Παρακολούθησα μία από τις γενικές πρόβες του “Relax… Mynotis” στο Θέατρο Τέχνης της Οδού Φρυνίχου που κάνει πρεμιέρα σήμερα. Σχεδόν μεταμεσονύκτια  η ώρα της πρόβας. Οι γύρω δρόμοι της γειτονιάς μου λίγες ώρες νωρίτερα ήταν αποκλεισμένοι λόγω της επίσκεψης Ομπάμα στον λόφο της Ακρόπολης, η πόλη σε ένταση κι εγώ σκεφτόμουν καθώς προχωρούσα πόσα θα είχε να πει ο περσινός ήρωας του Βασίλη Παπαβασιλείου, ο Φωκίων για την επίσκεψη αυτή.

“Κι εμάς μας λείπει ο Φωκίων και το συζητούσαμε πρόσφατα, ίσως επανέλθει με κάποια αφορμή” μου λέει  η Νικολέτα Φιλόσογλου, ηθοποιός και χρόνια αφοσιωμένη συνεργάτις του Παπαβασιλείου, δίπλα του από τη σύλληψη της ιδέας έως την τελική πινελιά. Της εξομολογούμαι πόσο βαθιά με αφορούν οι παραστάσεις του κι εκείνη συμπληρώνει: “‘Ό,τι παρουσιάζει έχει σχέση με το τι προσλαμβάνει απ’ έξω  με τον τρόπο που αισθάνεται και με τον τρόπο που ζει. Δεν κάνει κάτι  αν δεν έχει κάτι να πει. Γι’αυτό εξάλλου πριν την περσινή του παράσταση είχε εφτά χρόνια να παρουσιάσει κάτι”.  Απέναντί μου το σκηνικό,  ένας λαγός. “Θα μπορούσε να θεωρηθεί δωρεά του χορηγού Ειρηνικός Λαγός ΑΕ είναι παραλλαγή της Ελληνικός Χρυσός. Είναι μια φανταστική ΑΕ όπως είναι τα Ληγμένα Τρόφιμα ΑΕ” θα μου πει αργότερα ο Β. Παπαβασιλείου.

Ίσως να αρκούσε να πει κανείς ότι ο Παπαβασιλείου κάνει θέατρο, αν ήταν κοινός τόπος σήμερα για όλους η έννοια της λειτουργίας του θεάτρου. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που αξίζει να δει κανείς τη φετινή του παράσταση . Ο άλλος είναι φυσικά ο τρόπος του, το ιδιαίτερο προσωπικό του βλέμμα το σταθερά προσηλωμένο σε υπαρξιακά και κοινωνικά θέματα χωρίς ωραιοποιήσεις περιττά φτιασίδια. Με τον χορό των αντιθέσεων και των αντιφάσεων της ανθρώπινης ύπαρξης. Με τις λακωνικές του πρόζες και το κυνικό του χιούμορ. Με τον βαθιά ανθρώπινο χαρακτήρα του. Με το μικρό και το μεγάλο να διεκδικούν τον  ίδιο χώρο στη ζυγαριά. Με το θάρρος να σκαλίζει τις αλήθειες, ιδίως εκείνες που η εποχή κρύβει κάτω απ’το χαλί και η συλλογική μας συνείδηση αρέσκεται να απωθεί. Και με το ίδιο θάρρος επαναφέρει ένα σύστημα αξιών που μας ενώνει.

Ο Παπαβασιλείου φιλοσοφεί και στο Relax …Mynotis γύρω από την έννοια της ιδιοκτησίας , της κατοχής της μεταβίβασης της κληρονομιάς (… “Τι καλά που θα’ ταν φεύγοντας να μην είχαμε να αφήσουμε τίποτα σε κανέναν..”), της ματαιοδοξίας του ηθοποιού , της ματαιότητας .“Στους 10 ανθρώπους με τους οποίους ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή , οι 8 είναι νεκροί. Μήπως ο θάνατος είναι η μάταια ζωή;” αναρωτιέται ο Αυτός. Καμιά ζωή δεν είναι μάταιη , απαντά ο ποιητής.

Ο Παπαβασιλείου φιλοσοφεί και μάλιστα μ’ έναν Πλατωνικό τρόπο μέσα από την στιχομυθία των ηρώων του. Του Αυτού , τον οποίο υποδύεται ο ίδιος ένας ηθοποιός μεγάλος 102 ετών, όχι μόνο σε ηλικία  όμως αλλά και σε αξία και του νεαρού συμβολαιογράφου (Γιάννος Περλέγκας) του 35ου στη σειρά που επιλέγει ο Αυτός για να του υπαγορεύσει τη διαθήκη του.

