στον Άκη Τσελέντη, -χωρίς να τον κατονομάσει- ανέφερε: «Δεν νομίζω πως όταν μια περιοχή βρίσκεται σε διέγερση είναι η κατάλληλη στιγμή για αν αρχίσουμε, ορισμένοι από εμάς, να λέμε ότι δεν κοιμόμαστε το βράδυ, ή ότι μπορεί να περιμένουμε σεισμούς σε άλλη περιοχή της χώρας, κι αυτό να λέγεται από επίσημα χείλη. Δεν νομίζω ότι αυτό συνιστά υπευθυνότητα. Δεν νομίζω ότι είναι υπεύθυνη αυτή η στάση».

Λίγη ώρα αργότερα, ο Άκης Τσελέντης εμφανίστηκε στην εκπομπή του MEGA για να δώσει τη δική του απάντηση, σε όσα είπε ο συνάδερφός του νωρίτερα.

«Επιτρέψτε μου, επειδή εγώ δεν αφήνω τίποτα να πέσει κάτω, πρέπει να μιλήσω λίγο επί του προσωπικού. Πριν από λίγο ο κ. Παπαδόπουλος μου επετέθη δημόσια. Τι να κάνουμε, αυτή η καρέκλα έχει καρφιά, αλλά για να την πάρεις πρέπει να σε εξετάσει μια διεθνής επιτροπή. Τι να κάνουμε, εγώ την πήρα. Δεν υπάρχει λόγος για εμπάθειες» είπε αρχικά.

«Σχετικά με τις εκτιμήσεις μου χθες, δεν ήμουν καθόλου επιπόλαιος. Είπα στον κόσμο να μην μπαίνει στα πέτρινα σπίτια» συμπλήρωσε και αναφέρθηκε εκ νέου στον κ. Παπαδόπουλο, κατηγορώντας τον πως οικειοποιείται τίτλους για να κοροϊδεύει τον κόσμο.

«Να θυμίσω και κάτι άλλο: Αγωνίστηκα ένα χρόνο να ‘μαζέψω’ τη Θήβα, που την είχε ανεβάσει στα κάγκελα, μιλώντας για σεισμό 7 Ρίχτερ. Είχε πει ότι θα κάνει 7,5 Ρίχτερ και είχε τρελαθεί ο κόσμος» κατέληξε ο κ. Τσελέντης.

Λέκκας: «Η περιοχή είναι ώριμη για έναν αρκετά μεγάλο σεισμό»

Για το θέμα ρωτήθηκε και ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας Ευθύμιος Λέκκας στην ΕΡΤ και απάντησε: «Ναι, πραγματικά ο Κορινθιακός κόλπος και κυρίως ο ανατολικός Κορινθιακός κόλπος είναι ένα φυσικό εργαστήριο, έχει υψηλή σεισμικότητα και είναι επόμενο μετά τα 40 χρόνια που έχει να δώσει σεισμό η περιοχή, να είναι ώριμη για έναν αρκετά μεγάλο σεισμό».

Ο ίδιος διευκρίνισε ότι δεν έχουμε ασφαλείς ενδείξεις για τον χρόνο εκδήλωσής του εάν θα είναι τα πέντε ή τα τρία χρόνια. «Πάντως κάποια στιγμή μέσα στο άμεσο μέλλον ο Κορινθιακός θα ενεργοποιηθεί. Δυστυχώς, σε παγκόσμιο επίπεδο δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε χρονικά τους σεισμούς, αλλά ούτε και σε μεγάλο βαθμό τον χώρο εκδήλωσης ενός μεγάλου σεισμού».

