Σφοδρή κριτική επιφύλαξαν τόσο τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όσο και οι φορείς που κλήθηκαν να τοποθετηθούν στη Βουλή, στο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για το «επιτελικό κράτος». Η αξιωματική αντιπολίτευση χαρακτήρισε το νομοσχέδιο τον «δεκάλογο της αντιμεταρρύθμισης», ενώ οι φορείς έκαναν λόγο για «ιδιωτικοποίηση του δημόσιου διοικητικού έργου».

Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε επί της αρχής, κατά πλειοψηφία, από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή. Υπέρ του νομοσχεδίου τάχθηκαν η ΝΔ και η Ελληνική Λύση. Καταψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ, Κίνημα Αλλαγής, ΚΚΕ και ΜέΡΑ 25.

ΣΥΡΙΖΑ: «Ο δεκάλογος της αντιμεταρρύθμισης»

Το νομοσχέδιο είναι ο δεκάλογος της αντιμεταρρύθμισης, δήλωσε, μιλώντας στη Βουλή ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Σπίρτζης και ανέφερε ότι, με τις προωθούμενες διατάξεις, επέρχεται: κατάργηση του μητρώου επιτελικών στελεχών, κατάργηση διοικητικών και τομεακών γραμματέων, κατάργηση πολυετούς προγραμματισμού προσλήψεων, κατάργηση παρατηρητηρίου για τη δημόσια διοίκηση, άμβλυνση των ασυμβίβαστων υπουργών-υφυπουργών, άμβλυνση τυπικών προσόντων μετακλητών, αύξηση κόστους μετακλητών, κατάργηση ΕΣΚΑΕΝ-ΚΕΝΕ-πρόσφατου νόμου για κωδικοποίηση, κατάργηση Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης-Ελεγκτικών Σωμάτων, υποβάθμιση ΣΕΠΕ/ΣΔΟΕ».

«H κυβέρνηση υιοθετεί στην πραγματικότητα μεγάλο μέρος από τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες συκοφάντησε με τόσο έντονο τρόπο κατά τη διάρκεια της αντιπολιτευτικής της θητείας», ανέφερε η γραμματέας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ Όλγα Γεροβασίλη και πρόσθεσε ότι η κυβέρνησή ΣΥΡΙΖΑ υιοθέτησε και υλοποίησε ολοκληρωμένη στρατηγική για τη δημόσια διοίκηση, με ψηφιακά οργανογράμματα, περιγράμματα θέσης, ψηφιακές υπογραφές και ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων. Η κ. Γεροβασίλη αναφέρθηκε και στο καταργούμενο μητρώο επιτελικών στελεχών, την κινητικότητα, το σύστημα επιλογής προϊσταμένων και τον πολυετή προγραμματισμό προσλήψεων, ενώ χαρακτήρισε υποκριτική και λαϊκίστικη τη στάση της Νέας Δημοκρατίας για το ζήτημα των μετακλητών.

«Ο υπουργός έχει λάβει την εμπιστοσύνη της Βουλής, είναι υπόλογος στον λαό και στη Βουλή και πρέπει να έχει την ευθύνη και για τον κοινοβουλευτικό έλεγχο και συνολικά για το υπουργείο», παρατήρησε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μαριλίζα Ξενογιαννοκοπούλου για τον ρόλο και τον έλεγχο των υπουργών από την προεδρία. Κάλεσε επίσης την κυβέρνηση, ιδίως για το ζήτημα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, να μην αξιοποιήσει μεταβατικές διατάξεις, για να μην υπάρχουν σκιές ότι υπάρχουν σκοπιμότητες με στόχο να μπουν στο συρτάρι συγκεκριμένες υποθέσεις που βρίσκονται υπό έλεγχο σήμερα. Η κ. Ξενογιαννακοπούλου επισήμανε ότι δεν μπορεί να προβλέπονται ιδιώτες προϊστάμενοι σε μια τέτοια Αρχή, διότι θα έχει προανακριτικά καθήκοντα σε υποθέσεις δημοσίου συμφέροντος και ελέγχου ιδιωτικών συμφερόντων.

