Το «Fear And Desire» αποτελεί την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Μίας σκηνοθετικής ιδιοφυΐας οι ταινίες του οποίου άλλαξαν την ιστορία της έβδομης τέχνης και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κινηματογράφο. Μία ταινία γεμάτη συμβολισμούς για την ανθρώπινη ψυχή και τη μετάβαση από τη λογική στην παραφροσύνη του πολέμου. Μία σπάνια δημιουργία που για χρόνια οι κόπιες της θεωρούνταν χαμένες, απόρροια ίσως της τελειομανίας του Κιούμπρικ, που λέγεται ότι την είχε αποκηρύξει. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι εξήντα ένα χρόνια μετά την προβολή του «Fear And Desire», είναι η πρώτη φορά που η ταινία προβάλλεται στην Ελλάδα.

Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου, ο υπολοχαγός Κόρμπι (Κένεθ Χαρπ – Kenneth Harp) οδηγεί τους άντρες του μακριά από τους εχθρούς, σε μία προσπάθεια να επιστρέψουν σε φιλικά εδάφη. Ξαφνικά όμως βλέπει το σχέδιό του να καταρρέει, όταν συναντούν μία νεαρή γυναίκα (Βιρτζίνια Λιθ – Virginia Leith).

Η κατάσταση αρχίζει να επιδεινώνεται ραγδαία καθώς, ενώ οι άντρες του Κόρμπι αρχίζουν να υποφέρουν τόσο ψυχικά όσο και σωματικά, η παρουσία του εχθρού στην περιοχή απειλεί να εκτροχιάσει εντελώς την έτσι κι αλλιώς δύσκολη προσπάθεια της απόδρασή τους.

Τέσσερις απελπισμένοι άντρες – τους ερμηνεύουν οι Φρανκ Σιλβέρα, Κένεθ Χαρπ, Πολ Μαζούρσκι και Στίβεν Κόιτ – βρίσκονται παγιδευμένοι στη δίνη του πολέμου, μαζί μ’ ένα μυστηριώδες κορίτσι. Η διαφυγή τους ολοένα και δυσκολεύει ενώ ο κλοιός σφίγγει ασφυκτικά τριγύρω τους…

Γυρισμένο το 1953 το φιλμ «Fear And Desire» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ αποτελεί το σκηνοθετικό ντεμπούτο ενός κορυφαίου δημιουργού, που το 1956 θα μας χαρίσει ουσιαστικά την πρώτη μεγάλου μήκους δημιουργία του, το «The Killing» και την αμέσως επόμενη χρονιά το «Paths of Glory» (1957) με πρωταγωνιστή τον εμβληματικό Κερκ Ντάγκλας.

Η ταινία περιλαμβάνει τις πρώτες ενδείξεις του σκηνοθετικού μεγαλείου του Κιούμπρικ, τον οποίο εδώ συναντάμε σε ηλικία μόλις 24 ετών, να έχει παντρευτεί και να ζει στο Γκρίνουιτς Βίλατζ. Ο νεαρός Κιούμπρικ είχε μόλις σταματήσει να εργάζεται για το περιοδικό Look ως φωτογράφος και είχε αποφασίσει να γυρίσει την πρώτη του ταινία.

Ο προϋπολογισμός της ταινίας έφτανε αρχικά τα δέκα χιλιάδες δολάρια, χρήματα που συγκέντρωσε από τη δουλειά του στο περιοδικό, καθώς και από τον θείο του Μάρτιν Πέρβελερ, που είχε φαρμακείο. Το σενάριο περιελάμβανε τρεις στρατιώτες και έναν λοχαγό, οι οποίοι έχουν αποκλειστεί πίσω από τις γραμμές του εχθρού. Η κατάσταση γίνεται όλο και πιο δύσκολη, με αποτέλεσμα οι σωματικές και ψυχολογικές προκλήσεις για τους ήρωες μας να αυξάνονται διαρκώς.

Σε μία συνέντευξή του το 1966 , ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ λέει χαρακτηριστικά ότι το «Fear And Desire» δημιουργήθηκε την εποχή που ζούσε στο Γκρίνουιτς Βίλατζ, σε σενάριο του εφηβικού του φίλου, Χάουαρντ Σάκλερ, ο οποίος έγραψε «μία σοβαρή και αλληγορική ιστορία», την οποία και αποφάσισε να κάνει ταινία. «Σκέφτηκα: δεν μπορεί η ταινία μου να είναι χειρότερη από αυτές που βλέπω κάθε εβδομάδα στις αίθουσες. Ήθελα η ταινία μου να είναι ποιητική και γεμάτη νόημα».

Ως γνωστόν ο Κιούμπρικ ήταν αρκετά αυστηρός με ό,τι κι αν έκανε. Κλασσικός τελειομανής ο σκηνοθέτης επιδεικνύει ξεκάθαρα δείγματα της ιδιαίτερης κινηματογραφικής γραφής του από την πρώτη του κιόλας δημιουργία. Ο Κιούμπρικ γύρισε την ταινία χωρίς ήχο και πρόσθεσε τον διάλογο στη συνέχεια, μαζί με τη μουσική και τα ηχητικά εφέ. Αυτό αύξησε το κόστος του φιλμ, το οποίο λέγεται ότι τελικά κόστισε περίπου τριάντα τρεις χιλιάδες δολάρια.