Σχολιάζοντας κατά πόσο είμαστε έτοιμοι για ένα τέτοιο φαινόμενο και εάν θα αντέξουν τα σπίτια, οι πολυκατοικίες, οι δομές σημείωσε: «Τολμώ να πω ότι θα αντέξουν. Είμαστε σε πάρα πολύ καλύτερη κατάσταση από ότι είμαστε το 1981. Θα πρέπει να σημειώσω ότι το 1984 – 86 έγινε ο αντισεισμικός κανονισμός, ο οποίος είναι ένας κανονισμός από τους καλύτερους στον κόσμο και αυτό οφείλεται ουσιαστικά στις προσπάθειες της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας, των μηχανικών και των γεωεπιστημόνων, με την επίβλεψη βεβαίως του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας. Έχουμε να κάνουμε με έναν πολύ καλό αντισεισμικό κανονισμό και οι κατασκευές ουσιαστικά, ένα μεγάλο ποσοστό, είναι άτρωτες σε σχέση με τον σεισμό των 6 βαθμών. Βεβαίως, υπάρχουν και παλιές κατασκευές οι οποίες είναι ευάλωτες και σε αυτές πρέπει να ουσιαστικά να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας».

Καταλήγοντας, επισήμανε: Πάντως, σε κάθε περίπτωση, εκείνο το οποίο τελευταία ουσιαστικά αποφασίσαμε στον ελληνικό χώρο είναι η Επιτροπή Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου να αναλύει όλα αυτά τα θέματα, όλες αυτές τις προγνώσεις με στόχο να πληροφορεί σωστά την Πολιτεία, μια πολιτεία που έχει θέσει τις βάσεις για την περαιτέρω αντισεισμική θωράκιση του ελληνικού χώρου».

Ποιες είναι οι Αλκυονίδες Νήσοι

Πριν τον καταστροφικό σεισμό στις 24 Φεβρουαρίου 1981 στην Αθήνα, ήταν γνωστά μόνο ως «καλά νησιά». Είναι 4 νησάκια που σχηματίζουν το σύμπλεγμα στον κόλπο της Λιβαδόστρας απέναντι από το ακρωτήριο Ολμιών στο Νομό Κορινθίας. Το νησιωτικό αυτό σύμπλεγμα αποτελείται από μια συστάδα τεσσάρων νησιών: τη Ζωοδόχο Πηγή (νησίδα), το Δασκαλειό (Αλκυονίδων), το Γλαρονήσι (Αλκυονίδων) και το Πρασονήσι (Αλκυονίδων).

Πρόκειται για τέσσερις κορυφές υφαλονήσου που εδράζεται σε βάθος 190 μέτρων και που φέρεται να αναδύθηκε σε άγνωστη χρονική στιγμή εξαιτίας γεωλογικών διεργασιών. Εξ αυτού συμπεραίνεται ότι αυτές αποτελούν το επίκεντρο σεισμών που εκδηλώνονται στη περιοχή. Είναι σχετικά νησιά άνυδρα και υπάρχουν ελάχιστα κτίσματα σε αυτά, καθώς επίσης και ιχθυοκαλλιέργειες. Στο έδαφός τους έχουν εντοπιστεί ερείπια αρχαίων εγκαταστάσεων.

Η περιοχή των «Καλών νήσων», όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι ιδιαίτερα σεισμογενής και ήταν το επίκεντρο του σεισμού της 24 Φεβρουαρίου 1981, μεγέθους 6,7 Ρίχτερ, με πολλούς νεκρούς στην Αθήνα. Το όνομά τους, προέρχεται από τις Αλκυονίδες, μυθικές κόρες του γίγαντα Αλκυονέα.

Τα τέσσερα ρήγματα που απειλούν την Αττική

Ακόμη και σήμερα, δεν έχουμε πλήρη γνώση των ενεργών ρηγμάτων που βρίσκονται εντός ή πέριξ του Λεκανοπεδίου και το απειλούν. «Η διερεύνησή τους έχει αρκετές δυσκολίες, λόγω της πυκνής δόμησης που καθιστά αδύνατη την πρόσβαση σε επιφανειακές εκδηλώσεις των ρηγμάτων, όμως είναι εφικτή μια εκτεταμένη μελέτη», λέει στα «ΝΕΑ» ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος, σεισμολόγος και επιστημονικός συνεργάτης της EE και της UNESCO.