ΚΙΝΑΛ: «Αυτοκρατορικό κι όχι επιτελικό το κράτος του κ. Μητσοτάκη»

«Το νομοσχέδιο που κατέθεσε χθες ο κ. Μητσοτάκης πηγαίνει το ελληνικό κράτος πιο πίσω και από τη δεκαετία του 60 επαναφέροντας την ‘ενός ανδρός αρχή’ ως νέα λογική της διοίκησης. Αυταρχικές και συγκεντρωτικές αντιλήψεις που οι Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ συστηματικά πολέμησαν, επανέρχονται πλέον ενδεδυμένες με τον μανδύα του επιτελικού κράτους», αναφέρει το ΚΙΝΑΛ σε ανακοίνωσή του, για το νομοσχέδιο. 

«Είναι ενδεικτικό ότι κατατέθηκε στη Βουλή χωρίς καμία διαβούλευση, ένα νομοσχέδιο που κατά τα λοιπά επικαλείται τις αρχές καλής νομοθέτησης και δυστυχώς αυτό δεν είναι το μόνο δείγμα της αυταρχικής λογικής που το διέπει. Δημιουργεί ένα υπερσυγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του κ. Μητσοτάκη. Δημιουργεί γύρω από τον εαυτό του μια τερατώδη δομή εκατοντάδων εκλεκτών οι οποίοι θα αποτελούν το μακρύ χέρι του Αυτοκράτορα στη διοίκηση.

» Ένα επιτελικό κράτος θα σήμαινε εξορθολογισμό της επικάλυψης αρμοδιοτήτων και μεταφορά των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων στην αυτοδιοίκηση έτσι ώστε η κεντρική διοίκηση να είναι ένα ευέλικτο και λιτό κράτος-στρατηγείο για την ανάπτυξη. Αντίθετα, το νομοσχέδιο με τις διατάξεις του παράγει περισσότερη γραφειοκρατία και σύγχυση παρά λύνει προβλήματα. Για παράδειγμα, δημιουργεί ένα παράλληλο στρώμα παραδιοίκησης σε κάθε Υπουργείο με την ύπαρξη δύο κατηγοριών γραμματέων, Γενικών και Υπηρεσιακών. Ξεπερνώντας ακόμα και τους πελατειακούς ελιγμούς του ΣΥΡΙΖΑ  που καθυστερούσε την αποκομματικοποίηση της διοίκησης βάσει του ν.4369/2016, επέλεξε με κομματικά κριτήρια 52 γραμματείς τους οποίους πλαισιώνει με ένα μικρό στρατό μετακλητών.

» Η πολυδιαφημισμένη λοιπόν μείωση των μετακλητών αποδεικνύεται «φούσκα» αφού ο κ.Μητσοτάκης και οι Υπουργοί του κρατάνε το δικαίωμα να τους αυξάνουν κατά βούληση με δικές τους αποφάσεις. Σε ότι αφορά τη νέα Ενιαία Αρχή Διαφάνειας πρόκειται για αναδόμηση υπαρχουσών δομών χωρίς τις απαραίτητες εγγυήσεις για την ανεξαρτησία της. Μια επιλογή που δεν ανταποκρίνεται στο ευαίσθητο θέμα της διαφάνειας στο δημόσιο βίο. Ο στα λόγια μεταρρυθμιστής κ. Μητσοτάκης μας επιστρέφει με γρήγορα βήματα στο παρελθόν».

Πυρ ομαδόν και από τους φορείς

Τη διαφωνία τους για το νομοσχέδιο της κυβέρνησης Κ. Μητσοτάκη για το επιτελικό κράτος εξέφρασαν οι εκπρόσωποι των φορέων μιλώντας στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης.

Η ΑΔΕΔΥ εξέφρασε την ανησυχία της ότι ανοίγει ο δρόμος για την «ιδιωτικοποίηση του δημόσιου διοικητικού έργου». Συγκεκριμένα, ο αντιπρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ, Γιώργος Πετρόπουλος, ανέφερε ότι η προεδρία της κυβέρνησης θα αποτελείται κατά το ένα τρίτο από μετακλητούς υπαλλήλους, «θα αποτελείται, δηλαδή, από προσωπικό, το οποίο δεν υπόκειται στις πειθαρχίες του δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα. Άρα, με κάποιον τρόπο, ιδιωτικοποιείται αυτή η διαδικασία».

