Σαράντα θεατρικά έργα, άλλα τόσα μυθιστορήματα και παιδικά βιβλία, σύλληψη κατά τη συμμετοχή του στο «Στόλο της Ελευθερίας» με προορισμό τη Γάζα, φιλανθρωπικό έργο στην Αφρική… Ο Χένινγκ Μάνκελ, ωστόσο, είναι κυρίως γνωστός για τον ήρωά του, επιθεωρητή Κουρτ Βαλάντερ που δημιούργησε πριν από 22 χρόνια.

Ads

Την περασμένη εβδομάδα κυκλοφόρησε το 10ο και τελευταίο μυθιστόρημα της σειράς με τίτλο The Troubled Man. Η σειρά έχει πουλήσει συνολικά 30 εκατ. βιβλία σε 45 γλώσσες. «Πίστευα ότι θα έγραφα την τελευταία περιπέτεια του Βαλάντερ πριν από πολύ καιρό. Δεν τον συμπαθώ ιδιαίτερα. Έχουμε ορισμένα κοινά: απολαμβάνουμε την ίδια μουσική, έχουμε παρόμοια ευσυνείδητη αντίληψη για τη δουλειά. Δεν θα ήμασταν εχθροί αν γνωριζόμασταν, αλλά δεν θα ήμασταν και στενοί φίλοι. Δεν είναι κάποιος που θα καλούσα σε δείπνο», δηλώνει ο συγγραφέας στη Guardian. Ο Μάνκελ ξεκίνησε τη συγγραφή του βιβλίου πριν από 4-5 περίπου χρόνια, με την ιδέα «ο Βαλάντερ να μην λύσει μια υπόθεση, αλλά να αποτελέσει ο ίδιος την υπόθεση».

Στο The Troubled Man, ο Βαλάντερ είναι 60 ετών, με την καριέρα του να πλησιάζει στη δύση της. Έχει ένα σκύλο και ένα σπίτι στην εξοχή και γίνεται παππούς. Όταν όμως ο άλλος παππούς του μωρού εξαφανίζεται, ο επιθεωρητής – που πάσχει από ολοένα και πιο συχνές απώλειες μνήμης και συγκέντρωσης – παρασύρεται σε μια υπόθεση που τον επιστρέφει στις σκοτεινές ημέρες του Ψυχρού Πολέμου. Η υπόθεση αυτή αναγκάζει τον Βαλάντερ να επανεκτιμήσει τη ζωή του και ορισμένους από τους ανθρώπους που γνώρισε στην πορεία.

Ο Μάνκελ γεννήθηκε στη Στοκχόλμη το Φεβρουάριο του 1948. Έχει γράψει συνολικά 40 θεατρικά έργα, άλλα τόσα περίπου μυθιστορήματα και παιδικά βιβλία. «Είναι μια πολύ… ολοκληρωμένη ζωή. Κλείνω την πόρτα, κάθομαι σε ένα άδειο δωμάτιο, γράφω. Μετά, ανοίγω την πόρτα και ξαφνικά υπάρχουν άνθρωποι σε ένα θέατρο», περιγράφει.

Τα μυθιστορήματα αποτελούν τη μία πτυχή της ζωής του Μάνκελ. Μια άλλη είναι η Αφρική, και ειδικότερα η Μοζαμβίκη, όπου ζει τους 6 μήνες του έτους. Εκεί γράφει και διευθύνει το πρώτο επαγγελματικό θέατρο της χώρας, το Teatro Avenida. Η πρώτη του επαφή με την Αφρική ήταν ένα ταξίδι στη Γουινέα Μπισσάου, σε ηλικία μόλις 20 ετών, με σκοπό απλώς «να δει τον κόσμο». Εκτός όμως από τη λειτουργία του θεάτρου, ο Μάνκελ προσφέρει σημαντικό φιλανθρωπικό έργο στην Αφρική, στο οποίο περιλαμβάνεται και το σχέδιο Βιβλία Αναμνήσεων, που βοηθούν γονείς που πεθαίνουν από Aids να καταγράψουν κάτι για τον εαυτό τους σε ένα βιβλίο. Το τελευταίο περνά στα χέρια των παιδιών τους, όταν φεύγουν από τη ζωή

«Πιστεύω ότι το πιο σημαντικό πράγμα που κάνεις στη ζωή σου, μπορεί να μην το γνωρίζεις καν. Μπορεί να είναι το ότι κάποια ημέρα κάθισες σε ένα παγκάκι για να ανακουφίσεις κάποιον που έκλαιγε. Αυτό μπορεί να είναι το σημαντικότερο που έκανες ποτέ. Οπότε όχι, θα ήθελα να με θυμούνται ως ένα καλό και αρκετά γενναιόδωρο άνθρωπο, που προσπάθησε να κάνει τη ζωή λίγο ευκολότερη για τους άλλου μέσω των πράξεών του. Και αυτών που έγραψε».

Η παραπάνω σκέψη είναι που οδήγησε το δημιουργό και στο στόλο που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Λωρίδα της Γάζας τον περασμένο Μάιο και δέχτηκε επίθεση από τον ισραηλινό στρατό, με αποτέλεσμα 9 Τούρκοι ακτιβιστές να χάσουν τη ζωή τους. Ο ίδιος προτιμά να αποκαλεί τον εαυτό του διανοούμενο και όχι ακτιβιστή, διότι «έργο ενός διανοούμενου είναι να αναλαμβάνει ευθύνη και οι πράξεις αποτελούν απόδειξη των λεγομένων του». Ο Μάνκελ δηλώνει έτοιμος να ξαναλάβει μέρος σε παρόμοια αποστολή. «Πρέπει να δράσουμε, όχι μόνο γράφοντας, αλλά ορθώνοντας ανάστημα και πράττοντας. Για μένα, δεν μπορείς να αποκαλείς τον εαυτό σου διανοούμενο αν χρησιμοποιείς τα σχετικά σου προσόντα μόνο για να βρίσκεις δικαιολογίες ώστε να μην κάνεις τίποτα. Κάτι το οποίο θεωρώ, δυστυχώς, ότι πολλοί διανοούμενοι κάνουν».