Το 1957 ο Ζυλ Ντασέν μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη, το κλασσικό και διαχρονικό βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται». Σκηνοθετώντας με τρόπο ανάγλυφο τον μυστικιστικό, ο δημιουργός παρουσιάζει με ρεαλισμό το βαθιά κοινωνικό και λίαν θρησκευτικό θέατρο του παραλόγου που διαδραματίζεται σ’ ένα φτωχικό ορεινό χωριό της Μικράς Ασίας και τις δραματικές συνέπειες που μοιραία θα ακολουθήσουν. Το φιλμ προβάλλεται με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, την Τρίτη Τρίτη 21 Φεβρουαρίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, στο πλαίσιο του Ciné-club.

Ciné-club

Το Ciné-club παρουσιάσε το φθινόπωρο του 2016 τρεις ταινίες. Οι δημιουργίες αυτές, που έχουν σχέση με την πολιτιστική επικαιρότητα του Ινστιτούτου, της Γαλλίας ή της Ελλάδας, προβάλλονται μία Τρίτη κάθε μήνα. Στην πέμπτη συνάντηση του κύκλου προβολών, η αρχή έγινε με «Το μυθιστόρημα ενός χαρτοκλέφτη» του Sacha Guitry, ακολούθησε η «Επιθεώρηση Lavardin» του Claude Chabrol και η εξαιρετική «Φωτογραφία» του Νίκου Παπατάκη.

Το 2017 το Ciné-club μας καλοσώρισε με την ταινία: «Νύχτες με Πανσέληνο» (Full Moon in Paris – 1984) του Ερίκ Ρομέρ, ενώ τον Φεβρουάριο, το αφιέρωμα στον Νίκο Καζαντζάκη θα δώσει την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει ή να ξαναδεί το μυθιστόρημα του σπουδαίου συγγραφέα, έτσι όπως μεταφέρθηκε στην μεγάλη οθόνη από τον Ζυλ Ντασέν.

Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται / He Who Must Die / Celui qui doit mourir
Σκηνοθεσία: Ζυλ Ντασέν / Jules Dassin
Σενάριο: Ben Barzman, Jules Dassin, Nikos Kazantzakis (novel), André Obey
Πρωταγωνιστούν: Πιερ Βανέκ, Μελίνα Μερκούρη, Jean Servais
Έτος: 1957
Χώρα: Γαλλία, Ιταλία
Διάρκεια: 122 λεπτά
Τρίτη 21 Φεβρουαρίου  στις 19:30, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών
Ελεύθερη είσοδος
Ταινία υποτιτλισμένη στα ελληνικά

Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι κάτοικοι ενός χωριού της Κρήτης εγκαταλείπουν τα σπίτια και τη γη τους έπειτα από ένα πογκρόμ των Τούρκων και κυνηγημένοι φτάνουν μετά από πολυήμερη πεζοπορία στη Λυκόβρυση. Ένα πλούσιο χωριό, όπου οι κάτοικοι ετοιμάζονται για την αναπαράσταση των Παθών του Χριστού και του μαρτυρίου της Σταύρωσης, σύμφωνα μ’ ένα παλιό, τοπικό έθιμο. Οι ξεριζωμένοι πρόσφυγες μπαίνουν ταλαιπωρημένοι με επικεφαλής τον ιερέα τους, τον παπα-Φώτη, στην πλατεία του χωριού.

Ενώ οι κάτοικοι τους προσφέρουν τροφή και καταφύγιο, αντίθετα ο τοπικός ιερέας, ο παπα-Γρηγόρης και οι προύχοντες, τους αντιμετωπίζουν εχθρικά, καθώς θεωρούν ότι οι νεοφερμένοι παρίες είναι απειλή για τα συμφέροντα και τα κεκτημένα τους. «Τόπος για τους χολεριασμένους δεν υπάρχει» κραυγάζει ο παπα-Γρηγόρης. Έτσι, το πλήθος των κυνηγημένων, αλλά υπερήφανων χωρικών, ανεβαίνει, κουβαλώντας τον σταυρό του μαρτυρίου, τον δικό του Γολγοθά, το ξερό βουνό της Σαρακίνας που δεσπόζει στην περιοχή.

