Τρία χρόνια μετά το αξιόλογο φιλμ του «Μετά τον Μάη» (Après Mai / Something in the Air), ο σκηνοθέτης Ολιβιέ Ασαγιά, επιστρέφει ίσως με την πιο ώριμη και σύνθετη δουλειά της καριέρας του, με όμορφο μουσικό σκορ και τέλεια φωτογραφία. Αν και φαινομενικά πραγματεύεται μία απλή ιστορία, ο Γάλλος δημιουργός εκμεταλλεύεται στο έπακρο το υπέροχο καστ του, όπου ξεχωρίζει η πάντα υπέροχη Ζιλιέτ Μπινός, αλλά και η Κρίστεν Στιούαρτ, σε μία ερμηνεία – έκπληξη η οποία της χάρισε το Σεζάρ Γυναικείας Ερμηνείας, γράφοντας ιστορία, όντας η πρώτη Αμερικανίδα ηθοποιός που αποσπά τη συγκεκριμένη βράβευση.

Στο αποκορύφωμα της διεθνούς της καριέρας, η διάσημη ηθοποιός Μαρία Έντερς (Ζιλιέτ Μπινός) δέχεται μια πρόταση για να παίξει σε μία αναβίωση του θεατρικού έργου που την έκανε διάσημη πριν από είκοσι χρόνια. Τότε όμως ερμήνευε τον ρόλο της Σίγκριντ, μιας ελκυστικής νέας κοπέλας που σαγηνεύει και τελικά οδηγεί στην αυτοκτονία το αφεντικό της, την Ελένα. Τώρα, της ζητείται να αναλάβει τον κόντρα ρόλο, δηλαδή εκείνον της μεγαλύτερης σε ηλικία Ελένα.

Μαζί με την προσωπική της βοηθό (Κρίστεν Στιούαρτ) αναχωρεί για να ξεκινήσει πρόβες στο Σιλς Μαρία, μια απομονωμένη περιοχή των Άλπεων. Μια νεαρή στάρλετ του Χόλιγουντ με έφεση στα σκάνδαλα (Κλόε Γκρέις Μόριτς) πρόκειται να υποδυθεί το ρόλο της Σίγκριντ και η Μαρία βρίσκει τον εαυτό της στην άλλη πλευρά του καθρέφτη, πρόσωπο με πρόσωπο με μια διφορούμενα γοητευτική γυναίκα που αποτελεί, στην ουσία, μια ανησυχητική αντανάκλαση του ίδιου της του εαυτού.

Σταθερός θαμώνας του Φεστιβάλ των Καννών, ο Γάλλος σκηνοθέτης Ολιβιέ Ασαγιάς βρέθηκε πέρσι τον Μάιο υποψήφιος για τέταρτη φορά για τον Χρυσό Φοίνικα, με την πιο ώριμη και σύνθετη δουλειά της καριέρας του. Ένας αεικίνητος δημιουργός, γνωστός για την ικανότητά του να ελίσσεται με άνεση ανάμεσα σε διαφορετικά κινηματογραφικά είδη.

«Αυτή η ταινία, που διαπραγματεύεται το παρελθόν, τη σχέση μας με το δικό μας παρελθόν, και ό,τι μας διαμορφώνει, έχει μια μακρά ιστορία. Μια ιστορία που η Ζιλιέτ Μπινός και εγώ μοιραζόμαστε ανεπιφύλακτα.» – αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γάλλος σκηνοθέτης Ολιβιέ Ασαγιάς και συνεχίζει:

«Συναντηθήκαμε για πρώτη φορά όταν και οι δυο μας βρισκόμασταν στο ξεκίνημα της καριέρας μας. Μαζί με τον Αντρέ Τεσινέ, είχα γράψει το «Rendez-vous» (1985), μια ιστορία γεμάτη φαντάσματα, στην οποία εκείνη, σε ηλικία είκοσι ετών, είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ακόμα και τότε, η ταινία διαπραγματευόταν το Αόρατο και τον δρόμο που παίρνει μια νεαρή ηθοποιός προκειμένου να εκπληρώσει έναν ρόλο. Από τότε, έχουμε διαγράψει παράλληλες πορείες, που διασταυρώθηκαν μόνο πολύ αργότερα όταν γυρίσαμε μαζί το «Summer Hours» το 2008. Η Ζιλιέτ ήταν που είχε πρώτη την αίσθηση ότι υπήρχε κάποια χαμένη ευκαιρία, ή μάλλον ταινία, η οποία παρέμενε κρυμμένη στην κοινή μας ιστορία και η οποία θα έφερνε και τους δυο μας πίσω στα στοιχειώδη. Με αυτή την ίδια διαίσθηση στο μυαλό μου, ξεκίνησα να κρατάω σημειώσεις, έπειτα να δίνω ζωή σε χαρακτήρες και στη συνέχεια σε μια ιστορία που περίμενε να υπάρξει για πολύ καιρό.»

Η ταινία του Ολιβιέ Ασαγιάς περιλαμβάνει μερικές διακριτικές, γόνιμες και απολύτως ενσωματωμένες αναφορές και παραπομπές, σε μερικές κλασικές, όσο και αγαπημένες ταινίες της Έβδομης Τέχνης. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά: το «Όλα για την Εύα» του Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς, η «Περσόνα» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν και «Η Περιπέτεια» του Μικελάντζελο Αντονιόνι.

Ο Ασαγιάς, επέλεξε με τα «Σύννεφα του Σιλς Μαρία» να αφηγηθεί μια φαινομενικά απλή ιστορία για το πέρασμα του χρόνου και τα σημάδια που αφήνει πάνω μας. Όμως μέσα από μία δεξιοτεχνική σκηνοθεσία και το υπαινικτικό σενάριο που υπογράφει ο ίδιος ο δημιουργός, η ταινία μετατρέπεται σε κάτι απείρως πιο περίπλοκο, μυστηριώδες και εν τέλει ιδιοφυές και ανθρώπινο. Μία ταινία μέσα σε μία ταινία και η μοιραία φθορά των ανθρώπινων σχέσεων…

«Από πολύ νωρίς, σκεφτόμουν τα σύννεφα, τον ουρανό πάνω από την κοιλάδα Ενγκαντίν, το πώς ένα τοπίο μπορεί να μένει απαράλλαχτο και ταυτόχρονα να κινείται, κάτι που είναι συνάμα τρομακτικό και τόσο ανθρώπινο. Είναι παράξενα χαραγμένο στον χρόνο και έχει γίνει μάρτυρας όλων των υπάρξεων που το όργωσαν, έγιναν ένα με αυτό, από κάθε περίοδο. Και που βίωσαν τα ιλιγγιώδη ύψη του.» – Ολιβιέ Ασαγιάς

Το τίμημα της διασημότητας, το βάρος του χρόνου και των προσωπικών μας εμπειριών, η σχέση μας με το παρελθόν, η ματαιοδοξία του κόσμου του θεάματος και η αιώνια «σύγκρουση» ανάμεσα στο μαζικό ποπ θέαμα και την υψηλή τέχνη, είναι μερικά μόνο από τα θέματα που βρίσκουν αβίαστα θέση σε αυτό το προσεγμένο φιλμ.

Ταυτόχρονα, με μια σπάνια κατανόηση της γυναικείας φύσης, ο Ασαγιάς ξετυλίγει με συναρπαστικό τρόπο τις ιδιόμορφες δυναμικές ανάμεσα σε τρεις ολότελα διαφορετικές γυναίκες, οι οποίες όμως, μοιάζουν να αποτελούν διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος, καθώς ανταλλάσσουν και μοιράζονται διαρκώς ζωές, ρόλους και θέσεις, σ’ ένα αδιάκοπο παιχνίδι ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη μυθοπλασία.

