Τα ντοκιμαντέρ «Excision» της Βίκυς Βελλοπούλου και «Bref» της Χριστίνας Πιτούλη, καταγράφουν με τις κάμερές τους την καταδικαστέα και αποτρόπαια πρακτική της κλειτοριδεκτομής (ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων των γυναικών). Δύο ιδιαίτερα σημαντικά και επίκαιρα ντοκιμαντέρ τα οποία θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, παρουσία των συντελεστών τους, στο 20ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Ένα θέμα που απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα και πρόσφατα και την ελληνική δικαιοσύνη, φέρνουν στο προσκήνιο μέσα από την κινηματογραφική ματιά τους, τα ντοκιμαντέρ δύο Ελληνίδων δημιουργών που φιλοξενούνται στο επετειακό 20ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας. Ο λόγος για το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ της Βίκυς Βελλοπούλου «Excision», που ξεκινάει τώρα την πορεία του στα διεθνή φεστιβάλ, αλλά και το πολυταξιδευμένο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ της Χριστίνας Πιτούλη, «Bref».

Αξίζει μάλιστα να σημειώσουμε πως το καλοκαίρι το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών αποφάσισε την προσωρινή αναστολή απέλασης μίας Κενυάτισσας και των τριών ανήλικων παιδιών της, καθώς διατρέχει κίνδυνο να υποστεί στην πατρίδα της, ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων (κλειτοριδεκτομή), αλλά και να βασανιστούν τα παιδιά της.

Πρόκειται για απόφαση ορόσημο καθώς είναι η πρώτη φορά που  η ελληνική δικαιοσύνη με αφορμή αίτημα χορήγησης διεθνούς προστασίας, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951, ασχολήθηκε με τον ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων των γυναικών (Female Genital Multilation – FGM).

Μία απόφαση που ενθαρρύνει και δίνει ελπίδα στη λύση αυτού του τεράστιου κοινωνικού προβλήματος που μαστίζει εκατομμύρια γυναίκες ανά τον κόσμο, ξεπερνώντας τα 140 εκατομμύρια θύματα παγκοσμίως με έξαρση κυρίως στην Αφρική, αλλά και με την εμφάνιση του σε χώρες του δυτικού πολιτισμού.

Διαβάστε επίσης:

Απόφαση Ορόσημο: Αναστολή απέλασης Κενυάτισσας που κινδυνεύει με κλειτοριδεκτομή

Η Βίκυ Βελλοπούλου βρέθηκε στην Κένυα τον χειμώνα του 2013 και κατέγραψε με την κάμερα της το πολυδιάστατο και αποτρόπαιο αυτό φαινόμενο της κλειτοριδεκτομής και των επιπτώσεων που αυτό επιφέρει τόσο στο σώμα, όσο και στην ψυχή των κοριτσιών (6 έως 15 ετών) και των γυναικών που είναι αναγκασμένες να το υποστούν.

Μία πρακτική βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα και στο κοινωνικό γίγνεσθαι λαών και φυλών, που είναι άρρητα συνδεδεμένο με την έννοια της ενηλικίωσης. Όπως χαρακτηριστικά λέει η σκηνοθέτις: «Οι πεποιθήσεις που συνδέονται με την κλειτοριδεκτομή είναι τόσο βαθιά ριζωμένες ώστε δεν υπάρχει έκκληση για βοήθεια και η δυσφορία είναι σε περιορισμένη κλίμακα. Ποιο είναι άραγε το ψυχολογικό όριο στο οποίο μία πεποίθηση καταπιέζει ή ακόμα και κατακερματίζει την ψυχή (και το σώμα) ενός ανθρώπου;»

Το «Excision», σε παραγωγή της Indiego View Productions και της ActionAid Ελλάδος, αποτελεί ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ που έχει ως στόχο να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει και να καταδείξει τις συνέπειες του αναχρονιστικού εθίμου αλλά και την αλλαγή της κατάστασης αυτής.

Το ζήτημα της κλειτοριδεκτομής προσεγγίζει όμως και η Χριστίνα Πιτούλη, μέσα από την μικρού μήκους ταινίας της «Bref», που όπως αναφέρει και η ίδια: «πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που αποφεύγει την απλοϊκή οπτική άσπρου – μαύρου που πολλές φορές έχουμε όταν σκεφτόμαστε γύρω από αυτό».

Γυρισμένο σε μία Ευρωπαϊκή χώρα, την Ισπανία, το «Bref» αποκαλύπτει τις διαφορετικές και συχνά ακραίες απόψεις σχετικά με τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων των γυναικών μέσα από συζητήσεις γυναικών και αντρών, μεταναστών από την Αφρική, αποκαλύπτοντας παράλληλα το χάσμα ανάμεσα στα ανθρώπινα δικαιώματα και τα έθιμα και την τοπική κουλτούρα.