Ο Βασίλης Παπαβασιλείου χαρακτηρίζει το Relax… Mynotis “συνάντηση μεγάλων ανδρών σε χώρα μικρή”, καθώς σ’ αυτή εμφανίζονται ως φαντάσματα ο Μινωτής, ο Καραμανλής και ο Ρίτσος.  Μπαίνει σε ένα ισότιμο παιχνίδι με τον Γιάννο Περλέγκα ο οποίος είναι επίσης εξαιρετικός στον ρόλο του και μάλιστα είναι εμφανής και μια ιδιαίτερη καλλιτεχνική συγγένεια των δύο ανδρών επί σκηνής. Οι δυο τους μπαίνουν σε ένα παιχνίδι διαλεκτικής με ίσους όρους και ταυτόχρονα σ’ ένα παιχνίδι διαπραγμάτευσης για τη μεταβίβαση κληρονομιάς , καθώς ακούμε τη φωνή του Μινωτή μέσα από τον Παπαβασιλείου κι έπειτα τον Παπαβασιλείου – Μινωτής να βγαίνει μέσα από το σώμα και τη φωνή του Περλέγκα σ’ ένα σχεδόν μεταφυσικό κρεσέντο την ώρα που τον ενδύεται. Ηχηρός ο λόγος του ποιητή ο οποίος αν και απών λειτουργεί σαν καταλύτης.

“Ο Γιάννος είναι ένας καλλιτέχνης που εκτιμώ, είδα τις δουλειές που έχει κάνει . Ανήκει στη γενιά των άξιων ικανών και προικισμένων νέων.” λέει ο Β. Παπαβασιλείου.

“Χάρηκα πολύ που διασταυρώθηκα μαζί του. Ακόμα και ο εκ πεποιθήσεως άκληρος Αυτός , κατασκευάζει δια του συμβολαιογράφου ένα είδος κληρονόμου κάποιον αποδέκτη ενός μηνύματος. Είμαι ευτυχής που ως πραγματικός όχι φανταστικός ήρωας είχα τη δυνατότητα να έχω τη δυνατότητα αυτής της επιλογής”.

Ο Παπαβασιλείου περνάει από κόσκινο τον χώρο του. Από τη μία ο ηθοποιός αναφωνεί “Είμεθα αχθοφόροι της ποιήσεως” κι από την άλλη στολίζει με τους χειρότερους χαρακτηρισμούς τους ομότεχνους του, τους πολιτικούς το κοινό και όποιον κερδοσκοπεί εις βάρος του.

Τον ρωτάω πόσο δύσκολο ήταν να επιλέξει για ήρωα έναν ηθοποιό.

“Από τη μία είχε μια δυσκολία από την άλλη μεριά η οικειότητα με την πραγματικότητα της σκηνής και του θεάτρου διευκόλυνε αυτή τη συνάντηση. Επειδή το θέατρο είναι η τέχνη του αέρα κι επειδή ακριβώς η εμμονή του ηθοποιού να καταγράψει αυτό που αφήνει είναι το αντιστάθμισμα που προκύπτει από τη φύση της δουλειάς. Δεν αφήνουμε γραπτά τεκμήρια. Αφήνουμε κάτι στη μνήμη των ανθρώπων. Η σκηνή προσελκύει τις αρχοντικές φύσεις και τα ψωνιούχα ιζήματα” απαντάει και προσθέτει με έμφαση “Ηθοποιός είναι μια αρρώστια του εαυτού. Θα μπορούσαμε να πούμε έως και ο Σέξπιρ ή ο Μιλιέρος πλήττονταν από την αρρώστια του εαυτού. Μερικές φορές διατυπώνεται σαν διαστροφή. Αυτή τη διαστροφή την κουβαλά πολύ ο Αυτός ο ήρωας του Relax.

