Η Σερβία βρίσκεται εν μέσω μιας μεταμόρφωσης, η οποία, όπως ο Πρόεδρός της Αλεξαντάρ Βουτσιτς υποσχέθηκε, θα βάλει ένα τέλος στην απομόνωσή της και θα ανοίξει την πόρτα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Σέρβος Πρόεδρος όμως δεν ποντάρει μόνο στην Ευρώπη, αλλά και σε έναν παλαιό σύμμαχο από την ανατολή: Την Κίνα.

Η Σερβία, με πληθυσμό λίγο περισσότερο από επτά εκατομμύρια ανθρώπους, είναι μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης. Για αυτό τον λόγο ίσως για πολλούς να φαντάζει λίγο ουτοπικό το σενάριο να αποτελέσει σημαντικό συνεργάτη στο σχέδιο της Κίνας να αυξήσει την επιρροή της στην Γηραιά Ήπειρο. Όμως οι μακροχρόνιες συμμαχικές σχέσεις, σε συνδυασμό με την γεωγραφική της τοποθεσία, έχουν καταστήσει το Βελιγράδι κεντρικό σταθμό του Πεκίνου στο δρόμο προς την Ευρώπη.

Από τη μία τα κίνητρα της Σερβίας είναι ευδιάκριτα. Το Βελιγράδι υπολογίζει στις επενδύσεις και στις υποδομές, κάτι που χρειάζονται επειγόντως. Από την άλλη πλευρά για την Κίνα, τα κίνητρα είναι πιο δυσανάγνωστα. Όμως ένα είναι σαφές: Το Πεκίνο χτίζει γερές επαφές με κράτη της ανατολικής Ευρώπης, που στο μέλλον πιθανότατα θα είναι επίσημα μέλη της ΕΕ.

Σύμφωνα με το Politico, η Κίνα τα τελευταία χρόνια δανείζει χρήματα στη Σερβία για το οτιδήποτε: Από μια γέφυρα των 170 εκατομμυρίων ευρώ εώς και 700 εκατομμύρια για ένα εργοστάσιο παραγωγής θερμικής ενέργειας. Μια κινεζική εταιρεία μάλιστα αγόρασε το μοναδικό εργοστάσιο παραγωγής χάλυβα της  Σερβίας υποσχόμενη να το βγάλει από το οικονομικό αδιέξοδο και να δώσει πίσω τις δουλειές σε όσους αναγκάστηκαν να τις χάσουν. Επιπλέον έχει επενδύσει περίπου τρια δισεκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου υψηλών ταχυτήτων, που θα ενώνει το Βελιγράδι με τη Βουδαπέστη. Σε αυτό σχεδιάζει να προσθέσει άλλα 350 χιλιόμετρα ξεχωριστής γραμμής μόνο για φορτηγά, προκειμένου να ενώσει τον Πειραιά με την Κεντρική Ευρώπη. Η γραμμή μεταξύ Βελιγραδίου και Βουδαπέστης, θα επιτρέπει ένα ταξίδι, που σήμερα απαιτεί οκτώ ώρες, να γίνεται σε τρεις. Το έργο αυτό  εκτιμάται από το Βελιγράδι ότι θα τους φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην ένταξη στην Ε.Ε.

Εκείνο, όμως, που πραγματικά είναι σύμφωνα με τους αναλυτές το ενδιαφέρον με τις κινεζικές επενδύσεις και τις καθιστά τόσο θελκτικές είναι οι όροι τους. Η Κίνα σε αντίθεση με τους μεγάλους διεθνείς δανειστές, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, είναι πρόθυμη να χρηματοδοτήσει προγράμματα αμφιβόλου οικονομικής επιτυχίας σε τιμές πολύ κάτω από εκείνες της αγοράς. Όντως, με τα ευρωπαϊκά επενδυτικά ταμεία να μην είναι διαθέσιμα για μη κράτη-μέλη, η Κίνα είναι η μοναδική εναλλακτική για χώρες όπως η Σερβία, που πληρώνει περίπου 2,5% επιτόκιο σε βάθος εικοσαετίας. Μαζί με αυτά, η Κίνα προσφέρει και την τεχνική γνώση και υποστήριξη που θα χρειαστεί για το έργο. Αντάλλαγμα; Ένα κομμάτι από την πίτα.