«Εκτός από την υπαίθρια παρατήρηση, η μελέτη μπορεί να βασιστεί στη μικροσεισμικότητα κάθε περιοχής, διότι αυτή είναι που μας δείχνει τις θέσεις των ενεργών ρηγμάτων, σε δορυφορικές εικόνες και στη χρήση πιο εξειδικευμένων τεχνολογιών. Κατά τη γνώμη μου είναι κάτι που πρέπει να γίνει και μάλιστα άμεσα. Εξάλλου, στη μητροπολιτική περιοχή της Αττικής έχουν συμβεί πολύ σημαντικοί σεισμοί τους τελευταίους δύο αιώνες».

Τα τελευταία 40 χρόνια, καταστροφές και θανάτους προκάλεσαν δύο μεγάλοι σεισμοί στην Αττική. Ο πρώτος που έγινε στις 24 Φεβρουαρίου 1981 ήταν 6,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ αλλά το επίκεντρό του ήταν στις Αλκυονίδες, ενώ ο πιο πρόσφατος με επίκεντρο στην περιοχή της Πάρνηθας ήταν στις 7 Σεπτεμβρίου 1999 και είχε μέγεθος 5,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.

Ποιες είναι, όμως, οι εν δυνάμει σεισμικές απειλές για το Λεκανοπέδιο;

► Ανατολικός Κορινθιακός έως Νότιο Ευβοϊκό. Η περιοχή από τον Ανατολικό Κορινθιακό, προς τη Θήβα, τον Αυλώνα μέχρι τον Ωρωπό φιλοξενεί ένα σύστημα ρηγμάτων που έχουν δώσει πολύνεκρους σεισμούς μεγέθους 6 – 6,5 ρίχτερ το 1858 και το 1914. «Είναι μια μεγάλη ζώνη σαν δαχτυλίδι μήκους 60 χλμ. που περικυκλώνει την Αττική και συνιστά μόνιμη εστία κινδύνου», λέει ο κ. Παπαδόπουλος.

► Ρήγματα Πεντέλης, Ραφήνας, Σπάτων. Είναι ρήγματα μέσα στην Αττική που έχουν εντοπιστεί σε παλαιότερες μελέτες, όμως κανείς δεν γνωρίζει το μήκος τους, το οποίο συνδέεται άμεσα με τη δυναμικότητά τους, δηλαδή με το μέγεθος του σεισμού που μπορούν να παραγάγουν.

► Σαρωνικός. «Τα ρήγματα του Σαρωνικού Κόλπου προκαλούν σεισμούς ενδιαμέσου βάθους, δηλαδή με εστίες σε βάθη τουλάχιστον 50 – 60 χιλιομέτρων και με μέγεθος που μπορεί να είναι μεγαλύτερο των 6,5 ρίχτερ», λέει ο δρ. Παπαδόπουλος. Ενας τέτοιος σεισμός, με επίκεντρο κάτω από τον Ακροκόρινθο, σημειώθηκε τον Αύγουστο του 1962, έγινε πολύ αισθητός στην Αττική και προκάλεσε μικρές βλάβες. Δεν είναι γνωστό τι συνέπειες θα μπορούσε να επιφέρει η επανάληψη ενός τέτοιου φαινομένου σήμερα που το Λεκανοπέδιο είναι δομημένο με άλλου τύπου κατασκευές.

► Αταλάντη. Βρίσκεται σε ευθεία απόσταση περίπου 130 χιλιομέτρων από την Αθήνα, όμως το 1894 έδωσε δύο σεισμικές δονήσεις, μεγέθους 6,7 και 6,4 Ρίχτερ, με διαφορά μιας εβδομάδας προκαλώντας βλάβες σε Αθήνα και Πειραιά. Θα πρέπει να μελετηθούν οι συνέπειες στο κτιριακό απόθεμα του Λεκανοπεδίου από ενδεχόμενο σεισμό στην Αταλάντη.