Βρέθηκα στο Ντιγιαρμπακίρ για παρακολουθήσω τις εκλογές. Έξω από όλα σχεδόν τα εκλογικά κέντρα υπήρχαν τανκς κι ένοπλοι στρατιώτες. Αν λάβει κάνεις υπόψη ότι η πόλη αυτή, η καρδιά του Κουρδιστάν, ήταν μόλις πριν λίγες εβδομάδες υπό πολιορκία με κατ’οίκον περιορισμό και με δολοφονίες μερικών πολιτών, συμπεραλαμβανομένου κι ενός παιδιού, καταλαβαίνει σε τι κλίμα διεξήχθησαν οι εκλογές. Τουλάχιστον σε αυτή την πόλη.

Οφείλω βέβαια να πω για χάριν σωστής ενημέρωσης ότι μπήκαμε σχεδόν σε όλα τα εκλογικά κέντρα που επισκεφθήκαμε, ίσως πέραν των 15. Πλην ενός που δεν μας επετράπη η είσοδος ένεκα μίας κάποιου τύπου έντασης που προκλήθηκε μετά από φωτογράφηση των στρατιωτών, ενώ παρακολουθούσαμε επίσης την καταμέτρηση ψήφων σε ένα εκλογικό κέντρο. Μίας καταμέτρησης που έγινε υπό την παρουσία μας και την παρουσία εκπροσώπων όλων των κομμάτων.

Είμαι όμως της άποψης ότι το αποτέλεσμα αυτό, η νίκη του Ερντογάν, αποφασίστηκε, νοθεύτηκε καλύτερα,  από τον φόβο, τον τρόμο των συγκρούσεων και της πιο πρόσφατης βομβιστικής επίθεσης – δολοφονίας περισσότερων από 100 ανθρώπων στην Άγκυρα.

Ο κόσμος ψήφισε λένε πολλοί επιστροφή σε μία κάποιου τύπου ομαλότητα. Και είναι αυτό μία σωστή σκέψη. Είναι όμως αυτό που θα γίνει; Για κάποιο διάστημα ίσως ναι, αλλά κατά την κρίση μου το αποτέλεσμα δίνει απλώς μία ευκαιρία στον Ερντογάν να κάνει θαρραλέες κινήσεις άμβλυνσης της όξυνσης με ταυτόχρονη επίλυση του Κουρδικού κυρίως ζητήματος. Αν δεν το κάνει η ένταση θα επιστρέψει.

Το περιεχόμενο του φακέλου που έφτασε στο γραφείο του Τούρκου προέδρου και που περιέχει το αποτέλεσμα των εκλογών είναι πολύ κακό μαντάντο για τον ίδιο. Όσο κι αν σε πρώτη ανάγνωση είναι το ακριβώς αντίθετο. Καλείται να διαχειριστεί πολύ οξυμένα προβλήματα, πράγμα που χρειάζεται υψηλό βαθμό επίγνωσης και σοφίας για να το καταφέρει. Δεν αποκλείω με το πολιτικό του ένστικτο, κι όχι ένεκα σοφίας, να προχωρήσει προς την κατεύθυνση εξομάλυνσης τόσο με τους Κούρδους όσο και με άλλα ζητήματα της περιφέρειας της χώρας. Όμως αυτό είναι ένα τεράστιο εγχείρημα που αφορά όλη την τουρκική κοινωνία και η οποία δεν βλέπω να είναι έτοιμη.