Επίσης, δήλωσε την αντίθεση της ΑΔΕΔΥ και στην έννοια του επιτελικού κράτους, όπως αυτή αποτυπώνεται στο νομοσχέδιο, και εκτίμησε ότι δίνεται η δυνατότητα δημόσιο έργο να υλοποιείται είτε με συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είτε με απευθείας ανάθεση στον ιδιωτικό τομέα. «Πιστεύουμε ότι αυτό το έργο πρέπει να εκτελείται αποκλειστικά από δημόσιους λειτουργούς, αποκλειστικά από εργαζόμενους στο Δημόσιο», σημείωσε ο κ. Πετρόπουλος και εξέφρασε την αντίθεση της ΑΔΕΔΥ και στη δημιουργία μίας «υπέρ-Αρχής» που «θα συγκεντρώσει όλους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, που ο πρόεδρός της θα διοριστεί από τον πρωθυπουργό, εκείνος με τη σειρά του θα διορίσει το ΔΣ, πράγμα που δημιουργεί αμφιβολίες για την πραγματική ανεξαρτησία που θα έχει αυτή η δομή».

Παράλληλα, η ΑΔΕΔΥ εξέφρασε αντιρρήσεις και επιφυλάξεις για τις υπηρεσίες συντονισμού στα υπουργεία, γιατί «στην πράξη, οι υπηρεσίες αυτές θα είναι οι σημαντικότερες και οι μοναδικές που θα έχουν αξία σε κάθε υπουργείο» και «αυτές οι υπηρεσίες, σε συνεργασία με την προεδρία της κυβέρνησης, θα αναλάβουν συνολικά όλο το διοικητικό έργο. Θα μπορούν, δε, πολύ άνετα αυτό το διοικητικό έργο να το παρέχουν στη συνέχεια σε ιδιωτικές εταιρείες». Όπως, εξάλλου, επισήμανε ο αντιπρόεδρος της ΑΔΕΔΥ, θα συγκροτούνται ομάδες εργασίας και σε αυτές θα είναι δυνατό να μετέχουν ιδιώτες.

«H αποδόμηση της αυτοτελούς διοικητικής οντότητας του ΣΕΠΕ αποτελεί μία ξεκάθαρη υποβάθμιση του ρόλου και του έργου του συστήματος επιθεώρησης εργασίας στη χώρα», ανέφερε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ), Κλεάνθης Χατζηνικολαϊδης, κατά τη διαδικασία της ακρόασης φορέων επί του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος, στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή. Ο κ. Χατζηνικολαϊδης σημείωσε ότι «με το νομοσχέδιο υπονομεύεται ευθέως η έστω και υβριδική οργανωτική και επιχειρησιακή αυτονομία και αυτοτέλεια του ΣΕΠΕ, την οποία είχε ως Ειδική Γραμματεία».

«Είναι εμφανές ότι σε επίπεδο πολιτικής ιεράρχησης η καταπολέμηση της παραβατικότητας και της προστασίας της εργασίας δεν αξιολογείται ως ιδιαίτερης εθνικής ή κυβερνητικής εργασίας», τόνισε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων του ΣΕΠΕ και πρόσθεσε: «Ακριβώς αυτή η επιλογή της κυβέρνησης αντιστρατεύεται και τη συνταγματική επιταγή για την προστασία της εργασίας, η οποία αποτελεί θεμελιώδη υποχρέωση του κράτους, σύμφωνα με το άρθρο 22 του Συντάγματος».

«Εκλαμβάνουμε σαφώς ως στρατηγική επιλογή αποκαθήλωσης και αποδόμησης του ελεγκτικού μηχανισμού της αγοράς εργασίας και του βασικού πυλώνα προστασίας των θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων και μάλιστα, σε χρόνο που βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη, με απτά και αναγνωρίσιμα αποτελέσματα στον κόσμο της εργασίας και στην κοινωνία γενικότερα», επισήμανε ο κ. Χατζηνικολαϊδης.

Επίσης, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων του ΣΕΠΕ έθεσε ακόμη μία παράμετρο. «Δεν ισχύει το επιχείρημα περί αποκομματικοποίησης. Με την αλλαγή που φέρνει το νομοσχέδιο, ο πολιτικός προϊστάμενος του ΣΕΠΕ, από το επίπεδο του ειδικού γραμματέα μετατοπίζεται σε αυτό του γενικού γραμματέα, η θέση του οποίου βρίσκεται σε απόλυτη ιεραρχική σχέση και εξάρτηση με την εκάστοτε πολιτική ηγεσία».