Με φόντο το απόκοσμο τοπίο της ομότιτλης περιοχής των Άλπεων – που κόβει την ανάσα – και τους δυσοίωνους σχηματισμούς νεφών που αποτελούν σήμα κατατεθέν της, η ταινία συνιστά επίσης υπόδειγμα εμπνευσμένου και τολμηρού κάστινγκ, αντιπαραθέτοντας την πάντοτε επιβλητική παρουσία της σπουδαίας Ζιλιέτ Μπινός με τις νεαρές Κρίστεν Στιούαρτ και Κλόε Γκρέις Μόριτς, οι οποίες παραδίδουν εδώ τις ίσως τις καλύτερες και σίγουρα τις πιο απρόσμενες ερμηνείες της έως τώρα καριέρας τους.

«Το 1924, στην αυγή του κινηματογράφου, ο Άρνολντ Φάνκ, ένας από τους πρωτοπόρους της ορεινής φωτογραφίας, κινηματογράφησε τα αλλόκοτα Νεφελώδη Φαινόμενα της Μαλόχα, όπου οι βουνοκορφές, τα σύννεφα και ο άνεμος, όλα αναμειγνύονται μεταξύ τους αφηρημένα, θυμίζοντας κλασική κινέζικη ζωγραφική. Γύρισε σε ασπρόμαυρο και η μόνη μορφή στην οποία σώζεται σήμερα είναι μια φθαρμένη και γρατζουνισμένη κόπια. Με μια λέξη, μία ανάμνηση του τι θα μπορούσε να ήταν και πάνω στην οποία ο χρόνος, με τη σειρά του, χάραξε τα σημάδια του. Είναι παρ’ όλα αυτά αλλόκοτο να αισθάνεσαι μια οικεία και μυστηριώδη αλήθεια σε αυτούς τους χώρους, παρά τα (ή χάρη στα) φίλτρα που μας χωρίζουν από αυτούς. Αποκαλύπτονται μέσα από μια απόμακρη υποκειμενικότητα, με σχεδόν έναν αιώνα να μας χωρίζει. Μήπως αυτή δεν είναι ακριβώς η διαδικασία της τέχνης, η οποία αναπαράγει τον κόσμο, αλλά μέσα από ένα ξεχωριστό βλέμμα που κρύβει τόσα όσα και αποκαλύπτει, αδιάκριτα φέρνοντας στο φως το ορατό και το αόρατο;» – Ολιβιέ Ασαγιάς

Αξίζει να σημειώσουμε ότι σε συνέντευξή της, η Ζιλιέτ Μπινός αποκάλυψε πως ουσιαστικά δέχτηκε τον ρόλο της στον «Γκοτζίλα» το 2014, προκειμένου να ταυτιστεί με τον χαρακτήρα της στα «Σύννεφα του Σιλς Μαρία», σχετικά με τη συμμετοχή της Μαρία Έντερς σε κινηματογραφικά μπλοκμπάστερ.

Το φιλμ απέσπασε το Σεζάρ Καλύτερου Β’ Γυναικείου Ρόλου για την Κρίστεν Στιούαρτ γράφοντας ιστορία, όντας η πρώτη Αμερικανίδα ηθοποιός που αποσπά τη συγκεκριμένη βράβευση:

Η ταινία «Τα Σύννεφα του Σιλς Μαρία» (Clouds of Sils Maria – 2014) του Ολιβιέ Ασαγιάς, πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της πέρσι τον Μάιο στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του 67ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών. Το φιλμ κυκλοφορεί στις Κινηματογραφικές Αίθουσες, σε διανομή της Weird Wave.

Έτος: 2014 | Xώρα: Γαλλία | Διάρκεια: 124 λεπτά | Σκηνοθεσία: Olivier Assayas | Σενάριο: Olivier Assayas | Παίζουν: Juliette Binoche, Kristen Stewart, Chloë Grace Moretz