Όπως χαρακτηριστικά λέει η σκηνοθέτις: «το πρόβλημα της κλειτοριδεκτομής δεν είναι πια κάτι μακρινό, κάτι που αφορά ανθρώπους που ζουν σε άλλη ήπειρο και σε άλλες συνθήκες. Αφορά ανθρώπους που ζουν δίπλα μας, στη Βαρκελώνη, στην Αθήνα, σε όλη την Ελλάδα και αντιμετωπίζουν ρίσκα, κινδύνους και τεράστια διλήμματα καθημερινά. Γι’ αυτό χαίρομαι πάρα πολύ που θα έχω την ευκαιρία να την μοιραστώ με το κοινό της Αθήνας και να ακούσω τις σκέψεις τους πάνω στο θέμα. Είναι πολύ μεγάλη χαρά και τιμή για μένα το ότι το Bref θα προβληθεί στις Νύχτες Πρεμιέρας, σ’ ένα φεστιβάλ που εκτιμώ τόσο πολύ».

Το «Bref» έχει ήδη βραβευτεί ως το Καλύτερο Ντοκιμαντέρ στην κατηγορία «Δικαιώματα των Γυναικών» στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μάλαγα, έχει λάβει την Ειδική Μνεία της Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα «Articulo 31» στη Μαδρίτη και έχει προβληθεί και σε πολλά άλλα Φεστιβάλ κερδίζοντας δικαίως τις εντυπώσεις.

Το «Bref» της Χριστίνας Πιτούλη προσεγγίζει το θέμα της κλειτοριδεκτομής μέσα από συζητήσεις με μετανάστες από την Αφρική οι οποίοι ζουν στην Ισπανία. Το φιλμ, είχαμε την ευκαιρία να το παρακολουθήσουμε τον Μάρτιο στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, παρουσία της δημιουργού, όπου στη συνέντευξη τύπου που ακολούθησε, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά:

«Ζω στη Βαρκελώνη, μία πόλη με μεγάλο αριθμό μεταναστών από την Αφρική. Γνώρισα τέτοιους ανθρώπους, ενώ επίσης ήρθα σε επαφή με τους Γιατρούς του Κόσμου που προσπαθούσαν να οργανώσουν μία καμπάνια ευαισθητοποίησης στις αφρικανικές χώρες για το θέμα της κλειτοριδεκτομής».

Στην ταινία καταγράφονται αντικρουόμενες απόψεις και εμπειρίες σχετικά με το ζήτημα αυτού του βάναυσου ακρωτηριασμού που έχει βαθιές ρίζες στην αφρικανική παράδοση και είναι αδιανόητος στον δυτικό πολιτισμό. Η κ. Πιτούλη επισήμανε σχετικά: «Στην ταινία εμφανίζονται άντρες που τοποθετούνται κατά της κλειτοριδεκτομής και γυναίκες που εκφράζονται υπέρ. Άρα δεν είναι θέμα φύλου το πώς τοποθετείται κανείς, είναι κάτι πιο περίπλοκο. Η ταινία μου δεν ήθελε να πληροφορήσει απλώς για το ζήτημα και τις συνέπειές του. Πρόθεσή μου ήταν με κάθε φράση, κάθε μαρτυρία, να ξεκινά ένα καινούργιο debate κι αυτή η συζήτηση ίσως βοηθήσει την κατάσταση».

«Excision» (2014) – 57 λεπτά

Σενάριο/Σκηνοθεσία: Βίκυ Βελλοπούλου 

Παραγωγή: Indigoview – ActionAid Ελλάς

DOP: Κώστας Νικολόπουλος

Παραγωγοί: Δημήτρης Ξενάκης, Βίκυ Μαρκολέφα 

Μοντάζ: Βαγγέλης Καλαϊτζής

Πρωτότυπη μουσική: Ματί Παλαιολόγος

Post Production: Allan Michael, Μανώλης Λεβεντέλης

Βοηθός Παραγωγής: Αρχόντισσα Κοκοτσάκη

Ήχος: Αναστάσης Εφεντάκης

Γραφικά: One man show studio – Τάσος Παπαϊωάννου

«Bref» (2013) – 30 λεπτά

 Σκηνοθεσία: Χριστίνα Πιτούλη

Σενάριο: Χριστίνα Πιτούλη, Ana Pozo

Παραγωγή: Χριστίνα Πιτούλη

Φωτογραφία: Ana Pozo, Carlos M. GómezQuintero

Ήχος: Χριστίνα Πιτούλη

Μοντάζ: Χριστίνα Πιτούλη, Ana Pozo

Τα ντοκιμαντέρ «Excision» της Βίκυς Βελλοπούλου και «Bref» της Χριστίνας Πιτούλη θα προβληθούν, παρουσία των συντελεστών τους, στο 20ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου στις 18:30 στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ιερά Οδός 48 και Μεγ. Αλεξάνδρου 134-136 / Μετρό Κεραμεικός).

To 20ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου. Το Φεστιβάλ διοργανώνεται από την Κινηματογραφική Εταιρία Αθηνών με τη συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και εντάσσεται στο ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗ του ΕΣΠΑ 2007-2013. Όλες οι δράσεις πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.