Με ποιον τρόπο σας  απασχολεί η έννοια της μεταβίβασης την οποία διαπραγματεύεστε και οι έννοιες της κατοχής της ιδιοκτησίας;

Είναι ένας ανοιχτός λογαριασμός του κάθε ανθρώπου της κάθε γενιάς της κάθε κοινωνίας . Ο Ρενέ Σαρλ, αυτός ο μεγάλος Γάλλος ποιητής είπε για τη μοίρα των μοντέρνων ότι μας εγκατέστησαν κληρονόμους άνευ διαθήκης. Αυτό χαρακτηρίζει τη ζωή του νεωτερικού αλλά και του μετανεωτερικού ανθρώπου . Αυτή η έγνοια της μεταβίβασης . Αυτή η ανάγκη να κατοχυρωθεί το ίχνος που αφήνει ο άνθρωπος από το πέρασμά του σε αυτή τη γη, παραμένει ανοιχτή υπόθεση. Ιδιαίτερα σε μια εποχή σαν τη δική μας όπου η μνήμη έχει γίνει μέρος μιας ψηφιακής τεχνολογίας και  μοιάζει να έχει υποχωρήσει με την έννοια των κλασικών δρόμων της μεταβίβασης.

Ο Αυτός αναρωτιέται αν θάνατος είναι η μάταιη ζωή. Εσείς τι λέτε;

Είναι μια φράση στην οποία επανέρχεται ο ήρωας στέλνοντας αυτά τα δελτάρια στον ποιητή με τον οποίο θέλει να επικοινωνήσει . Φαντασιώνεται πως έχει μια επαφή. Η ερώτηση είναι αν πιστεύει ο ποιητής αν ο ποιητής ότι θάνατος είναι η μάταιη ζωή. Η απάντηση του ποιητή είναι “Καμιά ζωή δεν δεν είναι μάταιη”. Μπορεί κανείς να διακρίνει μια διαφορά μεταξύ της ουσιαστικής ταπεινότητας του ποιητή και στο υπερφίαλο και παλιάτσου πρωταγωνιστή.

Ο Αυτός όμως έχει με το μέρος του τα 102 του χρόνια που του δίνουν το δικαίωμα να είναι κυνικός

Έχει υπέρ αυτού τα 102 του χρόνια και το πεζό σχέδιο για την επόμενη εξαετία να αποκτήσει στα 108 ένα διαμέρισμα. Ο αποφασισμένα ακτήμων. Είναι μια ειρωνική αναφορά. Ο ήρωας μπολιάζεται με την έννοια της κατοχής.

Η πρεμιέρα σας πραγματοποιείται σήμερα, μία μέρα μετά την επέτειο του Πολυτεχνείου. Τι σημαίνει για σας αυτή η επέτειος;

Χαίρομαι που συμπίπτει η επέτειος με μια γενική δοκιμή και την πρεμιέρα μας. Αν ξεφλουδίσει κανείς το αίτημα του Πολυτεχνείου , κάτω από τις συγκυριακές πρώτες διατυπώσεις …κόντρα στον ιμπεριαλισμό – και οι ιμπεριαλισμοί αλλάζουν πρόσωπο και οι Αμερικάνοι μεταμορφώνονται – το αίτημα του Πολυτεχνείου για τη δική μου γενιά ήταν αίτημα για ταυτίζεται με τη  δημιουργία. Εμείς βγαίναμε μετά την επταετία και είτε είμαστε με τον ένα ή τον άλλο χώρο είτε δεν ανήκαμε σε κανέναν από αυτούς ένα πράγμα κουβαλούσαμε: Να φτιάξουμε τον εαυτό μας και αυτό τον τόπο κάπως αλλιώς. Αν τα καταφέραμε και τί καταφέραμε θα το πει ο ιστορικός του μέλλοντος. Αίτημα για την αναγκαιότητα της δημιουργίας λοιπόν, αυτό θέλω να πιστεύω ότι είναι το Πολυτεχνείο.

Info
Πρεμιέρα 18 Νοεμβρίου 2016 στο Θέατρο Τέχνης (Φρυνίχου 14)
Μέγας χορηγός του «RELAX…» είναι ο ανεξάρτητος φορέας «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΓΟΣ Α.Ε.».
Σκηνοθεσία : Βασίλης Παπαβασιλείου
Σκηνογραφία : Κώστας- Ηρακλής Γεωργίου
Φωτισμοί : Ελευθερία Ντεκώ
Καλλιτεχνική συνεργάτις – Εκτέλεση παραγωγής : Νικολέτα Φιλόσογλου
Φωτογραφίες: Μυρτώ Αποστολίδου
Παίζουν : Βασίλης Παπαβασιλείου & Γιάννος Περλέγκας

Θέατρο Τέχνης Καρολου Κουν
Φρυνίχου 14, Πλάκα
τηλέφωνα ταμείου: 2103222464 & 2103236732
προπώληση: www.viva.gr

Παραστάσεις
Παρασκευή, Σάββατο 21.15 και Κυριακή στις 19.00

Τιμές
15 € & 10 € μειωμένο