«To νομοσχέδιο αυτό, όσο πετυχημένο να είναι από πλευράς της δημιουργικής σκέψης μιας ομάδας, έχει προβλήματα ρεαλισμού, δεν πατάει στην πραγματικότητα, γιατί λείπει η βάσανος των υπηρεσιακών στελεχών», δήλωσε ο πρόεδρος του ΔΣ του Διοικητικού Επιμελητηρίου, Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου, κατά την ακρόαση φορέων στην κοινοβουλευτική επιτροπή που επεξεργάζεται το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος.

Ο κ. Παπαδημητρίου αναφέρθηκε και στον συντονισμό του κυβερνητικού έργου. «Για να επιτευχθεί συντονισμός, το 1950 είχε δημιουργηθεί υπουργείο Συντονισμού Οικονομικού και υπουργείο Συντονισμού της Διοίκησης. Επί χούντας, δημιουργήθηκε το υπουργείο Προεδρίας της Κυβέρνησης, αργότερα, στα χρόνια της Δημοκρατίας πλέον, έχουμε μια σειρά και το υπουργείο το Κεντρικό και τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού. Τώρα δημιουργείται ένα άλλο όργανο, το οποίο εμφανώς έχει τα μεγέθη και τις λειτουργίες ενός υπουργείου -440 άτομα από το Ελεγκτικό Συνέδριο, από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, υπηρεσιακό συμβούλιο για υπαλλήλους- είναι δηλαδή μια νέα μεγάλη δομή», σημείωσε ο κ. Παπαδημητρίου και πρόσθεσε: «Γιατί πιστεύουμε ότι ένα νέο όργανο θα επιλύσει προβλήματα, τα οποία δεν επιλύθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια; Πώς αντιμετωπίζονται τα ζητήματα που θίγονται στην έκθεση του ΟΟΣΑ: Οι 23.142 διάσπαρτες αρμοδιότητες της κεντρικής διοίκησης, που είναι το μείζον πρόβλημα, που με τη σειρά του δημιουργεί προβλήματα συντονισμού. Επιλύονται αυτά; Η απάντηση είναι όχι. Δεν υπάρχει απάντηση».

Επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα του «υπερ- οργάνου» της Προεδρίας της κυβέρνησης, διατυπώνει το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης, με την πρόεδρο του ΔΣ του Εθνικού Κέντρου, Ιφιγένεια Καμτσίδου, να επισημαίνει τον κίνδυνο «η δημιουργία μιας τέτοιας γραφειοκρατικής δομής θα δυσκολέψει τον συντονισμό και θα μειώσει την αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού έργου».

Η κ. Καμτσίδου στάθηκε και στην κατάργηση της ΚΕΝΕ. «Σε ό,τι αφορά στην καλή νομοθέτηση, άξια λόγου είναι η κατάργηση της ΚΕΝΕ. Η ΚΕΝΕ, όμως, είναι ένα όργανο δοκιμασμένο, το οποίο συμβάλλει στην επεξεργασία και στη νομοτεχνική αρτιότητα των νομοσχεδίων και των προτάσεων νόμου. Καταργούμενη, δε, η ΚΕΝΕ αντικαθίσταται από ένα όργανο – δεν ξέρω και αν μπορούμε να του δώσουμε το χαρακτηρισμό του οργάνου- το οποίος απλώς αποτιμά τα κυβερνητικά νομοθετήματα», είπε η πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης.

Η κ. Καμτσίδου παρατήρησε, επίσης, ότι «το σύστημα αποκομματικοποίησης το οποίο είχε εισαχθεί τα προηγούμενα χρόνια», θα έπρεπε να αποτιμηθεί προτού αλλάξει. «Για πρώτη φορά εφαρμόστηκε η επιλογή των στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης μέσα από το μητρώο επιτελικών στελεχών. Για πρώτη φορά εφαρμόστηκε σύστημα κυκλικής αξιολόγησης. Για πρώτη φορά εισήχθη νέο σύστημα κινητικότητας, το οποίο στόχευε να εξασφαλίσει τόσο τις ανάγκες των υπαλλήλων όσο και τις ανάγκες της υπηρεσίας», είπε η κ. Καμτσίδου.