Η ταινία είναι βασισμένη στο σπουδαίο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη και είναι γυρισμένη στα Κριτσά της Κρήτης, με κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη, τη Μελίνα στον ρόλο της Μαγδαληνής και τον Πιερ Βανέκ σ’ εκείνον του Χριστού. Ο Ζυλ Ντασέν αναφέρει ο ίδιος σχετικά με τα γυρίσματα:

«Μια από τις ευτυχέστερες εμπειρίες της ζωή μου ήταν η συνεργασία με τους κατοίκους της Κριτσάς και των γύρω χωριών που συμμετείχαν στην ταινία. Οι πιο πολλοί δεν ήξεραν γράμματα κι έτσι τα βράδια, όταν γύριζαν από τα χωράφια, μαζευόμασταν στην αυλή του σχολείου και με διερμηνέα τη Μελίνα, τους μιλούσαμε για το βιβλίο και τις σκηνές που θα γυρνούσαμε. Υπέροχη εμπειρία… Στο βιβλίο, ξέρετε, υπάρχουν οι φτωχοί και οι πλούσιοι, οι προύχοντες του χωριού. Ε, λοιπόν, κανείς δεν ήθελε να παίξει έναν από τους προύχοντες! Εκεί όμως που δεν πείθονταν με τίποτα ήταν στο να παίξουν τους Τούρκους. Ξέρετε τελικά ποιοι έπαιξαν τους Τούρκους; Καουμπόηδες από τη διπλανή Αμερικανική Βάση…»

Ο σπουδαίος Αμερικανός σκηνοθέτης, Μάρτιν Σκορσέζε, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ο Ντασέν κατόρθωσε να συνδυάσει την παραδοσιακή αφηγηματικότητα του κινηματογράφου του Χόλιγουντ με το οπτικό στυλ του ευρωπαϊκού κινηματογράφου […]. Το ντοκιμαντερίστικο ύφος του, η χρήση φυσικών χώρων και η εμμονή του στα αστικά τοπία, άσκησαν πολύ μεγάλη επιρροή σ’ έναν σημαντικό αριθμό κινηματογραφικών δημιουργών.»

Ζυλ Ντασέν / Jules Dassin

Ο Ζυλ Ντασέν, γεννημένος στις 18 Δεκεμβρίου του 1911 στη μικρή κωμόπολη Μιντλτάουν του Κονέτικατ, μέλος μιας πολυμελούς οικογένειας πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια στις φτωχογειτονιές του Χάρλεμ, όπου ο ρωσοεβραϊκής καταγωγής πατέρας του δούλευε ως κουρέας. Ο Μακαρθισμός όμως δεν αργεί να πλήξει τον αριστερών πεποιθήσεων σκηνοθέτη, ο οποίος φιγουράρει στη σχετική μαύρη λίστα. Ο φίλος του Ντάρυλ Ζάνουκ της 20th Century Fox, προσπαθώντας να τον βοηθήσει, στέλνει τον Ντασέν επειγόντως στο Λονδίνο.

Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και ο Ζυλ Ντασέν, αναγκάζεται να εγκατασταθεί στο Παρίσι, όπου περνούν πέντε δύσκολα χρόνια καθώς το αμερικάνικο σύστημα διανομής σαμποτάρει τις ταινίες του. Στις Κάννες, το 1955 γνωρίζει τη Μελίνα Μερκούρη (η οποία ελπίζει σε ένα βραβείο με την ταινία “Στέλλα”) και την ερωτεύεται κεραυνοβόλα. Έρχονται μαζί στην Ελλάδα και γυρίζουν στην Κρήτη τη θρυλική ταινία «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» (Celui qui doit mourir).

Διαβάστε επίσης:
Ζυλ Ντασέν: Aφιέρωμα σε έναν σπουδαίο σκηνοθέτη και φιλέλληνα