Το γεγονός αυτό τον ανάγκασε να εργαστεί ως βοηθός σκηνοθέτη σε μία τηλεταινία για τον Αβραάμ Λίνκολν, προκειμένου να βρει τα χρήματα για να ολοκληρώσει το «Fear And Desire», ακριβώς έτσι όπως το είχε οραματιστεί. Η ταινία προβλήθηκε τελικά σε περιορισμένο κύκλωμα αιθουσών και παρόλο που εξαιτίας της δημοτικότητας του σκηνοθέτη απέκτησε φήμη, έχει προβληθεί μέχρι σήμερα πολύ λίγες φορές σε κινηματογραφική αίθουσα.

Γεννημένος στη Νέα Υόρκη, στις 26 Ιουλίου του 1928 ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ υπήρξε εμπνευστής ενός άλλου σινεμά. Αν και τιμήθηκε μόλις μ’ ένα Όσκαρ για την ταινία «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος» – ίσως την καλύτερη ταινία επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών – και αυτό στην κατηγορία των ειδικών εφέ, η επιρροή του στις μελλοντικές γενιές τόσο των θεατών όσο και συναδέλφων του, υπήρξε καταλυτική.

Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ δεν κέρδισε ποτέ Χρυσή Σφαίρα και μόλις μία φορά απέσπασε ένα βραβείο Bafta ως καλύτερος σκηνοθέτης, το 1976 για το «Barry Lyndon». Δυστυχώς η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου αναγνώρισε την αξία και το έργο του Κιούμπρικ μετά θάνατον και μόλις το 2000 τον τίμησε μ’ ένα Όσκαρ για την συνολική του προσφορά στον χώρο της 7ης Τέχνης.

Ταινίες όπως το «Κουρδιστό Πορτοκάλι», «Η Λάμψη» και πολλές ακόμα δημιουργίες του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, έμειναν χαραγμένες στη μνήμη των θεατών, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον Κινηματογράφο. 

Είναι επίσης γνωστό ότι η πλειοψηφία των ταινιών του Κιούμπρικ ήταν μεταφορές από βιβλία, αλλά μ’ έναν δικό του μοναδικό τρόπο. Ένα στοιχείο που συχνά πυκνά μας φέρνει στον νου έναν άλλο κορυφαίο Αμερικανό σκηνοθέτη, τον Όρσον Γουέλς.

Όπως λοιπόν ο Γουέλς έτσι και ο Κιούμπρικ είχαν τη μοναδική ικανότητα να μεταφέρουν ένα βιβλίο στην μεγάλη οθόνη κάνοντας απόλυτα δικό τους και συχνά πυκνά αλλάζοντας τους την πορεία και την εξέλιξη. Το γεγονός αυτό βέβαια μπορεί να είχε ένα μοναδικό αισθητικό αποτέλεσμα αλλά δεν άφησε πάντα ικανοποιημένους και τους συγγραφείς…

Στο «Fear And Desire» του 1953 ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ με έντονα χρώματα και σκληρές αντιθέσεις μεταξύ άσπρου και μαύρου, μας παρουσιάζει μία σπάνια αντιπολεμική ταινία κι ένα υπέροχο πρώτο δείγμα γραφής όπου συνυπάρχουν τα μοναδικά χαρακτηριστικά στοιχεία μίας δημιουργίας του Κιούμπρικ, ενός σκηνοθέτη που έφτασε τον κινηματογράφο αρκετές φορές στα όριά του.

Γνωστός ως ο πλέον ολοκληρωμένος και καινοτόμος σκηνοθέτης, ο Κιούμπρικ δημιούργησε ταινίες εγκώμια, συχνά αμφιλεγόμενες, ωστόσο πάντα αντάξιες της τελειομανής φύσης του. Το 1999, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ πέθανε από καρδιακή προσβολή στον ύπνο του και κηδεύτηκε, όπως και επιθυμούσε, στην Αγγλία όπου και διέμενε τα τελευταία σαράντα χρόνια της ζωής του.

To 1997, τρεις από τις ταινίες του Κιούμπρικ επιλέχθηκαν από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου στον κατάλογο των 100 καλύτερων ταινιών στην Αμερική. Πρόκειται για τα φιλμ: “2001: A Space Odyssey” (στο νούμερο 22), “Dr Strangelove” (στο νούμερο 26) και “A Clockwork Orange” (στο νούμερο 46).

Το «Fear and Desire» (1953) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, είχαμε την ευκαιρία να το δούμε για πρώτη φορά στην μεγάλη οθόνη στην Ελλάδα, πέρσι τον Νοέμβριο στο πλαίσιο του 26ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου. Φέτος συμπληρώθηκαν δεκαπέντε χρόνια χωρίς τον κορυφαίο δημιουργό και η προβολή της πρώτη του δημιουργίας αποτελεί τον ιδανικό τρόπο για να θυμηθούμε έναν μοναδικό καλλιτέχνη της έβδομης τέχνης. Το φιλμ του Κιούμπρικ, παρουσιάζεται στις Κινηματογραφικές Αίθουσες σε διανομή της New Star, ενώ μαζί του θα προβάλλεται και η μικρού μήκους ταινία “The Seafarers” (1953) διάρκειας 28 λεπτών, που αποτελεί την πρώτη έγχρωμη ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Έτος: 1953 | Xώρα: Η.Π.Α. | Διάρκεια: 62 λεπτά | Σκηνοθεσία: Stanley Kubrick | Σενάριο: Howard Sackler | Παίζουν: Frank Silvera, Kenneth Harp, Paul Mazursky