Εάν ο τρόπος της Ρωσίας να επιβληθεί στην περιοχή είναι μέσω στρατιωτικής ισχύος και της Ευρώπης το «τυράκι» της εισόδου στην Ε.Ε., για την Κίνα ο δρόμος είναι η διαρκής παρουσία στα δημόσια έργα με φαινομενικά ελάχιστες απαιτήσεις. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η παρουσία της Κίνας στην περιοχή «δεν είναι πλέον απλά δοκιμαστική». Όντως οι σχέσεις της Κίνας με τη Σερβία δεν έχουν να κάνουν μόνο με τις οικονομικές δοσοληψίες. Το Πεκίνο είναι από τις λίγες δυνάμεις που στηρίζουν τη Σερβία στις θέσεις της για το Κόσοβο, αρνούμενο να το αναγνωρίσει. Επίσης, το Πεκίνο στήριξε την Σερβία κατά τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ το 1999. Η κινεζική πρεσβεία χτυπήθηκε από τους βομβαρδισμούς – γεγονός που οι ΗΠΑ υποστήριξαν πως ήταν ατύχημα, όμως τόσο οι Κινέζοι όσο και οι Σέρβοι πιστεύουν ακόμη ότι έγινε ηθελημένα.

Η θέση που έχει στην κινεζική στρατηγική η Σερβία φαίνεται και από την επίσημη επίσκεψη του Κινέζου Προέδρου, Ξι Τζιπίνγκ, στο Βελιγράδι, όπως και από το γεγονός ότι η Τράπεζα της Κίνας άνοιξε παράρτημα για τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, εκεί. Οι δυο χώρες, μάλιστα, πρόσφατα αποφάσισαν να άρουν τη βίζα για τους πολίτες τους, ενώ αναμένεται οι κινεζικές Hainan Airlines να δρομολογήσουν απευθείας πτήσεις από το Πεκίνο στο Βελιγράδι – κάτι που θα είναι ισχυρή τόνωση του τουρισμού της Σερβίας.

Όπως υπογραμμίζει το Politico, η Κίνα έχει επενδύσει ήδη 600 εκατομμύρια στον Πειραιά θέλοντας να τον καταστήσει ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ευρώπης, προκειμένου να μην χρειάζονται τα πλοία της να ταξιδεύουν μέσω του Σουέζ ως τα βόρεια ευρωπαϊκά λιμάνια (Ο νέος Δρόμος του Μεταξιού: Τι ψάχνει η Κίνα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα;). Αυτό, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις σε δρόμους και σιδηροδρόμους, θα τους επιτρέψει να πετύχουν ευκολότερες και ταχύτερες μεταφορές.

Όμως κατά τους αναλυτές, αυτή είναι μόνο η μια πλευρά του νομίσματος. Το Πεκίνο δεν θέλει μόνο να στέλνει εμπορεύματα στην Ευρώπη. Αντιθέτως θέλει να χτίσει ένα δίκτυο παραγωγής και διανομής των προϊόντων τόσο στην ευρωπαϊκή αγορά όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες της ευρασιατικής περιοχής. Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν δε πως υπάρχει ανησυχία για αυτήν την είσοδο των Κινέζων στην ευρωπαϊκή αγορά.

Στο Βερολίνο φοβούνται πως ο σκοπός της Κίνας είναι να ανταγωνιστεί στον ευρωπαϊκό χώρο τη δική τους βιομηχανική παραγωγή. Μάλιστα, θεωρούν πως οι υποδομές στα Βαλκάνια είναι το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Προς αυτό το συμπέρασμα βοήθησε και το γεγονός ότι η Κίνα ίδρυσε ένα ταμείο που διαχειρίζεται 10 δισεκατομμύρια δολάρια, με σκοπό τις επενδύσεις σε υποδομές από τη Βαλτική ως τα Βαλκάνια. Σκοπός τους είναι να φτιαχτεί μια «γέφυρα» μεταξύ του Πειραιά και του Βορρά. Η Κομισιόν έχει αντιδράσει επίσης στο θέμα των σιδηροδρόμων λέγοντας πως ανησυχεί ότι δεν πληρούνται οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές.

Βέβαια, η Κίνα ακόμη δεν έχει καταφέρει να ασκήσει έντονη πολιτική επιρροή. Για παράδειγμα, δεν προσεκλήθει να συμμετάσχει στη σύνοδο των δυτικών Βαλκανίων, που διεξήχθη φέτος στην Ιταλία. Όμως ακόμη και στο Πεκίνο δεν εμφανίζονται σίγουροι για τους μακροπρόθεσμους στόχους τους. Όμως όσο περισσότερους συμμάχους κάνει στα Βαλκάνια – όπου υπάρχουν πολλοί στην ουρά για να ενταχθούν στην Ε.Ε. – τόσο η επιρροή της στις Βρυξέλλες θα αυξάνει. Oι παρατηρητές κάνουν λόγο πλέον για αναγκαιότητα ύπαρξης στρατηγικών αντιμετώπισης αυτού του κινδύνου από πλευράς των Βρυξελλών.