Για το Κυπριακό και για το τι σημαίνει, πως μας επηρεάζει αυτό το αποτέλεσμα θα πω κάτι στο τέλος αυτού του άρθρου. Προς το παρόν μένω στην ανάλυση του τι εστί η σημερινή Τουρκία. Είναι μία κοινωνία βαθιά διχασμένη και με ένα κοινωνικό ιστό διαβρωμένο. Η ένταση, η όξυνση ανάμεσα στους Κούρδους και το τουρκικό κατεστημένο δεν πρόκειται να κοπάσει. Ίσως μάλιστα το αποτέλεσμα αυτό να επιδεινώσει την κατάσταση. Επιπρόσθετα υπάρχει, έχει εμφιλοχωρήσει ένας μεγάλου βαθμού ισλαμικός φονταμενταλισμός, με αποτέλεσμα την ένταξη πολλών νέων Τόυρκων στις ομάδες του Ισλαμικού Κράτους. Πέραν τούτων ή συνακόλουθα με αυτά, έχουμε τη διαφορετική οπτική πάνω στα ζητούμενα μεταξύ Αλεβιτών – Σουνιτών και αν προσθέσει μάλιστα κανείς σε όλα αυτά τη μεγάλη εικόνα μίας φλεγόμενης γύρω περιοχής, καταλαβαίνει πως ο δρόμος προς την έξοδο είναι μακρύς.

Ο πρόεδρος Ερντογάν δεν έχει κανένα περιθώριο περαιτέρω όξυνσης της κατάστασης. Αν το επιχειρήσει σημαίνει πως δεν διάβασε καθόλου καλά το αποτέλεσμα. Είναι για αυτό που είπα στην αρχή πως ο φάκελος με το πολύ καλό αποτέλεσμα δεν περιέχει κατ’ανάγκη ένα καλό μήνυμα. Η εκλογική νίκη δεν επιλύει τα προβλήματα. Δίνει ίσως μία ευκαιρία.

Έρχομαι στο Κυπριακό. Ξέρω πως ίσως υπάρχουν πολλοί που μπορεί να σκέφτονται πως μία ισχυρή κυβέρνηση, μία σταθερή κυβέρνηση, μπορεί να δημιουργήσει περισσότερες προοπτικές ή παρέχει τέλος πάντων την δυνατότητα στη νέα κυβέρνηση να αποφασίσει. Με προβληματίζει αυτό. Προσωπικά όμως είμαι της άποψης πως ένας αποδυναμωμένος Ερντογάν παρείχε περισσότερες δυνατότητες στους ηγέτες των κοινοτήτων να δράσουν. Τώρα το κέντρο βάρους μετατοπίζεται. Επιστρέφει μεγάλο μέρος αυτών των δυνατοτήτων στα χέρια του Τούρκου προέδρου. Μία αδύνατη τουρκική κυβέρνηση σήμαινε περισσότερη δύναμη στα χέρια των Αναστασιάδη και Ακιντζί.

Για ένα όμως είμαι βέβαιος. Η λύση πρέπει να σφραγίζει έξω από τα γεωγραφικά σύνορα της ολικής Κύπρου, το μιλιταριστικό πρόσωπο της Τουρκίας. Βλέπω να είναι αυτό ένα μεγάλο διακύβευμα. Για τον Ερντογάν και ίσως και για μια μεγάλη μερίδα Τούρκων τα κατεχόμενα αποτελούν τουρκικό έδαφος. Τα 41 χρόνια δημιούργησαν αυτή την αντίληψη. Επιτρέψτε μου να πω πως ο χρόνος συμπυκνώνεται κάποτε όπως η ύλη. Θέλω να πω πως από το 2004 δεν πέρασαν 11 χρόνια όπως είναι φυσικό να σκεφτόμαστε. Πέρασαν 100. Τα γεγονότα που έτρεξαν σε αυτό το διάστημα των 11 χρόνων, ξεπερνούν κατά πολύ το βάρος και το περιεχόμενο του συμβατικού χρόνου.

Είναι για αυτό που θέλω εδώ να επαναλάβω πως μόνη μας προοπτική είναι να λύσουμε την ούτως καλούμενη εσωτερική πτυχή του Κυπριακού, για να έχουμε έτσι τη δυνατότητα να αυξήσουμε στη συνέχεια τη διεθνή πίεση πάνω από την Τουρκία στο θέμα των εγγυήσεων και του στρατού.

Είμαι βέβαιος πως αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα προσθέτει στην ανάγκη μεγαλύτερης υπευθυνότητας εκ μέρους των Κύπριων διαπραγματευτών.

* Ο Τάκης Χατζηγεωργίου είναι Κύπριος ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